Przygotowany przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej projekt ustawy o rodzinnym kapitale opiekuńczym określa warunki i tryb przyznawania nowego świadczenia kierowanego do rodzin z dziećmi na utrzymaniu. W czwartek został on opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji i skierowany do konsultacji społecznych.

W projekcie zapisano, że rodzinny kapitał opiekuńczy będzie przysługiwać na każde drugie i kolejne dziecko w rodzinie w wieku od 12. do 36. miesiąca życia w maksymalnej wysokości 12 tysięcy złotych na dziecko.

W uzasadnieniu projektu wyjaśniono, że jest to co do zasady okres od zakończenia zasiłku macierzyńskiego do rozpoczęcia prawa do opieki przedszkolnej.

- Tę lukę wsparcia rodziców przez państwo wypełniać będzie rodzinny kapitał opiekuńczy - podkreślono.

Z regulacji wynika, że świadczenie będzie wypłacane w częściach miesięcznych wynoszących 500 zł. Natomiast osoby uprawnione pozostające w związku małżeńskim, jeżeli nie została orzeczona prawomocnym orzeczeniem sądu separacja, będą mogły samodzielnie wskazać czy kapitał chcą otrzymywać w wysokości 500 zł przez okres 24 miesięcy, czy w wysokości 1000 zł przez okres 12 miesięcy.

Prawo do zmiany miesięcznej wysokości wypłaty przysługuje tylko raz w okresie otrzymywania kapitału.

W przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną rodziców, sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę kapitału ustala się każdemu z rodziców po połowie.

Zgodnie z projektem świadczenie będzie przysługiwać bez względu na osiągany przez rodzinę dochód (brak kryterium dochodowego), będzie też nieopodatkowane.

W regulacji zapisano, że ustalenie prawa do rodzinnego kapitału opiekuńczego oraz jego wypłata następują odpowiednio na wniosek matki lub ojca. Do wniosku konieczne będzie dołączenie dokumentów lub oświadczeń potwierdzających spełnienie wymagań koniecznych do uzyskania prawa do rodzinnego kapitału opiekuńczego, np. orzeczenia sądu o opiece naprzemiennej (jeśli została ustalona).

Rodzinny kapitał opiekuńczy, identycznie jak świadczenie wychowawcze z programu "Rodzina 500 plus", przysługuje obywatelom polskim, ale także cudzoziemcom.

Ponadto do takiego wsparcia uprawnione będą także osoby, które przyjęły dziecko na wychowanie i wystąpiły do sądu opiekuńczego z wnioskiem o przysposobienie.

Kapitał nie przysługuje jeżeli dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej lub jeśli członkowi rodziny przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym charakterze.

W projekcie zapisano, że w przypadku gdy matka albo ojciec marnotrawią wypłacany im kapitał lub wydatkują go niezgodnie z celem, zostanie im on przekazywany w całości lub w części odpowiednio przez kierownika ośrodka pomocy społecznej albo dyrektora centrum usług społecznych w formie rzeczowej lub w formie opłacania usług.

W projekcie założono, że rozwiązania wejdą w życie 1 stycznia 2022 r. Według szacunków rządu w pierwszym roku obowiązywania ustawy wsparciem zostanie objętych około 410 tysięcy dzieci.

Za prowadzenie postępowania w sprawie przyznania świadczenia i za jego wypłatę odpowiadać będzie Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wnioski o kapitał będą składane wyłącznie w postaci elektronicznej, za pomocą tych samych systemów teleinformatycznych, co wnioski o świadczenie "Dobry start" i "Rodzina 500 plus". Są to: Portal Emp@tia, PUE ZUS i bankowość elektroniczna).

Projekt wprowadza również zmiany w dotychczas obowiązujących przepisach o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Chodzi o dofinansowanie do pobytu dziecka w żłobku, klubie dziecięcym i u dziennego opiekuna.

Dofinansowanie to będzie przysługiwało – na wniosek – rodzicom, opiekunom prawnym oraz innym osobom, którym sąd powierzył sprawowanie opieki nad dzieckiem. Będzie ono związane z pobytem nieobjętego rodzinnym kapitałem opiekuńczym dziecka w instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 i będzie przeznaczane na pokrycie opłaty za pobyt.

Dofinansowanie będzie przysługiwać w wysokości 400 zł miesięcznie i będzie przekazywane bezpośrednio podmiotowi prowadzącemu żłobek, klub dziecięcy lub zatrudniającemu dziennego opiekuna.

Wsparcie będzie skierowane do tych dzieci, które nie będą korzystały z rodzinnego kapitału opiekuńczego (przede wszystkim dzieci pierwsze i jedyne w rodzinie). Według szacunków wsparciem zostanie objętych około 108 tysięcy dzieci.