Na cmentarzu parafialnym przy ul. Gogolińskiej w Strzelcach Opolskich IPN przeprowadził pierwszy etap prac poszukiwawczych, w wyniku których odkryto szczątki ludzkie pochowane bez trumien, w grobie zbiorowym pod ścieżką.
Miejsce i sposób pochowania, a także szacowany wiek zmarłych pozwalają stwierdzić, że szczątki należą do więźniów strzeleckich zakładów karnych zmarłych w latach 1949-51.
Poszukiwane osoby to trzej więźniowie polityczni, którzy odbywali kary pozbawienia wolności w Strzelcach Opolskich. Byli to: członek młodzieżowej organizacji niepodległościowej z terenu obecnego województwa lubuskiego, członek niepodległościowej organizacji zbrojnej z pogranicza ziemi łódzkiej i Wielkopolski oraz współpracownika oddziału kpt. Władysława Łukasiuka „Młota” z terenów Polski północno-wschodniej.
Prace były prowadzone na podstawie informacji zebranych w wyniku kwerend zbiorów archiwalnych IPN, dokumentacji administracji cmentarza oraz przekazów ustnych.
Po II wojnie światowej w Strzelcach Opolskich funkcjonowało Centralne Więzienie Karne (obecnie Zakład Karny nr 1), podporządkowane było mu Więzienie Karno-Śledcze i Izolacyjne (obecnie Zakład Karny nr 2). W południowej części miasta istniały dwa podośrodki pracy więźniów: Mokre Łany – dla kobiet, Suche Łany – dla mężczyzn. W północnej części miasta funkcjonował obóz pracy, tzw. Ośrodek Pracy Więźniów, gdzie skazani – głównie „polityczni” – pracowali w kamieniołomie, przy wypalaniu wapna. Praca fizyczna w bardzo trudnych warunkach skutkowała wyniszczeniem organizmów pracujących tam więźniów, licznych chorób – w tym pylicy, gruźlicy płuc – które często prowadziły do śmierci.
Źródło: IPN
