W ostatnim okresie Referat Powiatowy SB w Ząbkowicach poinformował nas, że w pobliżu Złotego Stoku (obok granicy polsko – czechosłowackiej) stwierdzono systematyczne zatrzymywanie się dyplomatów USA w pewnym określonym miejscu i penetrowanie przez nich przyległego, małego lasku. W lasku tym zauważono szereg nacięć na drzewach wskazujących kierunek mało widocznej ścieżki. Zachodzi przypuszczenie, że może to być miejsce wykorzystywane przez dyplomatów jako skrzynka kontaktowa. To fragment jednego z tajnych raportów wrocławskiej SB z 1967 r. przytoczonych w książce Patryka Pleskota „Dyplomata, czyli szpieg?”.

Tropienie wywiadowczej działalności zachodnich placówek dyplomatycznych, funkcjonujących w Warszawie, bez wątpienia zaliczało się do podstawowych zadań polskich służb kontrwywiadowczych. Jakkolwiek materiały zgromadzone w archiwach IPN nie pozwalają na wiarygodne określenie rzeczywistej aktywności szpiegowskiej dyplomatów, a większość źródeł zagranicznych nie jest jeszcze dostępna – autor podjął próbę przynajmniej częściowej i pośredniej analizy tej problematyki. Zaprezentował czytelnikom subiektywny punkt widzenia inwigilujących dyplomatów funkcjonariuszy SB. Wydaje się, że na podstawie obserwacji tych „cieni w pieczarze" da się wysnuć ostrożne wnioski dotyczące nie tylko inwigilujących, ale i inwigilowanych.

PRL była postrzegana przez państwa NATO jako jeden z najważniejszych elementów strategicznych bloku wschodniego. Zachodnie służby specjalne jak najbardziej realnie usiłowały, w możliwie największym stopniu, rozpoznać rozmieszczenie i wyposażenie oddziałów Armii Radzieckiej stacjonujących w Polsce, nie lekceważąc też wojsk polskich. Zagraniczni dyplomaci odgrywali ważną rolę w realizowaniu tych rozpoznawczych celów. Jednocześnie polski kontrwywiad nie miał chyba dobrego pomysłu, jak ich powstrzymywać.

Dla wszystkich pasjonatów historii najnowszej, wojen wywiadów, dyplomacji – lektura obowiązkowa.