14 października przypada Dzień Edukacji Narodowej – święto nauczycieli, wychowawców i pedagogów. Obchodzony jest w rocznicę powstania w 1773 r. Komisji Edukacji Narodowej – pierwszego w Europie ministerstwa oświaty – która zajęła się reformowaniem szkolnictwa w Polsce.
W tym roku w związku z sytuacją epidemiczną wszystkie uroczystości organizowane z okazji święta odbywać się będą w reżimie sanitarnym.
Komisja Edukacji Narodowej (pełna nazwa: Komisja nad Edukacją Młodzi Szlacheckiej Dozór Mająca) - była pierwszym w świecie ministerstwem oświaty i o wiele lat wyprzedziła podobne rozwiązania w innych państwach. Na wniosek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego powołał ją 14 października 1773 r. Sejm Rozbiorowy.
✍️ Minister @D_Piontkowski do dyrektorów, nauczycieli i pracowników oświaty: - Dziękuję za niezwykle świadome i pełne rozsądku podejście do kwestii bezpieczeństwa oraz za to, że uczą Państwo dzieci odpowiedzialności za siebie i innych. ➡️ https://t.co/lac4GrKHXM #DzieńNauczyciela pic.twitter.com/iNeCO3DZRC
— Ministerstwo Edukacji Narodowej (@MEN_GOV_PL) October 14, 2020
Dziś 1️⃣4️⃣ października, czyli Dzień Edukacji Narodowej i święto wszystkich pracowników oświaty❗️ Wprowadzono je ustawą Karta Nauczyciela z 1982. #DzieńNauczyciela #edukacja #szkoła #DzieńEdukacjiNarodowej pic.twitter.com/FeBsHTc6me
— Ministerstwo Edukacji Narodowej (@MEN_GOV_PL) October 14, 2020
Działała w latach 1773-1794. Stworzyła nowoczesną strukturę organizacyjną oświaty - od szkół elementarnych przez gimnazja aż do uczelni wyższych. Reforma objęła programy nauczania, do których wprowadzono elementy nauk przyrodniczych, historii i geografii Polski, naukę języka ojczystego i wychowanie obywatelskie.
Komisja powołała Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, które zajęło się przygotowywaniem podręczników. Zamawiano je u wybitnych uczonych polskich, a także tłumaczono najlepsze opracowania zagraniczne. Komisja uregulowała również podstawy prawne zawodu nauczycielskiego i stworzyła pierwsze szkoły kształcące pedagogów.
Zreorganizowane zostały też akademie: krakowska i wileńska. Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, przemianowany na Szkołę Główną Koronną, stał się nowoczesną uczelnią. Wysoką rangę zdobył uniwersytet wileński. Przemianowany na Szkołę Główną Wielkiego Księstwa Litewskiego stał się ważnym ośrodkiem nauk przyrodniczych i astronomii. Komisja zamierzała też powołać Królewski Uniwersytet w Warszawie - jego zalążkiem była utworzona w 1789 r. Szkoła Anatomii i Chirurgii.
Kres działaniom Komisji Edukacji Narodowej położyła utrata niepodległości Polski, ale wiele wprowadzonych przez nią rozwiązań miało kontynuację.
Dzień Edukacji Narodowej wprowadzono w 1982 r. w miejsce obchodzonego wcześniej Dnia Nauczyciela.
✍️ Minister @D_Piontkowski w liście z okazji Dnia Edukacji Narodowej - Chciałbym wyrazić mój największy szacunek i wdzięczność za wytrwałość, entuzjazm oraz profesjonalizm, z jakimi realizują Państwo swoje powołanie zawodowe. Więcej ➡️ https://t.co/ZLf3ce5yQV #DzieńNauczyciela pic.twitter.com/ZCiHhvOmmd
— Ministerstwo Edukacji Narodowej (@MEN_GOV_PL) October 14, 2020
Wiceminister @MarzenaMachalek z okazji Dnia Edukacji Narodowej: - Życzę, aby Państwa praca była źródłem satysfakcji i szansą na samorealizację. ???? Mam nadzieję, że sukcesy uczniów staną się motywacją do dalszych działań. #DzieńNauczyciela #edukacja pic.twitter.com/VJoAytUMGD
— Ministerstwo Edukacji Narodowej (@MEN_GOV_PL) October 14, 2020
W artykule 74 ustawy Karta nauczyciela zapisano: "W dniu rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej, 14 października każdego roku, obchodzony będzie Dzień Edukacji Narodowej. Dzień ten uznaje się za święto wszystkich pracowników oświaty i jest wolny od zajęć lekcyjnych".
W różnych krajach nauczyciele obchodzą swoje święto w różnych dniach. Na Tajwanie obchodzone jest ono 28 września w dniu urodzin Konfucjusza, a w Czechach i na Słowacji - 28 marca, czyli w dniu urodzin Jana Amosa Komenskiego - XVII-wiecznego pedagoga, filozofa, reformatora i myśliciela protestanckiego, twórcy i propagatora jednolitego systemu powszechnego nauczania, który zalecał objęcie nauczaniem wszystkich, niezależnie od płci i stanu.
Niezależnie od tego 5 października obchodzony jest Światowy Dzień Nauczyciela (World Teacher’s Day). Międzynarodowe święto zostało proklamowane przez UNESCO w 1994 r. Dzień obchodzony jest dla upamiętnienia rocznicy podpisania 5 października w 1966 r. przez UNESCO i Światową Organizację Pracy "Rekomendacji w sprawie statusu nauczycieli". Rekomendacja jest podstawowym dokumentem określającym zakres praw i obowiązków nauczycieli w skali globalnej.
