Kolęda, którą zna każdy, przetłumaczona na 300 języków, a swą popularność zyskała na całym świecie. Według badań opinii publicznej jest ona ulubioną kolędą Niemców. Usłyszeć ją można przy polskim, wigilijnym stole, bądź też pod afrykańską palmą.

Tekst kolędy napisał austriacki ksiądz Joseph Mohr w 1816 roku, podczas posługi w parafii Mariapfarr. Przed Świętami Bożego Narodzenia w parafii doszło do awarii organów, z legendy wynika, że myszy przegryzły mieszki organowe. Ksiądz Mohr „wyciągnął swoje zapiski z kieszeni”, wręczył tekst ówczesnemu organiście – Franzowi Gruberowi, z prośbą o napisanie melodii pod tekst. Podczas pasterki zadebiutowali kolędę na dwa głosy z towarzystwem gitary. Ksiądz Mohr zaśpiewał tenorem, grając na gitarze, a Gruber śpiewał basem. W czasie premiery zaśpiewano sześć zwrotek kolędy, a nie tylko trzy, które śpiewamy współcześnie.

Zapomniana „Cicha noc”

Jak wynika z przekazów, kolędowanie zakończyło się sukcesem. Jednak istnieją różne wersje dotyczące dalszych losów kolędy. Dopiero sześć lat po premierze w roku 1825, kiedy w parafii naprawiono organy, pracujący przy nich organmistrz, zabrał je ze sobą do rodzinnego Tyrolu.

Inna wersja dotyczy rodziny śpiewaków z Tyrolu, którzy mieli zaśpiewać kolędę rosyjskiemu carowi Aleksandrowi I i cesarzowi Austrii Franciszkowi I. Pewne jest natomiast, że pierwsze kolęda pojawiła się w druku przed 1832 rokiem, a więc ponad 14 lat od premiery. Wcześniej znana była zapewne jako pieśń ludowa z Tyrolu.

Triumfalną dla kolędy datę szacuję się na około 1832 rok, kiedy wykonano ją w Lipsku. W Berlinie król Fryderyk Wilhelm Pruski nakazał wykonywanie jej co roku w swoim pałacu w czasie Bożego Narodzenia przez chór katedralny. „Cichą noc” włączono do repertuaru królewskiej kapeli dworskiej w 1854 roku. Stała się nieodłącznym elementem rodzinnych obchodów świąt, a jednocześnie znalazła się w kościelnym kanonie pieśni bożonarodzeniowych, których twórca tekstu nie dożył. Ksiądz Mohr zmarł w 1848 roku.

Znana na całym świecie

„Cicha noc” stała się znana na całym świecie. Około 1873 znana była już w USA pod nazwą "Choral of Salzburg". Jeszcze przed 1891 rokiem "Cicha noc" znana była także w Anglii, Szwecji i w brytyjskich Indiach. Misjonarze rozpowszechnili ją we wschodniej Afryce, Nowej Zelandii i Ameryce Południowej. Niemiecka wersja była znana Polakom w czasach zaborów. Jedna z polskich wersji tekstu autorstwa Piotra Maszyńskiego ukazała się około 1930 roku.

Kolęda jest określana: „światową pieśnią pokoju, której oddziaływanie rozciąga się ponad granice chrześcijańskich kościołów". W 2011 roku "Cicha noc" została włączona do austriackiej listy niematerialnych zabytków kultury UNESCO.