Złożenie wieńców zakończyło uroczystości na Monte Cassino

Złożeniem wieńców oraz zapaleniem zniczy na Polskim Cmentarzu Wojennym zakończyły się uroczystości obchodów 70. rocznicy bitwy o Monte Cassino. Wieńce złożyli m.in. premier Donald Tusk i brytyjski książę Harry.

Ku czci bohaterów odbył się apel poległych, oddano salwę honorową. Na cmentarzu zabrzmiał też Hejnał Mariacki - wykonano go na pamiątkę tego, że 18 maja 1944 r. po zdobyciu wzgórza Monte Cassino, w ruinach klasztoru benedyktynów utwór ten odegrał plutonowy Emil Czech.

Przy krzyżu Virtuti Militari wieniec w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej złożył premier Donald Tusk, któremu towarzyszyli żołnierze 2. Korpusu Polskiego, uczestnicy bitwy o Monte Cassino oraz harcerze z Polski i zagranicy.

Wnuk królowej Elżbiety II, książę Harry złożył z kolei wieniec w imieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

W imieniu Nowej Zelandii wieniec złożył gubernator generalny i naczelny dowódca Nowej Zelandii Jerry Mateparae, a w imieniu Włoch - prefekt prowincji Frosinone Emilia Zarrilli i burmistrz miasta Cassino Giuseppe Golini Petrarcone.

Znicz na grobie gen. Władysława Andersa i jego żony Ireny Anders zapaliła ich córka, Maria Anna Anders. Harcerze z kolei zapalili znicze na grobach abp. Józefa Gawliny oraz gen. Bronisława Ducha.

Weterani przekazali młodym tradycje i etos 2. Korpusu Polskiego 

Weterani 2. Korpusu Polskiego, uczestnicy bitwy pod Monte Cassino przekazali zadanie kontynuacji tradycji i etosu ich formacji polskim harcerzom z kraju oraz szkołom i instytucjom noszącym imię zdobywców Monte Cassino i gen. Władysława Andersa.

Dokonujący tego aktu weterani przekazali harcerzom z ZHP, ZHR oraz członkom Stowarzyszenia Klubów Szkół i Organizacji Przyjaciół Monte Cassino, flagi narodowe.

- My, trwający w służbie weterani walk o niepodległą i demokratyczną Rzeczpospolitą Polską, my szczęśliwi, bośmy dożyli suwerennej Ojczyzny, zgromadzeni na Monte Cassino, przy grobach naszych dowódców i kolegów, chcemy dziś, w 70. rocznicę owianych legendą heroicznych bojów o otwarcie drogi do Rzymu, dopełnić przesłania z 1969 r. Tym samym przekazujemy opiekę nad tą świętą narodową nekropolią, nad etosem i tradycją 2. Korpusu Polskiego młodzieży z wolnej Polski - mówił por. Edmund Szymczak, uczestnik bitwy o Monte Cassino, żołnierz 2. Korpusu.

Nawiązał on do zdarzeń z 1969 r., gdy w 25. rocznicę bitwy na Polskim Cmentarzu Wojennym pod Monte Cassino odbył się I Światowy Zlot Związku Harcerstwa Polskiego działającego na obczyźnie. Podczas tego zlotu gen. Władysław Anders przekazał młodzieży harcerskiej do realizacji zadanie kontynuowania tradycji i etosu zdobywców Monte Cassino.

W obecności kombatantów, młodym przekazano wtedy opiekę nad sztandarami wojennymi i grobami poległych. Zebrani tam wówczas polscy harcerze byli potomkami żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych, którym po wojnie los nie pozwolił wrócić do Ojczyzny. Komendantem tamtego zlotu był harcmistrz Ryszard Kaczorowski - późniejszy prezydent RP na Uchodźstwie. Z przyczyn politycznych nie było tam natomiast młodzieży z Polski

Burmistrz Cassino: Polski cmentarz świadectwem ofiary dla pokoju 

Polski cmentarz na Monte Cassino i wszystkie znajdujące się tu groby są świadectwem odwagi i największej ofiary życia dla wolności i pokoju - powiedział burmistrz miasta Cassino, Giuseppe Goliniego Petrarcone. Wezwał on wszystkie kraje będące w konflikcie do zawarcia pokoju.

Burmistrz Cassino powiedział, że 70 lat temu oddziały "niezapomnianego generała Władysława Andersa w tym świętym miejscu swoją krwią zapisały jedną z najbardziej heroicznych kart II wojny światowej".

Jak podkreślił, Monte Cassino musiało zostać zdobyte, bowiem blokowało wojskom sprzymierzonym drogę do Rzymu.

- Nikomu to się nie udało, wszyscy polegli w walce ze spadochroniarzami niemieckimi, natomiast udało się to Polakom pod wodzą gen. Władysława Andersa. Ciała ich usiały wzgórze, które wybrał święty Benedykt jako oazę pokoju - powiedział burmistrz.

- Polski cmentarz Monte Cassino i wszystkie groby są świadectwem odwagi i największej ofiary życia dla wolności i pokoju. Walczyli za wolność i pozostali tu we Włoszech oddając duszę ojczyźnie i Bogu. To najlepsze synteza tej ofiary. Wszyscy polscy żołnierze pochowani tu na Monte Cassino, jest ich ponad tysiąc, sprawiają że Monte Cassino staje się miastem pokoju - zaznaczył.

Burmistrz Cassino przytaczając słowa papieża Franciszka wezwał wszystkie skonfliktowane strony do tego aby "zawarły pokój i nie patrzyły tylko na swoje interesy, lecz patrzyły na bliźniego jak na brata, by nie było już wojny, nie było śmierci".

- Niech żyje Cassino, niech żyje Monte Cassino, niech żyje Polska - powiedział Giuseppe Golini Petrarcone.

Uczestnik bitwy o Monte Cassino: Hołd dla tych, którzy oddali serca Polsce 

Uczestnik bitwy o Monte Cassino prof. Wojciech Narębski złożył hołd swoim towarzyszom broni, którzy polegli zdobywając wzgórze 70 lata temu. Jak mówił, polscy żołnierze oddali wtedy Bogu - ducha, bratniej ziemi włoskiej - ciało, a serca - Polsce.

- W imieniu nielicznych żyjących i wielu pełniących wieczną wartę w zaświatach uczestników zwycięskiej bitwy o Monte Cassino, pragnę przede wszystkim złożyć hołd pamięci spoczywających na tym cmentarzu naszych towarzyszy broni, którzy na tych skrwawionych przez żołnierzy wielu narodów wapiennych wzgórzach, oddali Bogu - ducha, bratniej ziemi włoskiej - ciało, a serca - Polsce - powiedział.

70. rocznica bitwy o Monte Cassino - mówił prof. Narębski - skłania do refleksji i zadumy.

- Oczyma wyobraźni widzimy znowu, spoczywającego tu wśród swoich żołnierzy, naszego wspaniałego dowódcę, generała Władysława Andersa, niezapomniane obrazy szturmu Karpatczyków na wzgórze 593, zwane Kalwarią - mówił weteran walk sprzed 70. lat.

Narębski wspominał uczestników bitwy o Monte Cassino, m.in. polskich ułanów, artylerzystów, saperów, łącznościowców, zaopatrzeniowców oraz lekarzy, sanitariuszy i pielęgniarki.

- Nie zapominamy również o naszych brytyjskich, amerykańskich i włoskich towarzyszach broni, z którymi nasz korpus wielokrotnie współdziałał w bitwie - mówił.

Premier: Monte Cassino zrosło się ze słowem bohaterowie

- Monte Cassino - zawsze kiedy Polak słyszy te słowa, serce bije mu mocniej. W języku polskim nazwa Monte Cassino zrosła się ze słowem bohaterowie. Dumny może być naród i jest dumny, kiedy ma takich bohaterów - powiedział szef rządu.

- Tyle się zmieniło przez te 70 lat, tyle nam Polakom zdarzyło się rzeczy dramatycznych i pięknych. Przyszły nowe pokolenia, świat jest inny, ale jednak, kiedy stajemy tu, w tym miejscu i patrzymy na ten święty dla nas cmentarz, na odbudowane opactwo, zawsze niezmiennie wzruszenie chwyta nas za gardło - podkreślił premier.

- Bitwa pod Monte Cassino jest tą szczególną w naszej pamięci, właśnie dlatego, że była ona tak naprawdę bitwą o naszą przyszłą wolność. Wszystkie następne pokolenia dobrze to czuły - ocenił premier.  

Nawiązując do napisu widniejącego przed wejściem na Cmentarz Wojenny: "Przechodniu, powiedz Polsce, żeśmy polegli wierni, w Jej służbie", Tusk uznał go za "żołnierski krótki raport z wykonania przyjętego na siebie zadania".

- Swoją misję wypełnili. Dzisiaj po 70 latach my jesteśmy im winni nasz własny raport. Chcemy Wam powiedzieć, co zrobiliśmy z Waszym zwycięstwem i z Waszą ofiarą - dodał polski premier.

Jak powiedział, przez dziesięciolecia zniewolenia mieliśmy prawo sądzić, że ofiara spod Monte Cassino poszła na marne. - Byliśmy w gronie zwycięzców, ale owoce tego zwycięstwa nie były dane Polakom. Kolejne dziesięciolecia żyliśmy pod komunistyczną opresją - mówił Tusk.

Jego zdaniem, dzięki lekcji z Monte Cassino, nie byliśmy w Polsce bezczynni i bezradni. Według premiera, kiedy nasze pokolenie doświadczyło cudu Solidarności, zrozumieliśmy, że zdobywamy także ten swój szczyt.

- Bóg chciał i dał nam tę szansę, że odzyskiwaliśmy niepodległość i wolność bez ofiary krwi (...) Wróciliśmy do wielkiej rodziny europejskiej, zbudowaliśmy sprawną demokrację i dzisiaj staramy się tak jak potrafimy najlepiej - wszyscy Polacy bez wyjątków - dać jeszcze większą szansę następnym pokoleniom - mówił. 

- Te krzyże, ten cmentarz i wasza tu obecność niech będą przestrogą. Przestrogą dla tych, którzy dzisiaj chcą widzieć w przemocy sposób na urządzanie świata na nowo. Niech ten święty cmentarz i wasza tu obecność będzie ostrzeżeniem dla całej Europy, by nie przyzwoliła na przemoc - powiedział premier.

- Bo pamięć o tym, co tu się działo 70 lat temu i to nasze wspólne przyrzeczenie, że nie pozwolimy, by przemoc rządziła światem, są prawdziwymi gwarancjami niepodległości Polski, siły Europy i bezpieczeństwa jej obywateli - podkreślił Tusk.

Zwrócił się do weteranów i ich towarzyszy broni poległych 70 lat temu, mówiąc, że "raport z Polski niepodległej i demokratycznej będzie miał swój dalszy ciąg". Zaznaczył, że na Monte Cassino przyjechali polscy harcerze, dla których życie uczestników bitwy o Monte Cassino stało się drogowskazami.

- Wiem, że mogę w imieniu wszystkich Polaków - szczególnie młodych - zameldować, że tak jak Wy zażarcie i uparcie walczyliście o ten szczyt, tak to nowe pokolenie zażarcie i uparcie będzie broniło niepodległości i wolności swojej Ojczyzny, kiedy będzie taka potrzeba - powiedział premier.

Podziękował przy tym wszystkim uczestnikom bitwy i stwierdził, że o ich poświęceniu "będziemy zawsze pamiętać".

Bp.Guzdek: Każdy grób żołnierza wołaniem o pokój

- Każdy grób żołnierza jest wołaniem o pokój, z każdego cmentarza wojennego płynie apel o przebaczenie i pojednanie, dialog i zaniechanie przemocy. Niech Monte Cassino zdobią czerwone maki, ale niech już nigdy nie piją żołnierskiej krwi. Ludzkość może postawić tamę wojnie i przemocy jedynie przez poszanowanie przysługujących każdemu człowiekowi praw - w tym prawa do wolności sumienia i wyznania, do własnej kultury i bezpiecznych granic państwa - mówił w homilii podczas mszy św. na Monte Cassino biskup polowy Wojska Polskiego bp Józef Guzdek.

Podkreślił, że w kontekście 70. rocznicy bitwy o Monte Cassino należy przypomnieć wcześniejsze wydarzenia z II wojny światowej. Zaznaczył, że we wrześniu 1939 r., kiedy Polska została napadnięta przez hitlerowskie Niemcy i sowiecką Rosję, nie była w stanie sama się obronić.

- Tymczasem świat milczał i przyglądał się biernie konaniu młodego państwa, które jeszcze raz zostało wykreślone z mapy Europy - mówił biskup.

Wspominał też o "Golgocie wschodu" - o dramacie, jaki Polacy doświadczyli ze strony sowieckiej Rosji, m.in. w łagrach. Zaznaczył, że setki tysięcy Polaków przegrały walkę z głodem i zimnem i morderczą pracą w trudnych warunkach.

- Katyń, Miednoje, Ostaszków, Starobielsk, Twer, Bykownia i wiele innych miejsc najpełniej przypominają dramat eksterminacji polskiego narodu na nieludzkiej ziemi - mówił.

Zaznaczył jednak, że latem 1941 r. zaświtała "jutrzenka nadziei" - podpisano umowę Sikorski-Majski. Do tworzącej się polskiej armii w Buzułuku i Tockoje dotarło 115 tys. rodaków uratowanych od niechybnej śmierci. Bp Guzdek przypomniał, że gen. Władysław Anders komentował to zdarzenie słowami: "Bóg nas uratował z domu niewoli".

Biskup polowy zaznaczył, że żołnierze 2. korpusu pod dowództwem gen. Andersa przebyli drogę przez Iran, Irak i Palestynę, aż wreszcie w maju 1944 r. stoczyli zwycięską bitwę pod Monte Cassino. Za zdobycie wzgórza zapłacili jednak za to wielką cenę - ok. 1000 zginęło, a 3 tys. zostało rannych. Dzięki temu - mówił bp. Guzdek - brama na Rzym została otwarta, i możliwy stał się "dalszy marsz przywracający wolność Europie".

Bp Guzdek zaznaczył, że wielu uczestników bitwy pod Monte Cassino nie doczekało wolnej Polski, o którą walczyli. Jednak ich marzenia o wolnej Polsce już się spełniły: od 25 lat żyjemy w wolnym państwie.

- Będziemy o waszym męstwie opowiadać kolejnym pokoleniom i uczyć je wartości za które oddaliście życie - powiedział bp Guzdek wspominając poległych żołnierzy.

Kardynał Nycz: Monte Cassino uczy nas miłości do Ojczyzny, która wymaga poświęcenia, ofiary i trudu

Na początku uroczystej mszy św. kardynał podkreślił, że uroczystości odbywają się w miejscu "poświęconej ofiary w walce o wolność naszą i waszą".

- Gromadzimy się by uczyć się miłości do Ojczyzny, która zawsze wymaga poświęcenia, ofiary, trudu i równocześnie uczyć się odpowiedzialności za Ojczyznę, a także odpowiedzialności za kraje bratnie Europy i świata wtedy kiedy trzeba pomagać - powiedział.

Metropolita warszawski podkreślił, że największą radością napawa go obecność młodzieży i harcerzy podczas uroczystości rocznicowych na Monte Cassino.

- To wy młodzi będziecie tymi co przechowają pamięć o tych wydarzeniach i o historii naszej Ojczyzny, która przebiegała po różnych drogach, nie tylko Polski, ale Europy i świata - podkreślił kard. Nycz.

Witamy tych, którzy pamiętają Monte Cassino

- Zdobywcy Monte Cassino walczyli o to, by Polska była wolna i demokratyczna i dziś taka ona jest - mówił szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan S. Ciechanowski, witając zebranych na Polskim Cmentarzu Wojennym pod Monte Cassino, w 70. rocznicę bitwy.

W szczególny sposób przywitał on 53 żyjących uczestników bitwy, którzy przybyli na uroczystości. Obecni są też brytyjscy weterani walk pod Monte Cassino. Brytyjskiej delegacji przewodzi książę Walii. Delegacji polskiej - premier Donald Tusk z małżonką. Jest również delegacja kanadyjska i przedstawiciele władz włoskich z burmistrzem Cassino.

- Zebraliśmy się, by oddać hołd zdobywcom tego wzgórza, jednego z największych w historii zwycięstw oręża polskiego. Walczyli o to, by Polska była wolna i demokratyczna i dziś taka ona jest. (...) Zdobyliście to, co podobno było nie do zdobycia. Byliście żołnierzami wolności, zwyciężył Orzeł Biały - mówił Ciechanowski do weteranów w słowie powitalnym, przed rozpoczęciem uroczystej mszy św. koncelebrowanej przez kard. Kazimierza Nycza, biskupa polowego Józefa Guzdka i innych duchownych.

Przed rozpoczęciem uroczystości na teren Polskiego Cmentarza Wojennego wprowadzono historyczny sztandar 5. Wileńskiej Brygady Piechoty wchodzącej w skład 5. Kresowej Dywizji Piechoty walczącej pod Monte Cassino. Sztandar jest przechowywany na co dzień w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie.

Na początku uroczystości harcerze złożyli czerwone maki na grobach żołnierzy spoczywających na Cmentarzu Wojennym. Odegrane zostały hymny Polski i Włoch.