Polska 28 czerwca – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika, kk 28-06-2024, 08:45
Artykuł
PAP, dzieje.pl; grafika własna

Tego dnia warszawski lud zaatakował więzienia i dokonał samosądu nad przywódcami konfederacji targowickiej; powołano przedsiębiorstwo Polskie Lasy Państwowe; Sejm uchwalił ustawę o elektryfikacji wsi i osiedli; w Poznaniu doszło do robotniczych protestów; władze komunistyczne zorganizowały wiec poparcia dla Edwarda Gierka; rozpoczął się proces beatyfikacji papieża Jana Pawła II; prezydent Andrzej Duda i Rafał Trzaskowski przeszli do II tury wyborów. Urodzili się m. in. Stanisław Brzozowski, Kazimierz Sikorski, Leon Kruczkowski, Alfred Miodowicz, Adam Zieliński, Ryszard Krynicki, Marek Jurek, Maria Ciunelis, Maciej Szczęsny, Michał Znaniecki. Zmarli natomiast: Ignacy Jakub Massalski, Antoni Czetwertyński, Karol Boscamp-Lasopolski, Stefan Grabowski, Mateusz Roguski, Marceli Piętka, Michał Wulfers, Józef Majewski, Józef Tischner oraz Barbara Janina Zientarska.

1280 – Najpóźniej tego dnia kanonikiem warmińskim został Arnoldus z Włoch. Był pierwszym znanym lekarzem w państwie krzyżackim. Żył jeszcze w 1318 r.

1569 - Sejm w Lublinie uchwalił akt realnej unii polsko-litewskiej.

1651 - Powstanie Chmielnickiego: Początek trzydniowej bitwy wojsk polskich z armią kozacko-tatarską pod Beresteczkiem.

1660 - Pod Połonką wojska dowodzone przez hetmana wielkiego litewskiego Pawła Jana Sapiehę oraz wojewodę ruskiego Stefana Czarnieckiego pokonały rosyjskie wojska księcia Iwana Chowańskiego.

1794 - W Warszawie w czasie trwającej insurekcji doszło do krwawych rozruchów. Z inspiracji jakobinów warszawski lud zaatakował więzienia i dokonał samosądu nad targowiczanami. Mieszkańcy Warszawy wtargnęli do więzień skąd wywlekli i dokonali samosądów na pozostałych przy życiu przywódcach konfederacji targowickiej i osobach posądzanych o zdradę: biskupie wileńskim Ignacym Jakubie Massalskim, kasztelanie przemyskim Antonim Czetwertyńskim, pośle do Turcji Karolu Boscamp-Lasopolskim, szambelanie Stefanie Grabowskim, instygatorze koronnym Mateuszu Roguskim, szpiegu rosyjskim Marcelim Piętce, adwokacie Michale Wulfersie i instygatorze sądów kryminalnych Józefie Majewskim.

1812 - Sejm Księstwa Warszawskiego przekształcił się w Konfederację Generalną Królestwa Polskiego, która ogłosiła wskrzeszenie Polski i przyłączenie do niej prowincji zabranych.

1834 – W Paryżu ukazał się pierwodruk „Pana TadeuszaAdama Mickiewicza.

1878 - W Maziarni koło Chełma urodził się Stanisław Brzozowski, filozof, publicysta, pisarz, krytyk literacki i teatralny; autor „Legendy Młodej Polski” i „Płomieni”.

1895 - W Zurychu urodził się Kazimierz Sikorski, kompozytor, teoretyk muzyki, pedagog.

1900 - W Krakowie urodził się Leon Kruczkowski, prozaik, dramaturg, publicysta; członek Krajowej Rady Narodowej, KC PZPR i Rady Państwa; od 1947 r. poseł na Sejm; prezes Związku Literatów Polskich (1946-1956); autor powieści „Kordian i cham”, „Pawie pióra” oraz dramatów „Niemcy” i „Pierwszy dzień wolności”.

1914 - W Sarajewie od kul serbskiego zamachowca Gawriła Principa zginął austriacki następca tronu arcyksiążę Franciszek Ferdynand wraz z małżonką; wydarzenie to stało się bezpośrednią przyczyną wybuchu pierwszej wojny światowej.

1919 - W Pałacu Wersalskim państwa zwycięskiej koalicji podpisały traktat pokojowy z Niemcami - najważniejszy z układów kończących I wojnę światową, w której zginęło około 9 mln żołnierzy, a około 20 mln zostało rannych; w imieniu Polski pod traktatem podpisy złożyli Roman Dmowski i Ignacy Paderewski.

1919 - Powstała Międzynarodowa Organizacja Pracy.

1922 - Stanowisko premiera RP objął Artur Śliwiński.

1924 - Rozporządzenie prezydenta RP o powołaniu przedsiębiorstwa Polskie Lasy Państwowe.

1927 - Na Wawelu złożone zostały prochy Juliusza Słowackiego, przeniesione z cmentarza Montmartre w Paryżu.

1929 - W Poznaniu urodził się Alfred Miodowicz, przewodniczący Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych (OPZZ) w latach 1984-1991, członek Biura Politycznego KC PZPR (1986-1989).

1931 - W Pruszkowie urodził się Adam Zieliński, prawnik, sędzia, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, w latach 1996-2000 rzecznik praw obywatelskich.

1940 - W lesie pod wsią Olsztyn koło Częstochowy Niemcy rozstrzelali 14 polskich więźniów politycznych.

1943 - W odwecie za pomoc udzielaną Żydom niemiecka żandarmeria dokonała pacyfikacji wsi Cisie (powiat miński), w czasie której rozstrzelano 25 Polaków i 3 Żydów.

1943 - W Sankt Valentin w Austrii urodził się Ryszard Krynicki, poeta, tłumacz, wydawca.

1945 - Krajowa Rada Narodowa powołała Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej: premierem został Edward Osóbka-Morawski, wicepremierami Władysław Gomułka i Stanisław Mikołajczyk, pełniący również funkcję ministra rolnictwa.

1946 - Dekret KRN o odpowiedzialności karnej za odstępstwo od narodowości w latach 1939-1945.

1946 – Wprowadzono podział administracyjny na 14 województw i miasta wydzielone: Łódź i Warszawę.

1950 - Sejm uchwalił ustawę o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli.

1950 - W Gdańsku rozpoczęła działalność Opera Bałtycka.

1953 - W Gdyni utworzono Muzeum Marynarki Wojennej.

1956 - W Poznaniu doszło do robotniczych protestów, które przerodziły się w trwające trzy dni walki uliczne, do ich stłumienia władze komunistyczne użyły wojska; śmierć poniosło co najmniej 58 osób, rannych zostało ok. 600.

1959 - W rozegranym na Stadionie Śląskim w Chorzowie meczu eliminacyjnym do I Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej Polska przegrała z Hiszpanią 2:4.

1960 - W Gorzowie Wielkopolskim urodził się Marek Jurek, działacz opozycji demokratycznej, współzałożyciel Ruchu Młodej Polski, członek władz krajowych NZS; parlamentarzysta; współtwórca ZChN i jeden z jego liderów; członek KRRiT (1995-2001); w 2001 r. współzałożyciel Przymierza Prawicy, a po jego zjednoczeniu z PiS - wiceprezes PiS; marszałek Sejmu w latach 2005-2007; od 2007 r. prezes Prawicy Rzeczypospolitej; w 2014 r. wybrany do Parlamentu Europejskiego.

1961 - W Ostródzie urodziła się Maria Ciunelis, aktorka, scenarzystka.

1965 - W Warszawie urodził się Maciej Szczęsny, piłkarz, grający na pozycji bramkarza, trener, komentator sportowy; reprezentant Polski, zawodnik m.in. Legii Warszawa, Widzewa Łódź, Polonii Warszawa i Wisły Kraków – w barwach każdego z tych klubów zdobywał mistrzostwo Polski (z Legią Warszawa 2-krotnie).

 1969 - W Warszawie urodził się Michał Znaniecki, reżyser teatralny, dramaturg, scenograf, pedagog.

1972 - Papież Paweł VI specjalną bullą zatwierdził nową organizację kościelną na ziemiach zachodnich i północnych uzyskanych przez Polskę po II wojnie światowej.

1974 - W Poznaniu otwarto halę widowiskowo-sportową Arena.

1974 - Premiera filmu „Wiosna, panie sierżancie” w reżyserii Tadeusza Chmielewskiego.

1976 - Na Stadionie X-lecia w Warszawie władze komunistyczne zorganizowały wiec poparcia dla I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka.

1981 - W Poznaniu odsłonięto Pomnik Ofiar Czerwca 1956.

1981 - W swym domu w Los Angeles został aresztowany przez FBI agent wywiadu PRL Marian Zacharski.

1989 – Zarejestrowano Związek Piłsudczyków.

1991 - W Budapeszcie podpisano porozumienie, na mocy którego rozwiązano istniejącą od 1949 r. Radę Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG).

1993 - Premiera filmu „Pograbek” w reżyserii Jana Jakuba Kolskiego.

2000 - W Krakowie zmarł Józef Tischner, katolicki duchowny, filozof, teolog, pisarz; autor książek „Świat ludzkiej nadziei”, „Etyka Solidarności”, „Myślenie według wartości”, „Nieszczęsny dar wolności” oraz „Historii filozofii po góralsku”.

2005 - Rozpoczął się proces beatyfikacyjny papieża Jana Pawła II.

2006 - W Wieży Więziennej w Gdańsku, przy Drodze Królewskiej, otwarto Muzeum Bursztynu.

2009 - Po zakończeniu VI edycji Małopolskiego Pikniku Lotniczego na lotnisku Rakowice-Czyżyny doszło do wypadku samolotu Cessna 172, w którym zginęły 2. osoby (w tym pilot), a 2. zostały ranne.

2017 – w Krakowie zmarła Barbara Janina Zientarska, działaczka opozycji demokratycznej w okresie PRL, redaktorka czasopism tzw. drugiego obiegu. W jej domu znajdowała się drukarnia, w której powstawały druki bezdebitowe. W 2012 odznaczona przez prezydenta Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

2020 – Urzędujący prezydent Andrzej Duda z wynikiem 43,50% zwyciężył w pierwszej turze wyborów prezydenckich. Do drugiej tury wszedł razem z Rafałem Trzaskowskim (30,46%).

Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy