„Warszawska Opera Kameralna była swoistym fenomenem. Powstała w momencie, kiedy dopiero rozkwitała moda na wykonawstwo historyczne, na rzetelne podejście do muzyki dawnej, na jej badanie, odkrywanie utworów dotychczas lekceważonych. Pod tym względem to, co stworzył założyciel i wieloletni dyrektor WOK Stefan Sutkowski w latach 60. było ewenementem nie tylko w skali krajowej, ale także europejskiej” – powiedział krytyk muzyczny i operowy Jacek Marczyński. „Dorobek Sutkowskiego, najdłużej panującego dyrektora w historii całej opery w Polsce, jest niekwestionowany i imponujący. Jego zwieńczeniem był Festiwal Mozartowski, na którym zaprezentowano wszystkie dzieła sceniczne Mozarta we współczesnych realizacjach, co w 1991 r., kiedy ten festiwal się po raz pierwszy odbył, było wydarzeniem światowej miary, bo znacznej części tych dzieł nie wystawiano przez stulecia” – zaznaczył.

Współzałożycielami WOK byli m.in. Jan i Joanna Kulmowie - muzyk, reżyser teatralny i słynna poetka. Spolszczyli oni wiele dawnych dzieł oraz opracowywali na nowo i przywracali dzieła polskich oper przedmoniuszkowskich.

Piękne tradycje

12 września 1961 r. na scenie Teatru w Starej Pomarańczarni w Łazienkach odbyła się premiera opery Pergolesiego „La serva padrona”, co zainaugurowało działalność Warszawskiej Opery Kameralnej. Początkowo opera nie miała siedziby i działała jako Scena Kameralna, będąc zespołem Filharmonii Narodowej. Do 1986 r. wystawiała spektakle nie tylko w sali kameralnej filharmonii, ale też w Teatrze Królewskim w Łazienkach, kościołach, zwłaszcza Ewangelicko-Augsburskim przy pl. Małachowskiego, co w PRL było rzadkością. Od 1986 r. WOK ma siedzibę przy al. Solidarności 76b, gdzie wcześniej mieścił się Studencki Teatr Satyryków.

W 1972 r. teatr Stefana Sutkowskiego stał się oficjalnie teatrem państwowym jako Warszawska Opera Kameralna ze statusem i budżetem, ale bez siedziby. Budynek STS-u otrzymał w połowie lat 70.

Sztandarowym przedsięwzięciem artystycznym Warszawskiej Opery Kameralnej jest odbywający się od 30 lat Festiwal Mozartowski. Po raz pierwszy został zorganizowany w 1991 r. dla uczczenia 200. rocznicy śmierci wiedeńskiego kompozytora. Pomysłodawcami byli współzałożyciel i wieloletni dyrektor WOK Stefan Sutkowski oraz reżyser Ryszard Peryt. Od początku istnienia Festiwal był jedynym w Europie, podczas którego zespół artystyczny jednego teatru operowego przedstawiał cały dorobek sceniczny Wolfganga Amadeusza Mozarta. Każdego roku w Warszawie prezentowane są opery kompozytora, a także jego dzieła oratoryjne, symfonie, koncerty instrumentalne i utwory kameralne. Spektakle i koncerty odbywają się każdego roku w czerwcu i lipcu w Teatrze Warszawskiej Opery Kameralnej oraz w innych, zabytkowych obiektach stolicy.