Sen zimowy nazywany też letargiem lub odrętwieniem to stan fizjologiczny, w którym dochodzi do okresowego spowolnienia procesów życiowych. Następuje wtedy spadek temperatury ciała, obniżenie pobudliwości nerwowej, spowolnienie przemiany materii, akcji serca i pracy mózgu. Sygnałem do rozpoczęcia snu zimowego jest nastanie temperatury progowej, innej dla poszczególnych gatunków.

Zanim zwierzę przejdzie w stan odrętwienia, najpierw musi zgromadzić obfite zapasy brunatnej tkanki tłuszczowej, która odpowiada m.in. za wytwarzanie ciepła w organizmie. Warto jednak podkreślić, że niektóre gatunki zapadają w tzw. sen przerywany - co jakiś czas ulegają wybudzeniu, by odżywić się zapasami zgromadzonymi w schronieniu. W tym przypadku, gromadzenie nadmiaru brunatnej tkanki tłuszczowej nie jest konieczne.

Zwierzęta, które zasypiają na zimę, są licznie reprezentowane, a wiele z nich żyje w polskich lasach. 

Niedźwiedź brunatny

W polskich warunkach, wielkie drapieżniki przesypiają ok. 3 miesiące. Jego schronieniem są pieczary, gęste zarośla lub wykroty. Na zimę przypada okres rozrodczy tych ssaków. Od grudnia do lutego, samice wybudzają się, by urodzić od dwóch do czterech młodych, które na powietrze wychodzą dopiero wiosną. W okresie snu zimowego, "miś" traci nawet 200 kg masy ciała, więc wiosną musi intensywnie uzupełniać zapasy energetyczne.  

Świstak

Świstaki przesypiają całą zimę. Wynika to z faktu, że świstak nie jest w stanie zgromadzić wystarczająco dużych zapasów energetycznych, by móc bezpiecznie wybudzić się i ponownie zasnąć. Nagłe przebudzenie wiąże się ze znacznym wydatkiem energetycznym. Zimę spędzają w swoich norach, zatykając wylot trawą i korzeniami.

Jeż

Jeże zimują samotnie. Gdy nastanie niska temperatura, wypatrują spokojnego miejsca, w którym mogą przespać zimę, po czym zakopują się pod warstwą gałęzi i jesiennych liści, a następnie - zwijają w kulkę. 

Suseł

Powiedzenie "spać jak suseł" nie wzięło się znikąd. Zależnie od utrzymującej się temperatury, te zwierzęta leśne mogą przespać nawet do 7 miesięcy. Wcześniej, odpowiednio przygotowują swoje schronienia - nanoszą siano do nory, by zapewnić sobie wyższą temperaturę.

Nietoperz

Nietoperze zimują w jaskiniach, sztolniach, na strychach lub w piwnicach, zawsze w pozycji głową w dół. W trakcie zimowego snu, temperatura ciała latającego ssaka spada aż o 30 stopni Celsjusza. Od czasu do czasu budzą się, by poszukać lepszego miejsca lub załatwić potrzeby fizjologiczne.

Zwierzęta, które nigdy nie zasypiają

Podczas gdy wiele zwierząt zapada w wielomiesięczny sen zimowy, niektórzy przedstawiciele fauny nie zasypiają nigdy, przynajmniej z fizjologicznego punktu widzenia. Do tej grupy zaliczają się niektóre zwierzęta morskie, przede wszystkim delfiny, u których w trakcie snu jedna półkula mózgowa przez cały czas pozostaje aktywna.