Przejdź do treści
Wybory 2025 Sondażu late poll: Karol Nawrocki - 50,7 proc. Rafał Trzaskowski - 49,3 proc.
Wybory 2025 PKW: Karol Nawrocki otrzymał 56,6 proc. głosów Polaków przebywających w Stanach Zjednoczonych, Rafał Trzaskowski 43,35 proc.
Wybory 2025 Exit poll (Ipsos): wyborcy prezydenta Andrzej Dudy poparli Karola Nawrockiego
Wybory 2025 Karol Nawrocki: Ocalimy Polskę! Zwyciężymy i ocalimy Polskę! Nie pozwolimy na to, aby domknęła się władza Donalda Tuska
Wybory 2025 Karol Nawrocki: udało nam się zjednoczyć cały obóz patriotyczny; ludzi, którzy chcą Polski normalnej
Wybory 2025 Karol Nawrocki: wierzę, że jutro rano obudzimy się z prezydentem Karolem Nawrockim
Wybory 2025 Jarosław Kaczyński: Wierzę, że zwyciężymy! Wierzę, że przeprowadzimy nasz plan
Wybory 2025 Szacowana frekwencja w wyborach według Ipsos sięgnęła 72,8 proc
Wybory 2025 Szef PKW: nie było sygnałów o konieczności przedłużenia ciszy ani o kolejkach do lokali
NBP NBP informuje: Prof. Adam Glapiński, Prezes NBP: „Polska ma już 509 ton złota – więcej niż Europejski Bank Centralny! To dowód na skuteczną strategię, która wzmacnia wiarygodność Polski i buduje bezpieczeństwo finansowe obywateli"

Powstanie Warszawskie. Jak funkcjonowała stolica

Źródło: Fot. domena publiczna

Działania powstańcze nie ograniczały się do walki zbrojnej. W ciągu 63 dni powstania w Warszawie funkcjonowało wolne i demokratyczne państwo polskie z legalnymi władzami, administracją, armią oraz wszystkimi atrybutami państwowości. Ujawniły się władze naczelne Polskiego Państwa Podziemnego – Rada Jedności Narodowej, Delegatura Rządu na Kraj oraz Krajowa Rada Ministrów.

Wydane zostały dwa „Dzienniki Ustaw”, tworzące ramy prawne dla krajowych władz cywilnych oraz przygotowujące podstawy prawa wolnego państwa po wojnie. W mieście funkcjonowało także polskie sądownictwo oraz służby policyjne. Legalnie działały rozmaite stronnictwa i partie polityczne, które wydawały swoje pisma, a w niektórych wypadkach utrzymywały także własne oddziały zbrojne, podporządkowane taktycznie dowództwu AK. Miarą demokratycznych swobód panujących w powstańczej Warszawie może być fakt, iż w mieście legalną działalność prowadziły nie tylko ugrupowania zrzeszone w RJN, lecz także stronnictwa polityczne niechętne rządowi w Londynie (piłsudczycy, skrajni narodowcy) lub wręcz deklarujące wobec niego otwartą wrogość i podważające jego legitymację (komuniści).

We wszystkich dzielnicach miasta organizowały się powstańcze władze samorządowe. Już 5 sierpnia 1944 delegat okręgowy na m.st. Warszawę Marceli Porowski przejął pełnię władzy cywilnej w mieście od dotychczasowego polskiego burmistrza komisarycznego – Juliana Kulskiego. 9 sierpnia w Śródmieściu powołane zostały cztery delegatury rejonowe (dwie w Śródmieściu Północnym, jedna w Śródmieściu Południowym, jedna na Powiślu). Na Starym Mieście władzę cywilną objął starosta grodzki Władysław Świdowski; filię starostwa zorganizowano także na Żoliborzu (tzw. ekspozytura Starostwa Warszawa-Północ). Na Mokotowie powstał natomiast Urząd Komisarza dla Spraw Ludności Cywilnej.

Harcerska Poczta Polowa

Władze cywilne działały za pośrednictwem komitetów domowych i blokowych (każdy dom stanowił osobną jednostkę administracyjną). Ich zadaniem była organizacja obrony przeciwlotniczej i przeciwpożarowej, zapewnienie obywatelom bezpieczeństwa, opieka społeczna, organizacja komunalnych kuchni, kopanie studni, uprzątanie ruin, grzebanie poległych oraz prowadzenie działalności informacyjno-propagandowej. Z inicjatywy harcerzy z Szarych Szeregów uruchomiono w mieście Harcerską Pocztę Polową, uznaną oficjalnie przez rejonową delegaturę w Śródmieściu. Do końca sierpnia 1944 wysłano za jej pośrednictwem 116 317 listów. Od 2 września Harcerska Poczta Polowa wydawała nawet własne znaczki pocztowe.

W powstańczej Warszawie ukazywały się co najmniej 134 tytuły prasowe (o charakterze centralnym i dzielnicowym), z czego zaledwie jedna trzecia stanowiła kontynuację pism wydawanych dotąd w konspiracji. Powstańcza prasa nie tylko relacjonowała przebieg walk, lecz również publikowała reportaże, artykuły publicystyczne i kulturalne oraz wiersze i pieśni. Za najważniejsze tytuły prasowe należy uznać zwłaszcza „Biuletyn Informacyjny” (oficjalny organ AK) oraz „Rzeczpospolitą Polską” (oficjalny organ Delegatury Rządu). Licznie ukazywały się również pisma partyjne – np. „Robotnik” (organ PPS), czy „Żywią i bronią” (organ Stronnictwa Ludowego). 8 sierpnia zainicjowała swoją działalność powstańcza radiostacja foniczna „Błyskawica”. Ponadto w powstańczej Warszawie toczyło się bogate życie kulturalne; obejmujące film, teatr, fotografię, sztuki graficzne, sztuki piękne i literaturę. Odbywały się recytacje, koncerty i przedstawienia sztuk teatralnych (m.in. w kinie „Palladium”). Powstały liczne wiersze i pieśni. Istniał kukiełkowy teatrzyk dla dzieci „Pod Barykadą”, prowadzony przez Krystynę Berwińską i Zofię Rendzner-Czerwosz ps. Zoja.

Pospolici przestępcy

Poważnym problemem był pleniąca się przestępczość pospolita, przede wszystkim szaber opustoszałych mieszkań i sklepów. O problemach tych donosiła prasa powstańcza.

Nastroje ludności zmieniały się wraz z przedłużaniem się walk, niekorzystnym rozwojem sytuacji na frontach powstańczych, a zwłaszcza na skutek nieustannych bombardowań i pogarszających się warunków bytowych. Już 5 sierpnia w meldunkach powstańczych odnotowano znaczne pogorszenie się morale ludności Starego Miasta i jej niechęć do udzielania pomocy żołnierzom. Z kolei 12 sierpnia w rejonie Śródmieścia odnotowano przypadki darcia „Biuletynu Informacyjnego”. W jednym z raportów odnotowano rosnące zaniepokojenie ludności, a także wzrost niechęci do AK i rządu w Londynie połączony ze wzrostem sympatii prosowieckich. W końcowej fazie oblężenia Starówki miały miejsce wypadki, gdy ludność wywieszała białe flagi, domagała się od dowództwa kapitulacji, na megafonowe wezwania nieprzyjaciela masowo przechodziła na stronę niemiecką, a nawet próbowała rozbierać barykady. W tych ostatnich wypadkach powstańcy używali broni.

domena publiczna

Wiadomości

Domański: Tusk myśli teraz jak unieważnić wybory

Dziennikarz "Rzeczpospolitej" się pośpieszył: "Rafał Trzaskowski nowym prezydentem Polski!"

Podano wyniki late poll z 90 procent komisji

Wyniki wyborów po przeliczeniu 67 proc. komisji

Simion: w Polsce ważą się losy Europy. Módlmy się o Polskę

Nawrocki czy Trzaskowski? Śledź wyniki wyborów na bieżąco! [LIVE]

Morawiecki wskazał klucz do zmiany wyniku wyborów

WAŻNE! Emocje po wynikach late poll! Zmiana na pozycji lidera

Nawrocki: Ocalimy Polskę! Monopol władzy nie może się domknąć

Jak głosowali wyborcy kandydatów z pierwszej tury? [WYNIKI]

Przewodniczący PKW o stanie liczenia głosów

Nawrocki wygrał wybory wśród Polaków głosujących w USA i Kanadzie

Kaczyński: wierzę, że zwyciężymy

TRZEBA ZOBACZYĆ!

Wybory prezydenckie 2025. SPRAWDŹ wyniki sondażowe exit poll

Brytyjska doktryna nuklearna ulega zmianie. Radykalnie

Najnowsze

Domański: Tusk myśli teraz jak unieważnić wybory

Simion: w Polsce ważą się losy Europy. Módlmy się o Polskę

Nawrocki czy Trzaskowski? Śledź wyniki wyborów na bieżąco! [LIVE]

Morawiecki wskazał klucz do zmiany wyniku wyborów

WAŻNE! Emocje po wynikach late poll! Zmiana na pozycji lidera

Dziennikarz "Rzeczpospolitej" się pośpieszył: "Rafał Trzaskowski nowym prezydentem Polski!"

Podano wyniki late poll z 90 procent komisji

Wyniki wyborów po przeliczeniu 67 proc. komisji