6 kwietnia 1990 roku rząd Tadeusza Mazowieckiego przeprowadził w sejmie kontraktowym pakiet ustaw znoszących Milicję Obywatelską i Służbę Bezpieczeństwa. W ich miejsce powołano Policję i Urząd Ochrony Państwa. MO i bezpieka zostały powołane w 1944 roku, gdy na terytorium Polski weszła Armia Sowiecka i przez dziesięciolecia stanowiły główną podporę agenturalnych "władz" tzw. "Polski Ludowej".
Formalnie Milicję Obywatelską utworzono 7 października 1944 roku na mocy dekretu tzw. "Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego". Faktycznie formacja ta istniała już od lipca 1944 roku i rozpoczynała działalność na zajmowanych stopniowo przez Sowietów terenach. W poszczególnych miejscowościach inicjatywa organizowania milicji należała najczęściej do dowódców wojsk sowieckich. Początkowo MO opierała się kadrowo na partyzantach tzw. "Armii Ludowej", a jej pierwszym i długoletnim komendantem był dowódca "AL" komunistyczny agent z jeszcze przedwojennym stażem Franciszek Jóźwiak.
Funkcjonariuszem MO mogła być tylko osoba o "odpowiednim obliczu klasowym i ideowym". Stopniowo milicję całkowicie podporządkowano partii komunistycznej, natomiast jej szeregi „oczyszczono” z przedwojennych policjantów, żołnierzy AK i członków innych organizacji uznanych przez komunistów za wrogie. W latach 1945-1946 na krótko przyjęto do MO około 1000 policjantów przedwojennych, których wykorzystano do przeszkolenia milicjantów, a następnie zwolniono i często represjonowano.
W latach 1949-1954 MO była całkowicie podporządkowana Ministrowi Bezpieczeństwa Publicznego, co korespondowało z koncepcją stalinowskiego państwa totalitarnego. Zbrodniczy charakter funkcjonowania MBP skompromitował nie tylko samą „bezpiekę” ale również milicję. Na fali „odwilży” zlikwidowano MBP i utworzono w to miejsce Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, natomiast „bezpiekę” ukryto odtąd w strukturach MO - jako Służbę Bezpieczeństwa. Taka forma organizacyjna MO dotrwała, praktycznie bez zmian, do momentu zlikwidowania Milicji Obywatelskiej w 1990 roku.
