Jak wiadomo, część gatunków ptaków sezonowo migruje z powodu zmian pór roku na całym świecie. Nie lecą jednak same i wcale nie chodzi o zjawiskowe klucze, jakie możemy obserwować na niebie. W locie ptaki przenoszą ze sobą nasiona roślin. Jak wynika z badania opublikowanego na łamach „Nature”, większość z nich trafia do cieplejszych szerokości geograficznych, gdzie już niedługo nie będą w stanie zakwitnąć.

Zwierzęta przynajmniej częściowo są w stanie adaptować się do zmian klimatycznych. Mogą przemieszczać się w poszukiwaniu nowych, optymalnych miejsc do życia. Oczywiście najlepiej byłoby, jeśli nie musiałyby tego robić. Rośliny nie mają tego komfortu i są w pełni zależne od innych organizmów, nie tylko ludzi, ale też zwierząt. Wyniki badań przeprowadzonych przez 18 badaczy z 13 europejskich instytucji wskazują na to, że ptaki migrujące co roku na południe do tzw. ciepłych krajów nie sprzyjają dostosowywaniu się roślin do postępujących zmian klimatu.

Ptaki wędrowne są wstanie rozsiewać nasiona na dziesiątki kilometrów

– Ptaki wędrowne mogą odegrać główną rolę w tym procesie, ponieważ są w stanie rozsiewać nasiona na dziesiątki kilometrów. Dzięki tym badaniom chcieliśmy poznać potencjał ptaków do rozsiewania nasion w kierunku obszarów będących w przyszłości korzystniejszymi klimatycznie – mówi Juan Pedro González-Varo, główny autor projektu z Uniwersytetu w Kadyksie.

Badania skupiły się na gatunkach ptaków, które żywią się owocami, ponieważ to właśnie one najczęściej transportują ze sobą w locie nasiona. Naukowcy uwzględnili informacje dotyczące okresu rozkwitu danych roślin i tras, jakimi migrują ptaki z Europy. Jak ustalili, tylko 35 proc. nasion jest rozsiewanych przez ptaki, które wiosną lecą na północ. Z kolei aż 86 proc. trafia do cieplejszych miejsc. Dane nie sumują się do 100 proc., ponieważ niektóre nasiona są przenoszone zarówno jesienią, jak i wiosną.

– Badania wykazały, że tylko niewielka liczba gatunków ptaków lata na północ, rozprzestrzeniając tym samym nasiona roślin. Są to ptaki zmuszone do migracji z powodu polowań – komentuje dr Benno Simmons z University of Exeter w Anglii.

Zmiany klimatyczne nie sprzyjają roślinom

Wszystkie ptaki wędrowne z Europy migrują w tym samym kierunku (na północ wiosną i na południe jesienią), ale badacze ustalili, że największy potencjał w rozprzestrzenianiu nasion roślin na chłodniejsze szerokości geograficzne wykazują gatunki palearktyczne – ptaki zimujące w środkowej i południowej Europie lub na północy Afryki. Zaliczają się do nich między innymi rudziki, kosy i drozdy.

– To gatunki bardzo pospolite, ale na niektóre z nich poluje się, zarówno legalnie, jak i nielegalnie, w krajach basenu Morza Śródziemnego – zauważa González-Varo.

Jak dodaje, wnioski z przeprowadzonych badań mogą mieć duże znaczenie dla składu europejskich lasów w przyszłości. Nie wszystkie rośliny nadążają za zmieniającymi się warunkami naturalnymi, ale szczegółowa wiedza o transportowaniu nasion przez ptaki będzie nieoceniona podczas działań mających na celu ratowanie europejskiej roślinności.