Przejdź do treści
14:03 Prezydent Andrzej Duda: zaszczytem było realizować z prezydentem Litwy politykę dla dobra obu państw
13:40 IMGW: w najbliższych dniach pochmurno, z opadami deszczu i burzami
12:26 Tusk: 11 czerwca na posiedzeniu Sejmu wniosek o wotum zaufania dla rządu
12:16 Karol Nawrocki: silny sojusz z USA i partnerstwo oparte na ścisłej współpracy są moimi priorytetami
11:17 Marszałek Sejmu: zaproponowałem rozpatrzenie wniosku o wotum zaufania dla rządu na dodatkowym posiedzeniu izby, które zwołam na 10 czerwca
10:46 Prezes PiS o ewentualnym premierze rządu technicznego: trzeba go wynegocjować
09:44 PSP: w związku z burzami najwięcej interwencji na Śląsku
09:25 Ukraina: Ośmioro cywilów rannych po nocnych atakach rosyjskich dronów
08:15 Mongolia: Premier ustąpił po przegranym głosowaniu nad wotum zaufania
Wydarzenie Klub „Gazety Polskiej” w Nysie zaprasza na spotkanie z Danielem Obajtkiem oraz Michałem Dworczykiem, 5 czerwca (czwartek), g. 19:00, Nyski Dom Kultury ul. Wałowa 7
Wydarzenie Klub „Gazety Polskiej” Gdańsk II zaprasza na protest - Nie dla nielegalnej imigracji!, 8 czerwca (niedziela), g. 12, pod Radą Miasta Gdańska ul. Wały Jagiellońskie 1
NBP NBP informuje: Prof. Adam Glapiński, Prezes NBP: „Polska ma już 509 ton złota – więcej niż Europejski Bank Centralny! To dowód na skuteczną strategię, która wzmacnia wiarygodność Polski i buduje bezpieczeństwo finansowe obywateli"

Spektakularny sukces polskich astronomów

Źródło: uw.edu.pl

Od 13 lat astronomowie z Uniwersytetu Warszawskiego przyglądają się gwieździe V1213 Centauri, która wybuchła 8 maja 2009 roku. Analiza danych, które zebrali, potwierdza teorię hibernacji gwiazd nowych.

Przełomowe odkrycie polskich astronomów zostało zaprezentowane w prestiżowym tygodniku naukowym "Nature".

– Wybuchy gwiazd nowych należą do największych eksplozji gwiazdowych obserwowanych we Wszechświecie. W ciągu kilku godzin nowe jaśnieją ponad kilkanaście tysięcy razy, stając się jednymi z najjaśniejszych obiektów w Galaktyce – wyjaśnia Przemysław Mróz, pierwszy autor publikacji w czasopiśmie „Nature”, doktorant z Obserwatorium Astronomicznego UW.

Gwiazdy nowe to układy podwójne składające się z dwóch gwiazd krążących po bardzo ciasnych orbitach – tak ciasnych, że układ zmieściłby się wewnątrz Słońca. Jednym ze składników jest biały karzeł, czyli „wypalona” gwiazda, we wnętrzu której nie zachodzą już reakcje termojądrowe.

Druga gwiazda jest rozciągnięta przez siły grawitacyjne i traci materię, która przepływa w kierunku białego karła, gromadząc się na jego powierzchni. W momencie, gdy masa zgromadzonego tam gazu jest dostatecznie duża, rozpoczyna się łańcuch reakcji termojądrowych. Obserwujemy wówczas gwałtowny kataklizm, ogromne pojaśnienie całego układu – wybuch gwiazdy nowej.

Po pewnym czasie od wybuchu materia zaczyna ponownie gromadzić się na powierzchni białego karła. Astronomowie przewidują, że w danym układzie wybuchy nowych powinny się powtarzać po czasie od kilkunastu tysięcy do kilku milionów lat. Ta skala czasowa jest znacznie dłuższa niż dostępne historyczne obserwacje. Nie wiadomo więc, co dzieje się z systemem gwiazdy nowej pomiędzy kolejnymi wybuchami.

Jedną z hipotez opisujących zachowanie gwiazd nowych pomiędzy wybuchami jest teoria hibernacji, według której kilkadziesiąt – kilkaset lat po wybuchu nowej układ powinien znaleźć się w stanie o niskiej aktywności (zwanym „hibernacją”), gdy przepływ masy praktycznie ustaje. Według tej hipotezy wybuch termojądrowy na powierzchni białego karła, a w konsekwencji – bardzo silne oświetlenie towarzysza, wpływa na jego strukturę. Sąsiad białego karła puchnie i traci materię w znacznie szybszym tempie. Przepływ gazu ustaje dopiero po kilkuset latach, kiedy oświetlenie znacząco zmaleje.

Jednym z argumentów na korzyść teorii hibernacji było odkrycie bardzo słabych otoczek wokół dwóch układów o małej aktywności – pozostałości po wybuchach nowych sprzed kilku tysięcy lat. Jednak nie udało się dotąd zaobserwować bezpośrednio, jak wybuchy nowych wpływają na własności gwiazd w układzie i na tempo przepływu materii.

Autorzy pracy w „Nature” opisują wieloletnie obserwacje gwiazdy V1213 Centauri (Nova Centauri 2009), która wybuchła 8 maja 2009 r. Znajduje się w gwiazdozbiorze Centaura w odległości 23 tysięcy lat świetlnych od Ziemi. Dane zostały zebrane przy użyciu 1,3-mTeleskopu Warszawskiego w stacji UW znajdującej się w Obserwatorium Las Campanas w Chile. Obserwacje wykonane w ramach przeglądu nieba The Optical Gravitational Lensing Experiment (OGLE) obejmują okres kilku lat przed wybuchem i po nim. Sam wybuch nowej z 2009 r. został odkryty podczas innego przeglądu nieba All Sky Automated Survey prowadzonego również w Obserwatorium Astronomicznym UW. – Nasze obserwacje są zgodne z przewidywaniami teorii hibernacji. Po raz pierwszy mogliśmy tak dokładnie prześledzić ewolucję nowej przed wybuchem i po nim – mówi Przemysław Mróz.

Jaki będzie dalszy los nowej V1213 Centauri? Przez najbliższe kilkadziesiąt lat jej jasność będzie dalej słabła wraz ze zmniejszającym się ciągle transferem masy z gwiazdy sąsiadki na białego karła. Gdy spadnie on do niewielkich wartości, układ przekształci się ponownie w nową karłowatą lub ulegnie pełnej hibernacji na długie tysiące lat, aż do kolejnego przebudzenia i wybuchu jako gwiazda nowa. – Nasze odkrycie to kolejny dowód na to, że wieloletnie obserwacje projektu OGLE umożliwiają badanie unikalnych zjawisk – mówi profesor Andrzej Udalski, dyrektor Obserwatorium Astronomicznego UW i kierownik zespołu OGLE. – Kilka lat temu zaobserwowaliśmy proces łączenia się dwóch gwiazd, który doprowadził do innego typu wielkiego wybuchu – tzw. gwiazdy czerwonej nowej. Przegląd nieba OGLE działa od prawie dwudziestu pięciu lat i jest jednym z największych współczesnych przeglądów nieba na świecie – dodaje prof. Udalski.

 

uw.edu.pl

Wiadomości

Zabójstwo z 2003 roku. Uczestnik w końcu odpowie

Karol Nawrocki odpowiedział na wpis Donalda Trumpa. Padły ważne słowa!

Krystyna Janda znowu rozżalona po wyborach: „Taki kraj, taka ojczyzna”.

Trzęsienie ziemi w popularnym kurorcie. Wiele osób ucierpiało

Zobacz ile zapłaciła Chelsea za młody talent!

Republika najlepszą telewizją w Polsce! Imponujące wyniki również w internecie

SPRAWDŹ TO!

Polacy protestują pod niemiecką ambasadą. "Zabierzcie Tuska do Berlina!" NA ŻYWO

Polska kontra Rumunia już dziś w Gdańsku. Patalon stawia na najmocniejszy skład mimo awansu

Hołownia z dziwnym stwierdzeniem. "Nie daj Boże, będę musiał go zastąpić"

HIT DNIA

Zandberg ostro do ekipy Tuska: to będzie Wasza odpowiedzialność! WIDEO

Burze i silny wiatr. IMGW ostrzega część Polski!

TRZEBA ZOBACZYĆ!

Rząd techniczny. Mentzen do Kaczyńskiego: omówmy to!

Legia Warszawa w finale Orlen Basket Ligi, Start Lublin o krok od historycznego awansu

Peja uderza w elity po wyborach prezydenckich. "Nigdy nie miałem okazji poznać takich ludzi jak Trzaskowski. Elita? Strasznie hermetyczna mniejszość"

"Karol Nawrocki - prezydentem Polski!" - rozległo się w Sejmie! WIDEO

Najnowsze

Zabójstwo z 2003 roku. Uczestnik w końcu odpowie

Zobacz ile zapłaciła Chelsea za młody talent!

Republika najlepszą telewizją w Polsce! Imponujące wyniki również w internecie

SPRAWDŹ TO!

Polacy protestują pod niemiecką ambasadą. "Zabierzcie Tuska do Berlina!" NA ŻYWO

Polska kontra Rumunia już dziś w Gdańsku. Patalon stawia na najmocniejszy skład mimo awansu

Karol Nawrocki odpowiedział na wpis Donalda Trumpa. Padły ważne słowa!

Krystyna Janda znowu rozżalona po wyborach: „Taki kraj, taka ojczyzna”.

Trzęsienie ziemi w popularnym kurorcie. Wiele osób ucierpiało