Prognozy dla Europy w zakresie środowiska na nadchodzące dziesięciolecia są zniechęcające – wynika ze sprawozdania Europejskiej Agencji Środowiska za 2020 r., które przywołuje Komitet Regionów, unijny organ doradczy, w którym zasiadają samorządowcy z 27 krajów UE.

- Aż 95 proc. mieszkańców miast w UE codziennie jest narażonych na stężenia zanieczyszczeń, które przekraczają wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dotyczące jakości powietrza, co powoduje 400 tys. przedwczesnych zgonów rocznie – wskazuje KR, powołując się na raport.

W dokumencie zaznaczono ponadto, że Europa cierpi z powodu intensyfikacji rolnictwa, utraty różnorodności biologicznej, pogarszania się stanu ekosystemów i dzikiej fauny i flory oraz niskiej jakości powietrza.

Polityka ochrony środowiska jest w dużej mierze nieskuteczna

Komitet Regionów zwrócił uwagę na te dane, przedstawiając opinię w sprawie 8. unijnego programu działań w zakresie środowiska (EAP), strategii UE ochrony środowiska na 2030 r., która wspiera cele Europejskiego Zielonego Ładu.

Komitet podkreśla, że tradycyjna, sektorowa polityka ochrony środowiska jest w dużej mierze nieskuteczna, i wzywa do przyjęcia zintegrowanego kształtowania polityki, które zapewni synergię między politykami UE i zapobiegnie ich niedopasowaniu. Członkowie unijnego gremium proponują przyjęcie podejścia opartego na zdrowym stylu życia w odniesieniu do wszystkich polityk UE promujących ludzkie zdrowie, zdrową planetę, gospodarkę i społeczeństwo z szansami dla wszystkich.

Zdaniem samorządowców cele 8. programu działań w zakresie środowiska nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez same państwa członkowskie. Dlatego zwrócili się do Komisji Europejskiej o wsparcie w celu zapewnienia pełnego udziału władz lokalnych i regionalnych we wszystkich wymiarach kształtowania polityki ochrony środowiska.

KR przypomina, że wysiłki na rzecz ekologicznej odbudowy powinny uwzględniać różnice i wyzwania terytorialne oraz gwarantować, że żadna społeczność nie zostanie pominięta. - Społeczności lokalne i regionalne potrzebują odpowiednich instrumentów i zasobów, aby poprawić wdrażanie polityki ochrony środowiska w terenie – podkreśla Komitet.

Program ochrony środowiska dla wszystkich społeczności

Członkowie KR wskazują, że podejście ukierunkowane na konkretny obszar jest najlepszym sposobem wdrażania polityki ochrony środowiska w oparciu o specyfikę każdego obszaru. Komitet domaga się również, by 8. unijny program działań w zakresie środowiska wykraczał poza typologię miasto-wieś i zawierał wyraźne odniesienie do wszystkich rodzajów społeczności, w tym obszarów przybrzeżnych, górskich, wyspiarskich, archipelagowych i najbardziej oddalonych.

Samorządowcy wzywają też do podejmowania ambitnych inwestycji w kluczowych zielonych sektorach w celu stymulowania wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy. Podkreślają, że pilnie potrzebne są dalsze badania naukowe, wiedza oraz publicznie i łatwo dostępne dane.

Przedstawiciele samorządów apelują ponadto o pełne włączenie polityki w zakresie środowiska, klimatu i gospodarki o obiegu zamkniętym do działań UE, w tym do działań objętych planem odbudowy związanym z COVID-19. Obecnie na walkę ze zmianą klimatu przeznaczono 30 proc. środków zarówno z długoterminowego budżetu UE, jak i z instrumentu NextGenerationEU  

Polityka UE w dziedzinie środowiska opiera się na kolejnych programach działań w zakresie środowiska (EAP), określających cele priorytetowe, które mają zostać osiągnięte w danym okresie, od połowy lat 80. Ponieważ 7. EAP zakończył się w 2020 r., Komisja Europejska zatwierdziła wniosek dotyczący 8. EAP , który jest uzupełnieniem Europejskiego Zielonego Ładu, na okres do 2030 r.