We Francji prezydent wybierany jest przez wszystkich obywateli na pięcioletnią kadencję Przewodniczącego Chińskiej Republiki Ludowej również na pięć lat wyłania Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych. W USA prezydent wyłaniany jest w wyborach pośrednich
Nad Sekwaną – powszechne i bezpośrednie
Głowa państwa francuskiego wybierana jest na pięć lat w wyborach powszechnych bezpośrednich, przy czym pięcioletnia prezydentura wprowadzona została dopiero po referendum 24 września 2002 r. Wcześniej prezydent piastował urząd nad Sekwaną aż siedem lat.
Prezydent Republiki jest wybierany bezwzględną większością ważnie oddanych głosów. Jeżeli większość ta nie została osiągnięta w pierwszej turze głosowania, przeprowadza się w czternastym dniu drugą turę wyborów. Mogą w niej uczestniczyć tylko dwaj kandydaci, którzy, w przypadku ewentualnego wycofania się kandydatów wyżej usytuowanych w rankingu, otrzymali w pierwszej turze największą liczbę głosów.
Wybory zarządza rząd. Wybór nowego prezydenta przeprowadza się najpóźniej dwudziestego dnia i najwcześniej trzydziestego piątego dnia przed upływem kadencji urzędującego prezydenta.
Prezydent Republiki mianuje premiera, i zgodnie z jego propozycją, członków rządu (artykuł 8 konstytucji) – na jego wniosek też ich odwołuje. Przewodniczy Radzie ministrów, promulguje, czyli ogłasza ustawy. Ma prawo weta zawieszającego w stosunku do ustaw uchwalonych przez parlament, może go rozwiązać i zarządza referendum. Jest szefem armii, zawiera i ratyfikuje umowy międzynarodowe, podejmuje decyzje w sprawach obrony narodowej i polityki zagranicznej. A w przypadku poważnego kryzysu jak zagrożenie niepodległości państwa, ale też pandemii może podjąć szczególne działania.
Obecnym prezydentem Francji jest centrysta Emanuel Macron - ósmy prezydent V Republiki i najmłodszy od 1848 r. – dziś ma 42 lata. Jego kadencja upływa za dwa lata. Ostatnie wybory prezydenckie we Francji w 2017 r. należały do rekordowych pod względem absencji – do urn nie poszło ponad 12 mln uprawionych do głosowania, kolejne 3 mln oddało puste karty, zaś przeszło milion – głosy nieważne. Frekwencja wyniosła 74,56 proc.
Za oceanem – poprzez elektorów
Prezydent Stanów Zjednoczonych pełni urząd przez cztery lata. Wybierany jest wraz z obieranym na ten sam okres wiceprezydentem w sposób, który może się wydać skomplikowany.
Każdy stan USA wyznacza bowiem w trybie określonym przez swoje ciało ustawodawcze odpowiednią liczbę elektorów. Liczba ta odpowiada przysługującej temu stanowi w Kongresie ogólnej liczbie senatorów i członków Izby Reprezentantów.
Elektorzy zbierają się w swoich stanach i głosują za pomocą kartek na dwie osoby, z których przynajmniej jedna nie powinna być mieszkańcem tego stanu, co oni. Następnie sporządzają listę zawierającą nazwiska wszystkich osób, na które głosowano, oraz liczbę głosów, oddanych na każdą z nich. Następnie listę podpisują, poświadczają i przesyłają pod pieczęcią do siedziby naczelnych władz Stanów Zjednoczonych na ręce prezydenta Senatu. Ten otwiera wszystkie poświadczone listy w obecności Senatu i Izby Reprezentantów, po czym następuje obliczenie głosów. Osoba, na którą padło najwięcej głosów, zostaje prezydentem, jeżeli uzyskała głosy bezwzględnej większości wyznaczonych elektorów.
Jeżeli jednak więcej kandydatów uzyskało taką większość, a liczby oddanych na nich głosów są równe, wówczas Izba Reprezentantów niezwłocznie dokonuje w drodze głosowania za pomocą kartek wyboru jednego z nich na prezydenta.
Kandydat na prezydenta musi mieć ukończone co najmniej 35 lat, mieszkać w USA i nie może być naturalizowanym obywatelem, czyli z nadanym obywatelstwem, a nie uzyskanym automatycznie w momencie narodzin. Z tego powodu kwestionowana była kandydatura Baracka Obamy jako urodzonego na Hawajach, z tym że jego matka była Amerykanką.
Prezydent USA ma władzę wykonawczą, jest głównodowodzącym armii i floty Stanów Zjednoczonych, jak również milicji poszczególnych stanów. Za radą i zgodą Senatu, udzieloną większością dwu trzecich obecnych senatorów, może zawierać traktaty. Wyznacza, a za radą i zgodą Senatu mianuje ambasadorów, innych pełnomocnych przedstawicieli i konsulów, sędziów Sądu Najwyższego oraz wszystkich innych funkcjonariuszy Stanów Zjednoczonych na urzędy
Prezydentowi przysługuje też prawo darowania bądź zawieszania kar, za wszystkie przestępstwa przeciw Stanom Zjednoczonym, z wyjątkiem kar wynikłych z nadużyć popełnionych w trakcie sprawowania urzędów.
Donald Trump ogłosił zamiar kandydowania 16 czerwca 2015 roku. Po tym jak siedemnastu rywali z Partii Republikańskiej zawiesiło kampanie wyborcze, w lipcu 2016 roku przyjął nominację Republikanów na prezydenta Stanów Zjednoczonych. 8 listopada 2016 roku wygrał wybory prezydenckie, uzyskując największą od 28 lat przewagę dla kandydata Republikanów w głosach kolegium elektorskiego. Zwyciężył w ponad 2600 hrabstwach w całym kraju, osiągając najlepszy wynik od czasu wygranej prezydenta Reagana w 1984 roku. Ponadto zdobył ponad 62 miliony głosów w wyborach powszechnych, co jest jak dotąd najlepszym wynikiem dla kandydata nominowanego przez Republikanów. 306 głosów elektorskich to najlepszy rezultat dla kandydata republikańskiego od czasu zwycięstwa George’a H.W. Busha w 1988 roku.
W Państwie Środka – bez udziału „ludu”
Funkcję Głowy Państwa pełni tu Przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej. Na pięcioletnia kadencję wybiera go Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych, czyli parlament – najwyższy organ władzy państwowej. Teoretycznie, bo jest to organizacja fasadowa – wszystkie decyzje państwowe zapadają i tak na szczeblu Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Chin. OZPL liczy blisko 3 tys. członków z czego, wg rewelacji New York Timesa sprzed pięciu lat – przynajmniej 200 milionerów!
Prezydent może być wybrany ponownie tylko raz. Zgodnie z art. 79 chińskiej konstytucji na stanowisko to może wybrany być obywatel ChRL, który ukończył 45 lat oraz posiada bierne i czynne prawo wyborcze. Jakkolwiek konstytucja przewiduje dla tego urzędu jedynie funkcje ceremonialno-reprezentacyjne, a faktyczna władza nad państwem znajduje się w rękach sekretarza generalnego Komunistycznej Partii Chin i przewodniczącego Centralnej Komisji Wojskowej, to od czasów Jiang Zemina te trzy stanowiska są w jednych rękach – od marca 2013 r. władza należy do Xi Jinpinga, wg magazynu Forbes z 2018 r. jednego z najbardziej wpływowych ludzi na świecie
Źródło: Konstytucja USA, Konstytucja Republiki Francuskiej, Le Soir, Le Monde, BBC, CNN
.jpg)
