W 2013 r. Kraków był pierwszym miastem Europy Środkowo-Wschodniej i drugim po Reykjaviku nieanglojęzycznym, które zostało Miastem Literatury UNESCO. Trzy lata po otrzymaniu tytułu miasto specjalną uchwałą wdrożyło program pod nazwą Kraków Miasto Literatury UNESCO (KMLU). Ma on integrować, wzmacniać podmioty działające w branży literatury – instytucje miejskie, wydawnictwa, księgarnie, pisarzy, redaktorów, wydawców, ilustratorów itd.

Jak podkreślił prezydent Krakowa Jacek Majchrowski, przyjęcie tytułu było dla miasta jednoczesnym zobowiązaniem do wsparcia lokalnych inicjatyw związanych z kulturą literacką.

W sobotę mija dokładnie dziesięć lat, od kiedy Kraków otrzymał tytuł Miasta Literatury UNESCO. Z tej okazji przygotowano specjalną kampanię w przestrzeni miejskiej, a mieszkańcy mogą wziąć udział w spacerze pokazującym literacki charakter Krakowa. https://t.co/yevXg9mBzk

— TVP3 Kraków (@TVP3Krakow) October 21, 2023

„Staraliśmy się dopełnić naszych obietnic. Ale ta dekada była wypełniona nie tylko działaniami instytucji miejskich. To w dużej mierze dziesięć lat intensywnej pracy wielu podmiotów zaangażowanych w to, by Kraków na co dzień tętnił literaturą” - zaznaczył prezydent.

„Taki Kraków – pełen dobrych partnerstw na rzecz literatury i pełen świadomych, ciekawych świata czytelników – jest miastem, z którego jestem dumny” - dodał Majchrowski.

Robert Piaskowski, pełnomocnik prezydenta miasta Krakowa ds. kultury zapowiedział, że swoistym zwieńczeniem programu Miasta Literatury będzie budowa interdyscyplinarnego Centrum Literatury i Języka Planeta LEM. W tym miesiącu minister kultury Piotr Gliński i prezydent Krakowa Jacek Majchrowski podpisali list intencyjny zakładający, że Centrum będzie instytucją kultury współprowadzoną przez miasto i ministerstwo.

Aby podkreślić wyjątkowy charakter obchodów, operator programu KMLU przygotował jubileuszową kampanię w przestrzeni miejskiej „10 lat Krakowa Miasta Literatury UNESCO – piszemy je razem!”. Od poniedziałku na krakowskich Plantach przechodnie będą mogli zobaczyć portrety ludzi, którzy tworzą KMLU. Znajdą się wśród nich czytelnicy, wydawcy, redaktorki, pisarze, dziennikarze, tłumaczki, księgarki, bibliotekarze i aktywiści literaccy.

Wśród osób sfotografowanych w przestrzeni miasta zobaczymy m.in. znanych twórców: Barbarę Sadurską, Łukasza Orbitowskiego, Michała Rusinka, Zośkę Papużankę i Ryszarda Krynickiego. Kampania potrwa do początku listopada, a jedna z jej odsłon znajdzie się także na zbliżających się Międzynarodowych Targach Książki w Krakowie.

W sobotę – w okrągłą rocznicę przyznania tytułu i w przededniu rozpoczęcia piętnastej edycji Festiwalu Conrada – odbędzie się spacer, którego uczestnicy będą mieli szansę zapoznać się z literackim charakterem Krakowa.

Z przewodniczką Anną Hojwą miłośnicy literatury zwiedzą księgarnie, antykwariaty i siedziby krakowskich wydawnictw, a nawet kawiarnie czy uniwersytety. W trakcie wspólnej wyprawy tropem literatury poznają ciekawostki i zajrzą do niedostępnych na co dzień miejsc.

Z inicjatywą, by uhonorować Kraków tytułem, wystąpiło miasto partnerskie – Edynburg, który był pierwszym Miastem Literatury UNESCO. Wniosek, złożony formalnie pod koniec 2011 r., poparło ponad 150 pisarzy, m.in. nobliści Orhan Pamuk, Mario Vargas Llosa, Herta Mueller i Wisława Szymborska, a także Amos Oz, Alberto Manguel, Eduardo Mendoza, David Grossman, Peter Esterhazy, Zadie Smith.

W 2019 r. Wrocław jako drugie miasto polskie dołączył do sieci Miast Literatury UNESCO. Obecnie stara się o to Gdańsk. Do światowej sieci należą obecnie 42 miasta.