Przejdź do treści
Ważne W poniedziałek warszawski sąd okręgowy zajmie się wnioskiem nielegalnej komisji śledczej ds. Pegasusa o 30-dniowy areszt wobec byłego szefa MS Zbigniewa Ziobry (PiS)
21:30 2 kwietnia na ekrany kin wchodzi film „21.37”, który powstał specjalnie z okazji 20. rocznicy śmierci św. Jana Pawła II
20:40 Toruń: skandaliczna decyzja Sądu Okręgowego oddalająca skargę na decyzję prezydenta miasta, który rozwiązał w lutym "Publiczny Różaniec w intencji Odnowy Narodu Polskiego"
19:40 Pożar w Biebrzańskim Parku Narodowym. Według szacunków strażaków, obejmuje obszar ponad 70 ha, zlokalizowany jest na granicy powiatów augustowskiego i sokólskiego
19:31 Ciężarna kobieta, która wskutek piątkowego trzęsienia ziemi w Birmie znalazła się pod gruzami domu w mieście Mandalay, została po 50 godzinach żywa spod nich wyciągnięta, jednak później zmarła w szpitalu - poinformowała agencja AFP
18:50 Donald Trump zagroził Iranowi: jeśli nie zawrą umowy o programie atomowym, będzie bombardowanie jakiego jeszcze nie widzieli
18:00 Jarosław Kaczyński: Dziś w Polsce tracimy prawa obywatelskie. Są tacy, którzy otwarcie mówią, że jeśli te wybory wygra Karol Nawrocki to zostaną unieważnione
Radio Republika Zachęcamy do słuchania naszego internetowego Radio Republika na stronie radiotvrepublika.pl
Ważne Bazylika pw. Św. Krzyża w Warszawie, 1 kwietnia, godz. 20.00, Msza św. w intencji śp. Barbary Skrzypek
Wydarzenie 12.04 o 12.00 w Warszawie odbędzie się Marsz z Okazji 1000-lecia Królestwa Polskiego oraz bicie rekordu w liczbie par tańczących jednocześnie poloneza
Spotkanie Klub Gazety Polskiej Aleksandrów Łódzki zaprasza na spotkanie z Piotrem Kaletą, posłem PiS. Spotkanie odbędzie się 1 kwietnia, o godz. 18:00 - przy ul. Wojska Polskiego 128, Aleksandrów Łódzki
Spotkanie Klub Gazety Polskiej Łuków zaprasza 2 kwietnia, o godz. 18:40, na spotkanie z Adamem Borowskim. Odbędzie się ono w Sali Konferencyjnej Budynku Poklasztornego przy Parafii Podwyższenia Krzyża Świętego, ul. Ks. kard. Stefana Wyszyńskiego 41 w Łukowie
Wydarzenie Bydgoski Klub Gazety Polskiej w imieniu Bydgoskich Patriotów zaprasza 2 kwietnia na Bydgoski Marsz Pamięci Jana Pawła II. Początek zgromadzenia o godz. 19 na Starym Rynku (marsz wyruszy o godz. 20)
NBP Mamy 480 ton złota! – poinformował prof. Adam Glapiński, prezes Narodowego Banku Polskiego

Zmiany biegu rzek mogą zagrozić milionom ludzi

Źródło: bytomodrzanski.pl

Katastrofalne w skutkach zmiany biegu rzek mogą zagrozić milionom ludzi na całym świecie. Dzięki nowym badaniom łatwiej będzie je przewidzieć i podjąć działania – informuje pismo „Nature”.

Tworzenie się nowego koryta rzeki (awulsja) to naturalny proces geomorfologiczny. Dzięki badaniom nad tym zagadnieniem naukowcy z Indiana University opracowali sposób przewidywania, kiedy i gdzie rzeki mogą nagle i radykalnie zmienić bieg. Uzyskane wyniki rzucają światło na proces, który ukształtował historię ludzkości poprzez niszczycielskie powodzie i nadal zagraża milionom ludzi na całym świecie.

Woda płynie w dół, podążając drogą, na której napotyka najmniejszy opór. Jednak często wcale nie staje się z tego powodu krótsza, a jej przebieg - prostszy. Przeciwnie, rzeki na równinach tworzą zakola i meandry, co zwiększa opory przepływu i zmniejsza nachylenie koryta. Na terenach górskich mogą znaleźć nowe, bardziej spadziste koryto.

Nurt wody niesie ze sobą osady, powodując erozję jednego brzegu, a osadzanie się osadów na drugim. To, jaki jest przepływ, zależy od zmiennych klimatycznych, takich jak opady i temperatura powietrza. Na kształtowanie się koryta rzeki wpływają także ilość, rodzaj i czas odkładania osadów, lokalna topografia czy sposób użytkowania gruntów.

Meandry tworzą się zazwyczaj na terenach nizinnych, w dolnym oraz środkowym odcinku rzeki. W miarę upływu czasu meandry przesuwają się ku ujściu, zwiększając swoją krzywiznę. Mogą wówczas zostać odcięte od głównego biegu rzeki, zwłaszcza na skutek chwilowego podniesienia się poziomu wody i wymycia nowego koryta; dawny meander staje się wtedy łukowatym jeziorem – starorzeczem.

Zespół badawczy pod przewodnictwem Jamesa „Jake’a” Gearona, doktoranta w Katedrze Nauk o Ziemi i Atmosferze (EAS) w College of Arts and Sciences na Indiana University Bloomington, po raz pierwszy nakreślił warunki, które powodują zmiany biegu rzek. Współautorami badań (https://www.nature.com/articles/s41586-024-07964-2) są Harrison Martin (doktorat EAS ’23), obecnie pracownik naukowy CalTech; Clarke DeLisle (doktorat EAS ’23), obecnie pracownik EVS, Inc; Eric Barefoot, pracownik naukowy IU Bloomington, a obecnie członek wydziału UC-Riverside; oraz profesor Douglas Edmonds, profesor nauk geologicznych w Katedrze Nauk o Ziemi i Atmosferze Indiana University Bloomington.

Wykorzystując zaawansowaną technologię satelitarną do obrazowania rzeźby terenu zespół ustalił, w jaki sposób określone cechy krajobrazu zwiększają prawdopodobieństwo zmiany biegu rzeki.

 „Pomiar topografii wokół rzeki jest trudny i czasochłonny ze względu na gęstą roślinność — powiedział Gearon. - Skorzystaliśmy z nowego satelity, który wykorzystuje lasery do pomiarów topograficznych”. 

Ta technologia, zwana lidarem, penetruje roślinność, aby określić położenie nagiej ziemi, umożliwiając dokładne pomiary topograficzne.

„Zmiany biegu rzek, które prawdopodobnie są inspiracją dla starożytnych mitów o powodziach, spowodowały największe powodzie w historii ludzkości i nadal zagrażają milionom — wyjaśnił Edmonds. - Zmiany klimatu modyfikują globalne cykle wodne, a ekspansja człowieka na obszary narażone na powodzie wzrasta, więc zrozumienie i przewidywanie procesów awulsji nigdy nie było ważniejsze”.

Do zmian biegu dochodzi, gdy woda w rzece podnosi się ponad otaczający krajobraz, często z powodu nagromadzenia się osadów w dotychczasowym korycie. Kiedy tak się dzieje, rzeka może wylać się z brzegów i wytyczyć nowy bieg przez równinę zalewową. Może to prowadzić do groźnych powodzi, ponieważ rzeka przepływa przez obszary zwykle nieprzystosowane do radzenia sobie z taką ilością wody. Na przykład awulsja rzeki Kosi w północnych Indiach w 2008 r. bezpośrednio wpłynęła na losy ponad 30 milionów mieszkańców, zabiła setki osób i spowodowała szkody o wartości ponad miliarda dolarów.

Tradycyjnie naukowcy uważali, że nagłe zmiany biegu występują z powodu dwóch głównych czynników: albo koryto rzeki zostało podniesione ponad równinę zalewową, albo ziemia po obu stronach rzeki oferowała bardziej stromą, łatwiejszą ścieżkę dla wody.

„Teraz możemy faktycznie przetestować te 80-letnie koncepcje za pomocą danych topograficznych, które zebraliśmy z kosmosu — powiedział Edmonds. — Byliśmy zaskoczeni, gdy odkryliśmy, że oba czynniki współdziałają i odgrywają różne role w zależności od położenia rzeki”.

Naukowcy przeanalizowali dane ze 174 awulsji rzek na całym świecie, wykorzystując zdjęcia satelitarne do śledzenia ruchów rzek w ciągu ostatnich kilku dekad. Autorzy ujawniają, że zmiany biegu są dużo częstsze w pobliżu pasm górskich i obszarów przybrzeżnych niż w środkowych odcinkach rzek. 74 procent tych awulsji miało miejsce w pobliżu pasm górskich lub linii brzegowych, obszarów, w których zwykle szybko gromadzą się osady.

Ponadto, wykorzystując dane topograficzne, naukowcy opracowali nowy model mapowania tego, co nazywają „korytarzami awulsji rzeki” — ścieżek, którymi rzeki mogą podążać, jeśli zboczą ze swojego obecnego biegu. To narzędzie może pomóc rządom i planistom zidentyfikować obszary o wysokim ryzyku nagłych powodzi, szczególnie w regionach o ograniczonych zasobach.

 

Badanie podkreśla znaczenie uwzględniania awulsji rzeki w ocenach zagrożenia powodziowego. 

„Tradycyjne modele powodzi koncentrują się na wzroście poziomu wody w wyniku ulewnych deszczów, ale awulsje mogą wystąpić bez ostrzeżenia, nawet w obszarach, w których opady deszczu nie stanowią poważnego problemu. To sprawia, że są szczególnie niebezpieczne i trudne do przewidzenia, podobnie jak trzęsienia ziemi” – powiedział Gearon.

Wyniki mogą być cenne zwłaszcza dla Globalnego Południa — mniej rozwiniętych części Afryki, Ameryki Łacińskiej i Azji, gdzie awulsje są częstsze i mogą być bardziej katastrofalne w skutkach. W wielu z tych regionów połączenie czynników geologicznych i wyzwań infrastrukturalnych sprawia, że społeczności są bardziej narażone na nagłe zmiany biegu rzeki. Na przykład powódź związana z awulsją rzeki Indus w Pakistanie w 2010 r. dotknęła ponad 20 milionów ludzi.

Nowy model może pomóc przygotować się na katastrofy związane z zmianą koryta rzeki, potencjalnie ratując życie i zmniejszając szkody gospodarcze. Ma to tym większe znaczenie, że zmiany klimatyczne nadal wpływają na wzorce pogodowe i zwiększają zagrożenia powodziowe na całym świecie.

Źródło: PAP

 

Wiadomości

Lucy Thomson straciła koronę Miss Szkocji! Pogryzła ludzi

Koniec ery prywatności? Nadchodzi Dzień Q... Globalna panika

Anglicy bez lęku przed USA. Biorą, co chcą

W Klubie Republiki o zatrzymaniach, aresztach wydobywczych i łamaniu praworządności

Litwa: nurkom udało się podczepić linę do zatopionego pojazdu żołnierzy USA

Miał napaść na 14-latkę. Jest wniosek o areszt

PŚ w skokach. Tschofenig rozbił bank, Wąsek najlepszym z Polaków

Według posłanki KO prezydencja w UE jest ważniejsza niż 1000-lecie Królestwa Polskiego

Morawiecki: zeznania Pawła S. to stek bzdur i konfabulacji

Przyjmowanie migrantów to handel naszym bezpieczeństwem

Dwa gole Lewandowskiego. Seria Barcelony trwa

W Watykanie i Rzymie odbędą się uroczystości w 20. rocznicę śmierci Jana Pawła II

Drużyna reprezentanta Polski w półfinale Pucharu Anglii

Skandal! Sąd oddalił skargę na decyzję prezydenta Torunia, który rozwiązał "Publiczny Różaniec w intencji Odnowy Narodu Polskiego"

Uwaga! Nadchodzi poważna zmiana pogody. Pojawią się burze śnieżne i zrobi się bardzo zimno

Najnowsze

Lucy Thomson straciła koronę Miss Szkocji! Pogryzła ludzi

Litwa: nurkom udało się podczepić linę do zatopionego pojazdu żołnierzy USA

Miał napaść na 14-latkę. Jest wniosek o areszt

PŚ w skokach. Tschofenig rozbił bank, Wąsek najlepszym z Polaków

Według posłanki KO prezydencja w UE jest ważniejsza niż 1000-lecie Królestwa Polskiego

Koniec ery prywatności? Nadchodzi Dzień Q... Globalna panika

Anglicy bez lęku przed USA. Biorą, co chcą

W Klubie Republiki o zatrzymaniach, aresztach wydobywczych i łamaniu praworządności