Zofia Zielińska o znaczeniu Konstytucji 3 Maja: wywołała wielki entuzjazm w społeczeństwie
Historyk, profesor Zofia Zielińska, mówiła w radiowej Trójce, że Konstytucja 3 maja usuwała wady ustroju Pierwszej Rzeczypospolitej. Dziś mija 228 lat od uchwalenia przez Sejm Wielki Ustawy Rządowej, czyli Konstytucji 3 Maja.
Profesor Zofia Zielińska przypomniała, że była to pierwsza konstytucja w Europie w rozumieniu jednego aktu prawnego, regulującego ustrój państwa. Podkreśliła, że konstytucja miała charakter demokratyczny. Stanowiła, że sejm sprawuje kontrolę nad rządem, nad władzą wykonawczą, sądy są niezawisłe, a źródłem władzy jest naród.
Zofia Zielińska mówiła też, że Konstytucja 3 Maja podniosła prestiż Polski w Europie, gdyż wcielała w życie zasady myśli politycznej Oświecenia: naród jako źródło prawa, uznanie całego społeczeństwa, w tym chłopów, za naród, trójpodział władz, tolerancję religijną i sojusz stanów: szlacheckiego i mieszczańskiego.
- O czym milczała Rosja i targowiczanie, Konstytucja została zaaprobowana przez aklamację całego narodu na sejmikach w lutychm 1792 roku - zaznaczyła prof. Zofia Zielińska. - Sprzeciwił się jeden sejmik, wołyński, cztery nie podziękowały, tylko milcząco aprobowały. Reszta dziękowała. Entuzjazm w społeczeństwie był kolosalny. Dowodem tego, że gdy targowiczanie wkraczali do kraju, by przywrócić w cudzysłowie wolność, wszędzie tam, gdzie nie było wojsk rosyjskich, napotykali mur oporu – mówiła profesor Zofia Zielińska.
Profesor wspomniała, że Sejm Czteroletni w 1788 zaczął burzyć ustrój w dużym stopniu narzucony przez Rosję i usankcjonowany gwarancją.
Ustawa Rządowa znosiła liberum veto i zwiększała władzę króla. Nadawała mieszczanom prawa trzeciego stanu sejmowego i obejmowała chłopów ochroną prawa. Konstytucja 3 Maja została obalona w połowie 1792 roku, po przegranej wojnie z Rosją.
