Popierany od lat przez Brukselę projekt pozwoli według Komisji Europejskiej, na zaspokojenie 20 proc. zapotrzebowania na gaz w UE, która stara się o zmniejszenie zależności energetycznej od gazu rosyjskiego.

Prezydenci Turcji Recep Tayyip Erdogan, Azerbejdżanu Ilham Alijew i Gruzji Giorgi Margwelaszwili zainaugurowali prace na budowie gazociągu TANAP, którym gaz ze złoża Szah Deniz ma popłynąć w 2018 roku do granic UE.

Prezydent Turcji oświadczył, że jego kraj chce stać się centrum dywersyfikacji zasobów energetycznych. Według niego nie ma żadnych analogicznych projektów do TANAP-u, który utworzy połączenie między Europą a Morzem Kaspijskim.

Prezydent Alijew podkreślił bliskie więzi łączące Turcję z Azerbejdżanem i rolę projektów energetycznych i transportowych (jak np. linii kolejowej Baku-Tbilisi-Kars) w ich wzmacnianiu.

Podłączony na wschodzie do już istniejącego Gazociągu Południowokaukaskiego (SCP) i na zachodzie do projektowanego gazociągu transadriatyckiego TAP (Trans Adriatic Pipeline) wiodącego poprzez Grecję, Albanię i Włochy, utworzony zostanie w ten sposób Korytarz Południowy, którym do Europy popłynie gaz z ogromnych kaspijskich złóż Shah Deniz.

Budowany kosztem 10 mld dolarów gazociąg będzie miał początkową przepustowość 16 mld metrów sześciennych gazu rocznie, która w 2023 roku zwiększy się do 23 mld m sześc. i 31 mld m sześc. w 2026 roku.

W konsorcjum budującym TANAP 58 proc. udziałow ma azerska państwowa spółka energetyczna Socar, 30 proc. - turecka państwowa firma Botas, a 12 proc. - brytyjski gigant naftowy BP.

TANAP ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa dostaw energii do UE i Turcji, jak również dla realizacji projektu o nazwie Korytarz Południowy – podały w opublikowanym w Karsie komunikacie Bruksela i Ankara.

– Wydobycie ze złoża Szah Deniz 2 zależy od wybudowania połączenia między Morzem Kaspijskim a Włochami. TANAP jest tego ważną częścią – podkreślił Laurent Ruseckas, specjalista z ośrodka analitycznego IHS Energy.

Do rozpoczęcia budowy rurociągu doszło w trzy miesiące po oficjalnej rezygnacji przez Moskwę z konkurencyjnego rosyjsko-włoskiego projektu gazociągu South Stream, któremu sprzeciwiała się UE. KE zablokowała tę inwestycję, uznając, że umowy zawarte przez Moskwę z sześcioma państwami UE dają Gazpromowi nadmierne prawa, jak np. zarządzanie gazociągiem, wyłączny dostęp do niego czy ustalanie taryf przesyłowych. W grudniu 2014 roku Gazprom zdecydował o rezygnacji z budowy i zastąpieniu go magistralą Turkish Stream (Turecki Potok) przechodzącą pod Morzem Czarnym.

Turecki minister energetyki Taner Yildiz zapewnił, że przyszły gazociąg nie będzie konkurencyjny dla TANAP-u.

Rosyjski ambasador przy UE Władimir Czyżow uważa obie inicjatywy za konkurencyjne i uznał koszty rozpoczętej we wtorek budowy za wygórowane, a całe przedsięwzięcie za "bardzo skomplikowane z technicznego punktu widzenia".

– TANAP nie będzie konkurencyjny dla Turkish Stream, ponieważ oba projekty mają na celu przesyłanie gazu, lecz z różnych źródeł, z Rosji i Azerbejdżanu – powiedział agencji AFP analityk Europejskiej Rady Stosunków Międzynarodowych Chi-Kong.