Obchody zwieńczy konferencja na temat Wolnych Związków Zawodowych podczas której szef UdSKiOR odznaczy zasłużonych działaczy opozycji antykomunistycznej medalami „ Pro Patria". Planowane jest także wystąpienie ministra Jana Józefa Kasprzyka.

9 listopada 2023 r., Warszawa

godz. 17:00 – X Pawilon Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, ul. Rakowiecka 37.

godz. 17:50 – Tablica poświęcona upamiętnieniu działaczy opozycji antykomunistycznej i osób represjonowanych zrzeszonych w NSZZ Solidarność

godz. 18:00 – Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, ul. Rakowiecka 37.

Komitet Założycielski WZZ Wybrzeża został powołany 29 kwietnia 1978 r. w Gdańsku przez Andrzeja Gwiazdę, Krzysztofa Wyszkowskiego i Antoniego Sokołowskiego. Impulsem do jego powstania były Wolne Związki Zawodowe Górnego Śląska założone w Katowicach m.in. przez Kazimierza Świtonia i Romana Kściuszka. WZZ działały niezależnie od państwa, stawały w obronie praw robotniczych i obywatelskich walcząc o odzyskanie prawa do demokratycznego kierowania państwem przez społeczeństwo.

Służba Bezpieczeństwa starała się jednak zdusić w zarodku nową inicjatywę opozycji. W wyniku podjętych działań operacyjnych wobec członków WZZ Wybrzeże funkcjonariusze zatrzymali dziewięć osób. Najdotkliwsze represje spotkały Błażeja Wyszkowskiego, który, stając w obronie aresztowanej Anny Młynik, został dotkliwie pobity, oskarżony o utrudnianie wykonywania czynności służbowych przez milicjantów i skazany zaledwie dwa dni później na dwa miesiące aresztu. Sprawa Błażeja Wyszkowskiego zjednoczyła wszystkie środowiska opozycyjne w Trójmieście.

Specyfiką trójmiejskiej opozycji, a jednocześnie największą jej wartością, było wspólne podejmowanie działań mimo dzielących ją różnic. Pod koniec lat siedemdziesiątych na Wybrzeżu poza Wolnymi Związkami Zawodowymi Wybrzeża istniały: Ruch Młodej Polski, Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela, Komitet Obrony Robotników i Studencki Komitet Solidarności. WZZ i KOR były głosem środowiska robotniczego, RMP i SKS – studentów i młodej inteligencji.

Opozycję cechowała reguła swobodnej wymiany poglądów, wspólnota wartości, współpraca przy kolportażu ulotek i prasy niezależnej, wspólne uczestnictwo w organizowanych niezależnych uroczystościach rocznicowych uchwalenia Konstytucji 3 Maja, 11 Listopada i Grudnia '70. Nastąpił nieformalny podział w przygotowaniu tych uroczystości: RMP organizował obchody świąt 3 Maja i 11 Listopada, a WZZ Wybrzeża – rocznice Grudnia '70. Udział brali wszyscy bez względu na przynależność.