Pod koniec kwietnia w polskim parlamencie odbyło się spotkanie przedstawicieli Komisji Weneckiej z polskimi władzami i opozycją. Rozmowy dotyczyły styczniowej nowelizacji ustawy o policji i wprowadzonej zasady inwigilacji.

Przyjęta dzisiaj opinia zawiera m.in. zalecenie utworzenia organu zajmującego się kontrolą "zbyt szerokich" zdaniem Komisji Weneckiej kompetencji i działań służb specjalnych.

Jak napisano w oświadczeniu dla prasy, opublikowanym na stronie Komisji, wiele państw poza Polską broniąc swojego państwa przez terroryzmem balansuje pomiędzy ingerowaniem w życie swoich obywateli oraz zapewnieniem im bezpieczeństwa. Podkreślono też, że Polska nie jest też jedynym krajem, który w tym zakresie zasługuje na krytykę, ale należy dążyć do osiągnięcia równowagi.

Zalecenia TK ws. ustawy o policji

Przygotowana przez posłów PiS nowelizacja ustawy o policji, którą prezydent Andrzej Duda podpisał na początku lutego, ma na celu dostosowanie systemu prawa do wyroku TK z 30 lipca 2014 r. Trybunał orzekł, że niekonstytucyjne są niektóre podstawy prawne kontroli operacyjnej, jak również brak niezależnej kontroli pobierania danych telekomunikacyjnych przez służby, brak zasad niszczenia podsłuchów osób zaufania publicznego np. adwokatów czy dziennikarzy oraz brak obowiązku niszczenia zgromadzonych danych nieprzydatnych.

TK nakazał także określić maksymalny czas trwania czynności operacyjnych wobec jednostki, która w rozsądnym czasie po ich zakończeniu powinna być o nich informowana. Nowelizacja doprecyzowuje zasady stosowania kontroli operacyjnej przez służby mundurowe, czyli policję, organy kontroli skarbowej, Straż Graniczną, Żandarmerię Wojskową, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencję Wywiadu, Służbę Kontrwywiadu Wojskowego, Służbę Wywiadu Wojskowego, Centralne Biuro Antykorupcyjne i Służbę Celną.

Dane internetowe

Zgodnie z ustawą, kontrola operacyjna będzie mogła być prowadzona maksymalnie przez 18 miesięcy (nie dotyczy to kontrwywiadu). Ustawa porządkuje też katalog danych, które będą mogły być pozyskiwane przez służby w celu zapobiegania lub wykrywania przestępstw albo w celu ratowania życia lub zdrowia ludzkiego bądź wsparcia działań poszukiwawczych lub ratowniczych.

Działania takie będą możliwe w odniesieniu do niestanowiących treści danych telekomunikacyjnych (np. właściciela telefonu, wykazu połączeń, lokalizacji telefonu, numeru IP komputera), pocztowych i internetowych (np. adresów odwiedzanych stron, wpisów w wyszukiwarkach, adresów poczty elektronicznej). Ponadto ustawa określa procedury weryfikacji i niszczenia danych zbędnych dla prowadzonego postępowania – mają one podlegać niezwłocznemu komisyjnemu i protokolarnemu zniszczeniu.

Dane zawierające tajemnice obrończe i spowiedzi będą natychmiast niszczone. W przypadku danych stanowiących inne tajemnice zawodowe, m.in. lekarską, dziennikarską i statystyczną, o  ich  wykorzystaniu lub zniszczeniu ma decydować sąd, kierując się dobrem wymiaru sprawiedliwości oraz tym, czy dana okoliczność może być ustalona na podstawie innego dowodu. Od zgody sądu na wykorzystanie w postępowaniu tajemnicy osoba, której ona dotyczy, nie będzie się mogła odwołać. Przedsiębiorcy telekomunikacyjni, operatorzy pocztowi oraz firmy świadczące usługi drogą elektroniczną będą  zobowiązani do zapewnienia na własny koszt warunków technicznych i organizacyjnych umożliwiających prowadzenie kontroli, czyli stworzą dostęp on-line przez tzw. bezpieczne łącze internetowe.