Zachodnia część Alei Trzech Wieszczów wraz z placem Inwalidów w Krakowie została wpisana do rejestru zabytków. Małopolska Konserwator Zabytków Monika Bogdanowska podjęła taką decyzję ze względu na wartość historyczną i konieczność ochrony arterii komunikacyjnej, która była wizytówką międzywojennego Krakowa.
Na odcinku od ul. Kościuszki do Nowego Kleparza ochroną konserwatorską objęte zostały: jezdnie w obu kierunkach wraz z rozdzielającym je pasem zieleni, historyczna linia zabudowy, zagospodarowanie terenu wokół budynków użyteczności publicznej oraz układ urbanistyczny placu Inwalidów.
Wcześniej do rejestru zabytków wpisane były pojedyncze budynki po obu stronach Alej Trzech Wieszczów oraz Park Krakowski i Błonia. Część kamienic była włączona do ewidencji zabytków, ale wpis całego układu urbanistycznego jest decyzją administracyjną i oznacza dodatkową ochronę już nie tylko pojedynczych obiektów, ale całości układu urbanistycznego wraz z powiązanymi wnętrzami takimi jak plac Inwalidów.
- W przypadku Alei Trzech Wieszczów mamy do czynienia z jednorodnym założeniem urbanistycznym. Ten ciąg komunikacyjny miał być reprezentacyjną, miejską promenadą, którą wolno posuwają się pojazdy i spacerowicze. Zgodnie koncepcją ideową miały tu znaleźć swe lokalizacje monumentalne budynki instytucji związanych z kulturą i nauką, co jak wiem, po części zostało zrealizowane – mówiła wojewódzka konserwator zabytków Monika Bogdanowska.
Jak podkreśliła konserwator wpis do rejestru zabytków umożliwi ochronę Alei Trzech Wieszczów, jako spójnego układu urbanistycznego. Jest to dodatkowe wzmocnienie ochrony alei jako strefy buforowej obszaru UNESCO.
- Wpis do rejestru zabytków nie oznacza, że na tym terenie niczego już nie będzie wolno. Nie robimy tego, by komukolwiek utrudnić życie, ale po to, by chronić dla następnych pokoleń wartość historyczną tego obszaru – powiedziała Bogdanowska. "Dla nas ten wpis to uporządkowanie statusu ulicy, bo do tej pory w rejestrze była jej wschodnia pierzeja, a druga nie" – dodała.
Monika Bogdanowska dodała, że planowane jest dalsze powiększanie obszarów chronionych wpisem do rejestru.
Aleje Trzech Wieszczów to ciąg trzech ulic: al. Krasińskiego, al. Mickiewicza i al. Słowackiego. Otaczają one od zachodu krakowskie Stare Miasto i tworzą tzw. drugą obwodnicę. To jednocześnie jedna z najważniejszych arterii komunikacyjnych w mieście o dużym natężeniu ruchu.
Aleje powstały w miejscu po torach wybudowanej przez Austriaków i zlikwidowanej na początku XX wieku kolei obwodowej. Układ tej arterii wytyczono w 1912 roku, a kształt estetyczny nadali jej dwaj architekci: Józef Gałęzowski i Adolf Szyszko-Bohusz. Aleje miały być pierwotnie szerokim bulwarem spacerowym. Wzdłuż alei powstały - najpierw po wschodniej a potem po zachodniej stronie – budynki użyteczności publicznej oraz eleganckie kamienice czynszowe, w których zamieszkiwali najczęściej lekarze, urzędnicy, profesorowie i adwokaci.
Zabudowa alei to największy zespół budynków w stylu modernistycznym w Krakowie. Do najbardziej reprezentatywnych, charakterystycznych budynków na tym terenie należą m.in.: gmachy Śląskiego Seminarium Duchownego (obecnie użytkowany przez uczelnie), Szkoły Technicznej, Muzeum Narodowego, Biblioteki Jagiellońskiej, Akademii Górniczo-Hutniczej. W latach 60. przy Alejach usytuowane zostało kino Kijów i hotel Cracovia.
Jak podkreślono w uzasadnieniu decyzji o wpisie do rejestru zabytków: "Aleje Trzech Wieszczów to najważniejsza kreacja urbanistyczna i architektoniczna międzywojennego Krakowa. W krótkim okresie dwóch dekad powstał wyjątkowy w skali kraju zespół zabudowy, który jest świadectwem przemian krakowskiej i polskiej architektury od historyzmu do modernizmu", a powstanie tego wyjątkowego założenia przypadało na trudne lata formowania państwa polskiego i było przerwane dwoma światowymi wojnami.
Małopolska Konserwator Zabytków podkreśliła w uzasadnieniu także, że choć w mieście nasyconym zabytkami to, co międzywojenne i zachowane w dość dobrym stanie jest traktowane z rezerwą, to wpis do rejestru zabytków nie jest warunkowany czasem powstania a walorami artystycznymi i historycznymi obiektów czy całego obszaru i koniecznością ochrony tej spuścizny.
Źródło: radiokrakow.pl
