Przejdź do treści
W Republice W poniedziałek od godz. 6:00 zapraszamy do „Radia Republika” na nowy program "Poranek Radia Republika". O godz. 6.00 gośćmi będą red. naczelny Radia Republika Tomasz Sakiewicz i Mirona Hołda, dyrektor Radia Republika
21:57 Piotr Nisztor w "Ściśle Jawne" ujawnia kto finansuje i prowadzi hejterski profil "sok z buraka"
21:20 Paweł Szefernaker w Republice: to była bardzo dobra konwencja wyborcza. Mogliśmy ją zrealizować dzięki wsparciu naszych sympatyków. Serdecznie dziękujemy!
21:00 List napisany przez pasażera Titanica na cztery dni przed zatonięciem statku został w sobotę sprzedany na aukcji w Wielkiej Brytanii za rekordową kwotę 300 tys. funtów
20:10 Rosyjski minister spraw zagranicznych Siergiej Ławrow wykluczył w wywiadzie dla telewizji CBS oddanie kontroli nad Zaporoską Elektrownią Jądrową i oznajmił, że kwestia rosyjskiej kontroli nad Krymem jest zamknięta
19:30 Iran: Liczba śmiertelnych ofiar sobotniej eksplozji w największym irańskim porcie handlowym Szahid Radża'i w mieście Bandar-e Abbas wzrosła do co najmniej 40. Ponad 1200 osób zostało rannych, w tym wiele ciężko - poinformowały w niedzielę władze lokalne
18:25 Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej zapowiada przymrozki na noc z niedzieli na poniedziałek. Mają one, jak podaje IMGW, objąć niemal całą Polskę. Ostrzeżenia zaczną obowiązywać o godz. 23.00 w niedzielę
Ważne Dziś po programie "Klub Republiki" zostanie wyemitowane wystąpienie Andrzeja Dudy, które prezydent wygłosił dziś w Łodzi na konwencji wyborczej obywatelskiego kandydata na prezydenta Karola Nawrockiego
17:52 Ciąg dalszy kampanijnej kompromitacji kandydata Platformy. Rafał Trzaskowski w czasie spotkania przedwyborczego w Poznaniu pomylił Bolesława Chrobrego z Mieszkiem I
W Republice „Klub Republiki” dziś o g. 21:30. Gośćmi będą: Dariusz Stefaniuk (PiS), Rafał Lipski z Lewicy, Marek Jakubiak, Wolni Republikanie, Krzysztof Mulawa z Konfederacji, Robert Bąkiewicz, prezes partii "Niepodległość" oraz Oskar Kida, bezpartyjny
Ważne Już jutro, 28 kwietnia, o g. 18:00 zapraszamy widzów i słuchaczy na kolejną debatę prezydencką. Tym razem na żywo transmitować będziemy debatę Super Expresu. Poza anteną można będzie ją oglądać w zakładce LIVE, na Youtubie i słuchać w Radio Republika
NBP NBP informuje: Mamy 500 ton złota! – poinformował prof. Adam Glapiński, prezes Narodowego Banku Polskiego. Wkrótce będziemy mieli więcej złota niż Europejski Bank Centralny

Rocznica wydarzeń marca 1968 r. Zaczęło się od „Dziadów”

Źródło: Fot. PAP/T. Zagoździński

53 lata temu, 8 marca 1968 r., na dziedzińcu Uniwersytetu Warszawskiego odbył się wiec protestacyjny w związku ze zdjęciem przez władze komunistyczne wystawianych w Teatrze Narodowym „Dziadów”. Został on brutalnie zaatakowany przez oddziały milicji oraz „aktyw robotniczy”.

Stało się to początkiem tzw. wydarzeń marcowych, czyli kryzysu politycznego związanego z falą studenckich protestów oraz walką polityczną wewnątrz PZPR, rozgrywaną w atmosferze antysemickiej i antyinteligenckiej propagandy.

Wydarzeniem, które stało się impulsem dla studenckich protestów w marcu 1968 r. była tzw. sprawa „Dziadów”. Spektakl ten, reżyserowany przez Kazimierza Dejmka, z Gustawem Holoubkiem w roli Gustawa, miał premierę pod koniec listopada 1967 r. w Teatrze Narodowym w Warszawie.

Przedstawienie spotkało się z ostrą krytyką kierownictwa PZPR. Wezwany 21 grudnia w trybie nagłym do KC Kazimierz Dejmek usłyszał od Wincentego Kraśko, kierownika Wydziału Kultury, że jego inscenizacja „Dziadów” jest antyrosyjska, antyradziecka i religiancka. 16 stycznia 1968 r. Ministerstwo Kultury i Sztuki powiadomiło dyrekcję Teatru Narodowego, iż z dniem 1 lutego przedstawienie „Dziadów” będzie zawieszone.

Manifestacje w całej Polsce

Prof. Wojciech Roszkowski opisując okoliczności podjęcia tej decyzji pisze, iż do dziś nie wiadomo dokładnie jakie czynniki partyjne zadecydowały o zdjęciu „Dziadów”: „ gomułkowskie dla wykazania, że panują nad sytuacją, czy moczarowskie dla wzburzenia nastrojów”.

Po zakończeniu ostatniego spektaklu uformował się pochód, który skandując „Wolna sztuka! Wolny teatr!” przeszedł pod pomnik Adama Mickiewicza na Krakowskim Przedmieściu. W wyniku interwencji milicji zatrzymano 35 osób pod zarzutem „zakłócania porządku publicznego”.

Demonstracje odbywały się początkowo w samej Warszawie, a następnie także w innych miastach. W kolejnych dniach studenci organizowali akcje protestacyjne i manifestacje w Krakowie, we Wrocławiu, w Gdańsku, Poznaniu, Łodzi, Toruniu, Lublinie i Katowicach. Zgromadzenia te były najczęściej rozpędzane przez milicję.

Rozgrywki w PZPR

Wydarzenia z marca 1968 r. stały się okazją do rozgrywki politycznej wewnątrz PZPR, w której na początku lat 60 powstała nieformalna grupa partyjnych i państwowych działaczy skupionych wokół ówczesnego wiceministra spraw wewnętrznych Mieczysława Moczara.

Prof. Roszkowski podsumowując tzw. wydarzenia marcowe, pisał: „Choć pucz moczarowski z marca 1968 r. nie osiągnął ostatecznego celu i został zahamowany przez kierownictwo gomułkowskie, w kierownictwie tym dokonano sporych wyrw, co osłabiło znacznie pozycje samego Gomułki. Odbyło się to podczas dzikiej kampanii antydemokratycznej i antysemickiej, rozpętanej w trakcie pogromu liberalnego ruchu intelektualistów i studentów. Ruch ten przegrał, gdyż nie poparli go na większą skalę robotnicy. Komuniści próbowali zmobilizować w Polsce w marcu 1968 r. najciemniejsze siły drzemiące w każdym społeczeństwie – szowinizm, rasizm i ksenofobię – by rozegrać swoje porachunki oraz przesłonić istotne przyczyny permanentnego kryzysu społecznego w PRL, oduczyć Polaków racjonalnego myślenia i uczynić wspólnikami w walce z urojonym wrogiem”.

Aresztowania i emigracja

Według informacji Generalnej Prokuratury z 6 czerwca 1968 r. w związku z wydarzeniami marcowymi zatrzymano ponad 2700 osób, w tym 359 studentów. Przed kolegiami postawiono blisko 700 osób, w tym 143 studentów. Śledztwa wszczęto wobec 540 osobom, w tym 207 studentom.

W latach 1968-1969 z Polski wyemigrowało ponad 15 tys. Żydów bądź osób pochodzenia żydowskiego. W tym czasie wyjechało również ok. 200 byłych pracowników bezpieczeństwa i informacji wojskowej, odpowiedzialnych za zbrodnie stalinowskie.

dzieje.pl

Wiadomości

Prezydent spotkał się z sekretarzem USA ds. energii Chrisem Wrightem

Liverpool mistrzem Anglii. Zwycięża w Premier League po raz 20.

W poniedziałek od godz. 6:00 "Poranek Radia Republika". Zapraszamy!

Ściśle Jawne: kto finansuje i prowadzi hejterski profil "sok z buraka"

Niemcy stają się powoli narkotykowym zagłębiem Europy

Wielka Brytania: List z Titanica sprzedany za rekordową kwotę 300 tys. funtów

Szefernaker w Republice: to była bardzo dobra konwencja wyborcza

Izraelskie samoloty ostrzelały południowe przedmieścia Bejrutu

Kolegium Kardynalskie modliło się przy grobie Papieża Franciszka

Demokracja nie polega na przyzwoleniu na zło

Rosja pręży muskuły i grozi

Stolica pierwszych Piastów świętuje 1000 lat koronacji pierwszych polskich królów

"Gość Dzisiaj": godz. 20:00 w Republice. Zapraszamy

Zatrzymano sędzię, która utrudniała aresztowanie imigranta oskarżonego o akty przemocy

Dzisiejszej nocy zaatakuje nas zima

Najnowsze

Prezydent spotkał się z sekretarzem USA ds. energii Chrisem Wrightem

Niemcy stają się powoli narkotykowym zagłębiem Europy

Wielka Brytania: List z Titanica sprzedany za rekordową kwotę 300 tys. funtów

Szefernaker w Republice: to była bardzo dobra konwencja wyborcza

Izraelskie samoloty ostrzelały południowe przedmieścia Bejrutu

Liverpool mistrzem Anglii. Zwycięża w Premier League po raz 20.

W poniedziałek od godz. 6:00 "Poranek Radia Republika". Zapraszamy!

Ściśle Jawne: kto finansuje i prowadzi hejterski profil "sok z buraka"