„Ustawa ta w istotny sposób wpływa na ograniczenie konstytucyjnie gwarantowanej wolności osobistej, na co wskazywał także sam prokurator generalny w trakcie konsultacji publicznych prowadzonych w ramach prac nad ustawą. Ponadto ustawa ta może stanowić zaprzeczenie rządów prawa w Rzeczpospolitej Polskiej" – zaznaczyła HFPC w piśmie do szefa prokuratury.

Złożenie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego konstytucyjności tej ustawy zapowiedział już po jej podpisaniu w grudniu zeszłego roku prezydent Bronisław Komorowski. Dotychczas, jak wskazała HFPC, wniosek ten nie został złożony w Trybunale.

Ustawa o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób weszła w życie 22 stycznia. Umożliwia ona na mocy decyzji sądu cywilnego zastosowanie wobec takiej osoby, już po odbyciu przez nią kary więzienia, nadzoru prewencyjnego lub leczenia w ośrodku zamkniętym utworzonym w Gostyninie.

"Tym samym, pomimo stosowania w ramach postępowania przepisów procedury cywilnej, mamy rzeczywiście do czynienia z izolacją mającą znamiona środka zabezpieczającego" – zaznaczyła HFPC. Dodała, że ustawa ta także "może doprowadzić do poważnego rozdźwięku między medycznymi możliwościami płynącymi z psychiatrii, a tym na ile realne i możliwe cele stawia przed psychiatrią ustawodawca".

Konieczność przygotowania takiej ustawy zrodziła się, gdy zwrócono uwagę na zbliżanie się do końca wyroków więzienia osób, wobec których pierwotnie sądy orzekły kary śmierci, zamienione następnie na 25 lat pozbawienia wolności.

Prace nad ustawą podjęto w 2012 r., od początku proponowane rozwiązania budziły wątpliwości prawne. Komitet Helsiński już w maju zeszłego roku wskazywał, że przepisy "umożliwiające zatrzymanie w ośrodkach terapii osób skazanych w przeszłości, gdy przepisy takie nie obowiązywały", budzą wielkie wątpliwości, gdyż nikt nie może odbywać dwa razy kary za ten sam czyn.

Kilka dni temu HFPC z podobną prośbą skierowania ustawy do TK wystąpiła do Rzecznik Praw Obywatelskich prof. Ireny Lipowicz. W odpowiedzi RPO poinformowała, że z chwilą ogłoszenia ustawy podjęła "dogłębne badanie jej konstytucyjności, jak również zgodności z innymi unormowaniami, m.in. z zakresu medycznego". – Prace trwają, prowadzone są analizy prawne i konsultacje, wkrótce Rzecznik przedstawi swoje stanowisko – zapowiedziała.

RPO dodała także, że według jej informacji Kancelaria Prezydenta jest w końcowej fazie pracy nad swoim wnioskiem do TK. HFPC podkreśliła jednak w pismach do Rzecznik i prokuratora generalnego, że złożenie wniosku przez prezydenta nie stoi na przeszkodzie, aby swoje wnioski skierowały także: RPO i prokurator generalny.

W kontekście tych przepisów wymieniany jest przede wszystkim przypadek Mariusza Trynkiewicza, skazanego w 1989 r. za zabójstwo czterech chłopców. Jego kara kończy się 11 lutego. To właśnie wobec tego skazanego dyrektor więzienia skierował pierwszy wniosek do sądu. Sąd wstępnie wyznaczył termin sprawy na 10 lutego. Do sądów w kraju wpłynęło już także kilka kolejnych wniosków wobec innych osób.