Przepisy dotyczące odpłatności za drugi kierunek studiów są niezgodne z konstytucją – uznał w czwartek Trybunał Konstytucyjny. W ocenie TK przepisy te są zbyt restrykcyjne i nie przyczynią się do zwiększenia dostępności bezpłatnej edukacji.

Studenci obawiają się jednak, że wyrok nie będzie respektowany przez środowiska związane ze szkolnictwem wyższym.

W czwartek podczas posiedzenia komisji edukacji wiceminister nauki Daria Lipińska-Nałęcz zaznaczała, że uwagi TK mogą zostać uwzględnione „albo w ciągu tego procedowania, albo w kolejnej nowelizacji. Wyrok TK jest zobowiązujący, ale nie ma klauzuli natychmiastowego wykonania – mówiła. Przyznała, że jej resort nie otrzymał jeszcze pisemnego uzasadnienia wyroku z TK, więc trudno mu o natychmiastową reakcję.

Przytaczamy list, jaki do Prezesa Rady Ministrów wystosowali przedstawiciele Parlamentu Studentów RP.

List otwarty do Prezesa Rady Ministrów Donalda Tuska 
w sprawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego stwierdzającego niekonstytucyjność przepisów o odpłatności za drugi kierunek studiów

Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej w imieniu wszystkich studentów w Polsce, których jest ustawowym reprezentantem, zwraca się do Pana Premiera o zaangażowanie w sprawę odpłatności za drugi kierunek studiów. Przepisy dotyczące pobierania opłat za dodatkowe studia zostały zakwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 5 czerwca 2014 roku. Naszym zdaniem pozostawienie w polskim porządku prawnym regulacji dotyczących odpłatności za drugi kierunek studiów oraz ponadwymiarowe punkty ECTS będzie niesprawiedliwe i negatywnie wpłynie na postrzeganie wiarygodności instytucji naszego państwa przez studentów i całe młode pokolenie.

Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego przepisy o odpłatności za drugi kierunek studiów są niezgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej i przestaną obowiązywać dopiero po 30 września 2015 roku. Prowadzi to do sytuacji, że pomimo uznania przepisów o odpłatności za niekonstytucyjne, część studentów w dalszym ciągu będzie musiała ponieść opłaty za studia na dodatkowym kierunku. Usunięcie z ustawy przepisów o odpłatności w trakcie obecnych prac nad nowelizacją ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym spowoduje, że osoby te nie poniosą dodatkowych kosztów wynikających z realizacji niekonstytucyjnych norm zawartych w ustawie. Środowisko studenckie apeluje w związku z tym o niezwłoczne usunięcie niezgodnych z prawem przepisów.

Jednocześnie chcemy wyrazić swoje zaniepokojenie sygnałami, które pojawiły się po ogłoszeniu wyroku przez Trybunał Konstytucyjny. Niektóre środowiska związane ze szkolnictwem wyższym próbują bagatelizować konsekwencje wyroku i szukają możliwości pozwalających na pozostawienie niekonstytucyjnych rozwiązań w polskim systemie prawnym. W opinii studentów nie można akceptować pozostawienia wadliwych przepisów, jeżeli mamy sposobność do ich usunięcia.

Chcemy wskazać na wyraźnie jednoznaczne stanowisko Trybunału Konstytucyjnego w kwestii odpłatności za drugi kierunek studiów. W uzasadnieniu „Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że prawo do kształcenia na poziomie wyższym stanowi współcześnie jedno z najważniejszych praw gwarantowanych jednostce przez państwo, przy czym bezpłatna nauka w uczelniach publicznych jest w świetle ustawy zasadniczej zasadą, a ustanawianie opłat za niektóre usługi edukacyjne – niepodlegającym wykładni rozszerzającej – wyjątkiem. Nieprzekraczalną granicą swobody ustawodawcy w zakresie wprowadzania opłat na podstawie art. 70 ust. 2 konstytucji są studia stacjonarne, które należą do zakresu podstawowej działalności publicznych szkół wyższych, z zastrzeżeniem: usług o charakterze ponadstandardowym lub nadzwyczajnym, świadczeń uzupełniających, z których skorzystanie nie ma wpływu na spełnienie warunków ukończenia studiów lub uzyskane w ich trakcie wyniki oraz sytuacji zawinionych przez studentów”.

Pragniemy zaznaczyć, że nam – ludziom młodym, zależy zarówno na klarowności przepisów ustawy oraz ich zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, jak i wzmacnianiu polskiego szkolnictwa wyższego oraz poziomu kształcenia na naszych uczelniach. Wśród studentów widać wzmożoną aktywność na rzecz poprawy jakości studiów wyższych w Polsce, co możemy stwierdzić w trakcie organizowanej przez nas akcji #LepszeStudia, która ma na celu m.in. wprowadzenie przepisów regulujących w odpowiedni sposób stosunki pomiędzy szkołami wyższymi a studentami.

Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się do Pana Premiera z prośbą o spotkanie i rozmowę na temat sytuacji studentów, która powstała po ogłoszeniu przez Trybunał Konstytucyjny wyroku stwierdzającego niekonstytucyjność przepisów o odpłatności za drugi kierunek studiów. Liczymy, że zależy Panu na rozwiązaniu tego problemu w sposób, który będzie realizował zasady zaufania do państwa.