Przejdź do treści
Polska 13 października – co wydarzyło się tego dnia
TV Republika

Tego dnia w Wilnie odbyło się pierwsze posiedzenie Towarzystwa Filomatów; w Krzemieńcu otwarto Liceum nazywane „Atenami Wołyńskimi”; powstał dziecięco-młodzieżowy harcerski zespół artystyczny „Gawęda”; w Poznaniu otwarto pierwszy sklep nocny; pierwszy raz próbowano zamordować ks. Jerzego Popiełuszkę; Mariusz Kamiński został odwołany z funkcji szefa CBA; odbyły się wybory parlamentarne, w których wygrało PiS. Urodzili się m. in. Maciej Kamieński, Stefan Garczyński, Jan Jagielski, Jan Kanty Pawluśkiewicz. Zmarli natomiast: Michał Radziejowski, Kazimierz Nowak, Władysław Zygmunt Belina-Prażmowski, Bogdan Włosik, Mieczysław Boruta-Spiechowicz oraz Janusz Szpotański.

1282 - Książę Leszek Czarny pokonał wojska litewsko-jaćwieskie w bitwie nad Narwią. 

1705 - W Gdańsku zmarł Michał Radziejowski, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski; fundator wieży dzwonnej na Wzgórzu Katedralnym we Fromborku. 

1734 - Urodził się Maciej Kamieński, polski kompozytor i pedagog słowackiego pochodzenia. 

1770 - Konfederacja barska uchwaliła akt detronizacji króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i ogłosiła bezkrólewie. 

1805 - W Krzemieńcu z inicjatywy wybitnego przedstawiciela oświecenia Tadeusza Czackiego otwarto Liceum, nazywane „Atenami Wołyńskimi”. 

1805 - W Kosmowie na Wielkopolsce urodził się Stefan Garczyński, poeta epoki romantyzmu, uczestnik Powstania Listopadowego. 

1817 - W Wilnie odbyło się pierwsze posiedzenie Towarzystwa Filomatów, tajne stowarzyszenie studentów i absolwentów Uniwersytetu Wileńskiego działające w latach 1817–21, którego założycielami byli: Adam Mickiewicz, Tomasz Zan, Jan Czeczot, Józef Kowalewski, Onufry Pietraszkiewicz, Józef Jeżowski

1847 - Otwarto dworzec Kraków Główny i linię kolejową do Mysłowic. 

1906 - W Warszawie założono Prywatne Kursy Handlowe Męskie Augusta Zielińskiego; późniejsza Szkoła Główna Handlowa. 

1918 - Powstała Rzeczpospolita Zakopiańska, przejściowy twór państwowy istniejący przez 35 dni, od 13. października do 16. listopada 1918, na terenie Zakopanego i okolic. 7. października 1918 Rada Regencyjna w Warszawie proklamowała utworzenie niepodległego państwa polskiego. Jednak to Zakopane okazało się pierwszym miejscem na ziemiach polskich, gdzie ludność zdecydowała się otwarcie wypowiedzieć posłuszeństwo władzom zaborczym. 

1923 - W warszawskiej Cytadeli doszło do wybuchu prochowni, w wyniku którego śmierć poniosło 28 osób, a kilkadziesiąt zostało rannych; o dokonanie zamachu oskarżono dwóch oficerów komunistów: Walerego Bagińskiego i Antoniego Wieczorkiewicza; obaj skazani zostali na karę śmierci, zamienioną następnie na dożywotnie więzienie. 

1935 - Marian Zyndram-Kościałkowski objął funkcję premiera RP. 

1937 - W Poznaniu zmarł Kazimierz Nowak, podróżnik, reporter, fotograf. 

1937 - W Toruniu urodził się Jan Jagielski, współzałożyciel Społecznego Komitetu Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej, pracownik ŻIH; autor wielu publikacji o zabytkach żydowskich Warszawy oraz o warszawskim getcie. 

1938 - W Wenecji zmarł Władysław Zygmunt Belina-Prażmowski, jeden z twórców kawalerii legionowej, bohater wojny polsko-bolszewickiej; w II. Rzeczypospolitej był m.in. prezydentem Krakowa i wojewodą lwowskim. 

1939 - W Warszawie powstała Narodowa Organizacja Wojskowa, konspiracyjna formacja Stronnictwa Narodowego. 

1942 - Początek deportacji do niemieckiego obozu zagłady w Treblince 20 tys. Żydów z getta w Piotrkowie Trybunalskim. 

1942 - W Nowym Targu urodził się Jan Kanty Pawluśkiewicz, kompozytor, twórca muzyki filmowej i teatralnej; współzałożyciel grupy muzycznej „Anawa”, związany m.in. z „Piwnicą Pod Baranami”, Teatrem STU, Teatrem Narodowym i Teatrem Powszechnym w Warszawie. 

1944 - W Moskwie odbyły się rozmowy z udziałem władz sowieckich, brytyjskiego premiera Winstona Churchilla, premiera Stanisława Mikołajczyka oraz przedstawicieli PKWN. 

1946 - W Krakowie, na mocy wyroku Najwyższego Trybunału Narodowego, został powieszony hitlerowski zbrodniarz wojenny, komendant obozu koncentracyjnego w Płaszowie, likwidator gett żydowskich w Krakowie i Tarnowie, Amon Göth. Esesman został sportretowany przez Ralpha Fiennesa w oscarowym filmie Stevena SpielbergaLista Shindlera” Do końca procesu zaprzeczał postawionym zarzutom. Jego ostatnie słowa brzmiały „Heil Hitler”. 

1952 - W Warszawie w Domu Harcerza na Targówku powstał dziecięco-młodzieżowy zespół artystyczny „Gawęda”. 

1956 - Premier Józef Cyrankiewicz wydał zarządzenie dotyczące zaprzestania gromadzenia przez działy personalne poufnych informacji na temat pracowników. 

1958 - Premiera filmu „Pożegnania” w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa

1963 - Polscy koszykarze na odbywających się we Wrocławiu mistrzostwach Europy odnieśli największy sukces w historii - zdobyli srebrny medal, przegrywając w finale 45:61 z drużyną ZSRS. 

1978 - Przy ul. Głogowskiej w Poznaniu otwarto pierwszy sklep nocny (Sklep Nr 274 Wojewódzkiej Spółdzielni Spożywców). 

1979 – Otwarto Obserwatorium Astronomiczne w Olsztynie. 

1982 - Stan wojenny: W czasie manifestacji w Nowej Hucie zastrzelony został przez SB Bogdan Włosik, 20-letni uczeń technikum; zabójcą okazał się kpt. Andrzej Augustyn

1984 - Pierwsza próba zamordowania ks. Jerzego Popiełuszki, który wracał samochodem z Gdańska z kościoła św. Brygidy do Warszawy - w okolicach Olsztynka funkcjonariusze MSW, przyszli mordercy księdza, planowali spowodować wypadek, rzucając kamieniem w przednią szybę jadącego samochodu. 

1985 - W Polsce odbyły się wybory do Sejmu PRL. 

1985 - W Zakopanem zmarł gen. Mieczysław Boruta-Spiechowicz, generał WP, dowódca 5. Dywizji Piechoty Armii Polskiej w Związku Sowieckim (1941-1942), następnie dowódca I. Korpusu Polskiego w Wielkiej Brytanii (1943-1945); jeden z założycieli w 1977 r. Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO). 

1989 – Premiera filmu „Zabić księdza” w reżyserii Agnieszki Holland

1993 - Podpisano umowę koalicyjną pomiędzy SLD a PSL. Z negocjacji wycofała się Unia Pracy. 

1998 – Telewizja „Polsat” rozpoczęła emisję sitcomu „Miodowe lata”. 

2001 - W Warszawie zmarł Janusz Szpotański, filolog, z zamiłowania szachista; autor satyrycznych wierszy i poematów wyśmiewających rzeczywistość PRL-u; za napisanie satyrycznej opery „Cisi i gęgacze, czyli Bal u Prezydenta” skazany został na trzy lata więzienia. 

2006 - W warszawskim Teatrze Wielkim-Operze Narodowej odbyła się polska premiera filmu „Karol - papież, który pozostał człowiekiem” w reżyserii Giacomo Battiato

2009 - Mariusz Kamiński został odwołany z funkcji szefa CBA. 

2016 - W Warszawie zmarł Andrzej Kopiczyński, aktor, związany z warszawskim Teatrem Kwadrat; wielką popularność przyniosła mu rola inżyniera Stefana Karwowskiego w serialu „Czterdziestolatek” i „Czterdziestolatek 20 lat później”, zagrał również w filmach „Jarzębina czerwona”, „Kopernik” i „Znachor”. 

2019 – Odbyły się wybory parlamentarne, w których zwyciężyło PiS 43,59 % (235 mand.) przed KO 27,40 % (134 mand.), Lewicą 12,56 % (49 mand.), PSL+Kukiz 8,55 % (30 mand.) i Konfederacją 6,81 % (11 mand.). W Senacie poszczególne partie uzyskały mandaty: PiS – 48; KO – 43; PSL+K – 3; Lewica – 2; niezależ. - 4. Frekwencja wyniosła 61,74 proc. - wzięło w nich udział 18 mln 678 tys. 457 Polaków. Była to najwyższa frekwencja w historii wolnych wyborów parlamentarnych w latach 1991-2019. 

źródło. PAP 

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.

Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.

Wiadomości

Kadry partyjne Tuska | Salonik polityczny

Polska jajami stoi. Zarabiamy miliony euro

"Piniendzy nie ma" i nie będzie? | Salonik polityczny

Republika: Ilona Januszewska zaprasza o godz. 14:40 na kolejny program „Na Pomoc”

Harris zaatakowała Trumpa. Takiej riposty się nie spodziewała

Semka: połączenie PiS i Suwerennej Polski to dobry krok [wideo]

Ukraińskie drony zniszczyły rosyjską bazę naftową na Krymie

Sochan strzela kosze w towarzyskich spotkaniach

Zapaść finansów publicznych | Salonik polityczny

Polska 13 października – co wydarzyło się tego dnia

Co z tymi migrantami? | Przyjaciele Republiki

GUS alarmuje: niedługo połowa Polaków będzie miała więcej niż 50 lat

Czarnek: jeśli prawica wygra, to koalicja rządząca nie przetrwa

Skandal. Niemcy dostarczają do Rosji maszyny przydatne w przemyśle zbrojeniowym!

Republika: Polityczna Kawa red. Tomasza Sakiewicza - zapraszamy o godz. 12

Najnowsze

Kadry partyjne Tuska | Salonik polityczny

Harris zaatakowała Trumpa. Takiej riposty się nie spodziewała

Semka: połączenie PiS i Suwerennej Polski to dobry krok [wideo]

Ukraińskie drony zniszczyły rosyjską bazę naftową na Krymie

Sochan strzela kosze w towarzyskich spotkaniach

Polska jajami stoi. Zarabiamy miliony euro

"Piniendzy nie ma" i nie będzie? | Salonik polityczny

Republika: Ilona Januszewska zaprasza o godz. 14:40 na kolejny program „Na Pomoc”