Przejdź do treści
16:00 Opole: 20 lat więzienia dla mordercy kobiety świadczącej usługi seksualne
14:35 Łódzkie: W środę trwa sprzątanie po nawałnicy, która przeszła nad Wieruszowem
13:52 Polska: Posiedzenie Trybunału Stanu ws. immunitetu Małgorzaty Manowskiej odroczone do 22 września
12:40 IMGW: w najbliższym czasie będzie ciepło z silniejszymi opadami deszczu i burzami
12:05 Portugalia: Personel naziemny lotnisk rozpoczął 76-dniowy strajk
Wydarzenie Klub Gazety Polskiej w Garwolinie i Poseł Grzegorz Woźniak zapraszają do złożenia podpisów pod wnioskiem o referendum ws nielegalnej migracji, w środę 4 września od g. 8.00 na "rynku" w Garwolinie ul.Targowa
Wydarzenie Klub Gazety Polskiej w Zielonej Górze i poseł Jerzy Materna zapraszają 5 września o g. 18:00, na spotkanie z dr Józefem Orłem, prezesem Klubu Ronina oraz Markiem Budziszem, ekspertem "Strategy and Future". Miejsce: Centrala Studio Al. Zjednoczenia 92
Wydarzenie Kluby "Gazety Polskiej" USA zapraszają na spotkanie z Tomaszem Sakiewiczem, red. nacz. "Gazety Polskiej", prezesem TV Republika, 6 września (sobota), g. 7 PM. Parafia Matki Boskiej Częstochowskiej w Bostonie, 655 Dorchester Avenue, Boston, MA 021127
Wydarzenie Kluby "Gazety Polskiej" USA zapraszają na spotkanie z Tomaszem Sakiewiczem, red. nacz. "Gazety Polskiej", prezesem TV Republika, 7 września (niedziela), g. 1:00 PM. (po Mszy Św.- g. 11.00 AM) Parafia Św. Kazimierza, 91 Pulaski St., Newark, NJ
Wydarzenie Klub Gazety Polskiej w Bytomiu zaprasza 8 września na spotkanie z Jakubem Maciejewskim, Anną Zyzek oraz Pawłem Piekarczykiem. Restauracja "W Starym Kinie", ul. Alojzjanów 27. Początek godz. 18:00.
Wydarzenie Klub "GP" w Aleksandrowie Łódzkim zaprasza 9 września na spotkanie z Piotrem Nisztorem. Hotel i Restauracja Pelikan, ul. Wierzbińska 58 Aleksandrów Łódzki. Godz. 18.00
Wydarzenie Klub "Gazety Polskiej" w Długołęce zaprasza na Narodowe Czytanie - Jan Kochanowski Poezje, 6 września (sobota), g. 11, plebania Kościół pw. św. Michała Archanioła ul. Wiejska 24
Wydarzenie Klub "Gazety Polskiej" w Zgorzelcu zaprasza na Marsz Dla Życia i Rodziny, 13 września (sobota), g. 16, przemarsz od Kościoła p.w. Św. Jadwigi Śląskiej od Kościoła p.w. Św. Józefa Robotnika. Dla dzieci przewidziano okolicznościowe koszulki oraz atrakcje
Portal tvrepublika.pl informacje z kraju i świata 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Nie zasypiamy nigdy. Bądź z nami!
NBP NBP informuje – prof. Adam Glapiński, Prezes NBP: Dzięki przemyślanym inwestycjom NBP ma już ponad 515 ton złota. Na koniec lipca 2025 r. jego wartość przekroczyła 204 mld zł, a łączna wartość wszystkich rezerw dewizowych NBP wyniosła ponad 953 mld zł.

Rocznica wydarzeń marca 1968 r. Zaczęło się od „Dziadów”

Źródło: Fot. PAP/T. Zagoździński

53 lata temu, 8 marca 1968 r., na dziedzińcu Uniwersytetu Warszawskiego odbył się wiec protestacyjny w związku ze zdjęciem przez władze komunistyczne wystawianych w Teatrze Narodowym „Dziadów”. Został on brutalnie zaatakowany przez oddziały milicji oraz „aktyw robotniczy”.

Stało się to początkiem tzw. wydarzeń marcowych, czyli kryzysu politycznego związanego z falą studenckich protestów oraz walką polityczną wewnątrz PZPR, rozgrywaną w atmosferze antysemickiej i antyinteligenckiej propagandy.

Wydarzeniem, które stało się impulsem dla studenckich protestów w marcu 1968 r. była tzw. sprawa „Dziadów”. Spektakl ten, reżyserowany przez Kazimierza Dejmka, z Gustawem Holoubkiem w roli Gustawa, miał premierę pod koniec listopada 1967 r. w Teatrze Narodowym w Warszawie.

Przedstawienie spotkało się z ostrą krytyką kierownictwa PZPR. Wezwany 21 grudnia w trybie nagłym do KC Kazimierz Dejmek usłyszał od Wincentego Kraśko, kierownika Wydziału Kultury, że jego inscenizacja „Dziadów” jest antyrosyjska, antyradziecka i religiancka. 16 stycznia 1968 r. Ministerstwo Kultury i Sztuki powiadomiło dyrekcję Teatru Narodowego, iż z dniem 1 lutego przedstawienie „Dziadów” będzie zawieszone.

Manifestacje w całej Polsce

Prof. Wojciech Roszkowski opisując okoliczności podjęcia tej decyzji pisze, iż do dziś nie wiadomo dokładnie jakie czynniki partyjne zadecydowały o zdjęciu „Dziadów”: „ gomułkowskie dla wykazania, że panują nad sytuacją, czy moczarowskie dla wzburzenia nastrojów”.

Po zakończeniu ostatniego spektaklu uformował się pochód, który skandując „Wolna sztuka! Wolny teatr!” przeszedł pod pomnik Adama Mickiewicza na Krakowskim Przedmieściu. W wyniku interwencji milicji zatrzymano 35 osób pod zarzutem „zakłócania porządku publicznego”.

Demonstracje odbywały się początkowo w samej Warszawie, a następnie także w innych miastach. W kolejnych dniach studenci organizowali akcje protestacyjne i manifestacje w Krakowie, we Wrocławiu, w Gdańsku, Poznaniu, Łodzi, Toruniu, Lublinie i Katowicach. Zgromadzenia te były najczęściej rozpędzane przez milicję.

Rozgrywki w PZPR

Wydarzenia z marca 1968 r. stały się okazją do rozgrywki politycznej wewnątrz PZPR, w której na początku lat 60 powstała nieformalna grupa partyjnych i państwowych działaczy skupionych wokół ówczesnego wiceministra spraw wewnętrznych Mieczysława Moczara.

Prof. Roszkowski podsumowując tzw. wydarzenia marcowe, pisał: „Choć pucz moczarowski z marca 1968 r. nie osiągnął ostatecznego celu i został zahamowany przez kierownictwo gomułkowskie, w kierownictwie tym dokonano sporych wyrw, co osłabiło znacznie pozycje samego Gomułki. Odbyło się to podczas dzikiej kampanii antydemokratycznej i antysemickiej, rozpętanej w trakcie pogromu liberalnego ruchu intelektualistów i studentów. Ruch ten przegrał, gdyż nie poparli go na większą skalę robotnicy. Komuniści próbowali zmobilizować w Polsce w marcu 1968 r. najciemniejsze siły drzemiące w każdym społeczeństwie – szowinizm, rasizm i ksenofobię – by rozegrać swoje porachunki oraz przesłonić istotne przyczyny permanentnego kryzysu społecznego w PRL, oduczyć Polaków racjonalnego myślenia i uczynić wspólnikami w walce z urojonym wrogiem”.

Aresztowania i emigracja

Według informacji Generalnej Prokuratury z 6 czerwca 1968 r. w związku z wydarzeniami marcowymi zatrzymano ponad 2700 osób, w tym 359 studentów. Przed kolegiami postawiono blisko 700 osób, w tym 143 studentów. Śledztwa wszczęto wobec 540 osobom, w tym 207 studentom.

W latach 1968-1969 z Polski wyemigrowało ponad 15 tys. Żydów bądź osób pochodzenia żydowskiego. W tym czasie wyjechało również ok. 200 byłych pracowników bezpieczeństwa i informacji wojskowej, odpowiedzialnych za zbrodnie stalinowskie.

dzieje.pl

Wiadomości

Awantura w Trybunale Stanu. Sprzyjający koalicji 13 grudnia sędziowie wtargnęli na salę

Spotkanie prezydentów Polski i USA w Waszyngtonie. Jesteśmy NA ŻYWO! [TRANSMISJA]

The meeting of the presidents of Poland and the US in Washington. We are LIVE! [BROADCAST]

Meghan Markle pokazuje kulisy nagrań drugiego sezonu swojego programu. Na planie towarzyszyły jej dzieci

Minister kultury z rozbrajającą szczerością o reparacjach. Z uśmiechem i dbając o to, by nie urazić Niemców

13 drużyn pewnych gry na mundialu! Kto poleci do USA, Meksyku i Kanady?

Chleb z czarnobylskiej mąki. Ujawniono wielki skandal na Ukrainie

Uprowadzili i brutalnie pobili a teraz odpowiedzą!

PILNE: Umowa z Mercosurem wchodzi w życie

Tusk o Mercosur: Nie ma nikogo, poza Polską, kto chciałby to zablokować. Szkodliwa umowa wejdzie w życie

Jest areszt za postrzelenie mężczyzny. W tle pies!

Małgorzata Tomaszewska o powrocie Enzo do szkoły: „Plan lekcji mnie zaskoczył”

TRZEBA ZOBACZYĆ!

Najnowszy sondaż poparcia: PiS górą, Tusk leci w dół!

Müller: Sikorski i jego zaplecze polityczne atakowało stronę amerykańską

To jest działanie antypaństwowe! Ambasada Polski w USA milczy o wizycie prezydenta, Klich nie pojawił się na lotnisku

Najnowsze

Awantura w Trybunale Stanu. Sprzyjający koalicji 13 grudnia sędziowie wtargnęli na salę

Minister kultury z rozbrajającą szczerością o reparacjach. Z uśmiechem i dbając o to, by nie urazić Niemców

13 drużyn pewnych gry na mundialu! Kto poleci do USA, Meksyku i Kanady?

Chleb z czarnobylskiej mąki. Ujawniono wielki skandal na Ukrainie

Uprowadzili i brutalnie pobili a teraz odpowiedzą!

Spotkanie prezydentów Polski i USA w Waszyngtonie. Jesteśmy NA ŻYWO! [TRANSMISJA]

The meeting of the presidents of Poland and the US in Washington. We are LIVE! [BROADCAST]

Meghan Markle pokazuje kulisy nagrań drugiego sezonu swojego programu. Na planie towarzyszyły jej dzieci