Zainicjowana przez Instytut Pamięci Narodowej kilka lat temu akcja społeczna „Ofiarom Stanu Wojennego. Zapal Światło wolności" nawiązuje do powszechnego na początku lat osiemdziesiątych gestu, jakim Polacy, ale też wielu mieszkańców Wolnego Świata wyrażało sprzeciw wobec brutalnej polityki władz PRL. Aby dać wyraz solidarności z tysiącami internowanych i ich rodzinami, w oknach stawiano symboliczne świeczki. Do podobnego gestu jedności z żyjącymi w rzeczywistości stanu wojennego w odezwie do narodu wzywał wtedy Amerykanów prezydent Ronald Reagan. Tegoroczne Święta Bożego Narodzenia przynoszą dzielnemu narodowi polskiemu niewiele radości. Polacy zostali zdradzeni przez własny rząd. Ci, którzy nimi rządzą, oraz ich totalitarni sojusznicy obawiają się wolności, którą Polacy tak bardzo umiłowali. Na pierwsze przejawy wolności rządzący odpowiedzieli brutalną siłą, zabójstwami, masowymi aresztowaniami i utworzeniem obozów internowania, mówił do nich w bożonarodzeniowym orędziu. Świece zapalane w oknach amerykańskich miały symbolicznie wołać o sprawiedliwość i być aktem protestu - We wcześniejszych latach XX wieku za sprawą panoszącego się zła pojawiła się groźba, że światła całego świata zgasną. Niech płomień milionów świec w amerykańskich domach będzie świadectwem, że światła wolności nie uda się zgasić, mówił Prezydent. 

Za sprawą niedawno wybranego papieża „z dalekiego kraju" także w oknie Pałacu Apostolskiego w Watykanie pojawiło się symboliczne światełko. Ojciec święty Jan Paweł II przez cały czas trwania stanu wojennego bacznie przyglądał się sytuacji w Polsce, wspierał działającą w podziemiu opozycję a na polu dyplomatycznym zabiegał o niezaognianie konfliktu i unikanie ofiar.

Dokładna liczba ofiar stanu wojennego jest trudna do określenia. Policzono tych, którzy zginęli w wyniku zastrzelenia i pobicia przez milicję i ZOMO (choć wyliczenia poszczególnych badaczy się różnią), wiemy, ilu zostało internowanych. Nigdy będziemy w stanie ustalić liczby tych, którzy zostali pobici, stracili pracę albo byli zmuszeni do emigracji. W bilansie stanu wojennego nie powinno zabraknąć też złamanych życiorysów wielu wybitnych artystów, intelektualistów i działaczy społecznych. Te wszystkie ofiary to niepowetowana strata dla polskiej kultury, nauki i gospodarki.

W ramach działań edukacyjnych adresowanych do szkół i ośrodków kultury Biuro Edukacji Narodowej IPN przygotowało Edukacyjną Paczkę Historyczną - pakiet materiałów pomocnych przy przygotowaniu lekcji lub uroczystości upamiętniających. W pakiecie znalazła się wystawa edukacyjna, scenariusz lekcji, książeczki dla uczniów, śpiewniki piosenek opozycyjnych oraz film a także komplet materiałów promujących akcję „Zapal Światło wolności". Paczki, na które przyjmowano zgłoszenia za pośrednictwem formularza internetowego, rozeszły się w ciągu jednego dnia, dlatego przygotowana została jej wersja elektroniczna. Wirtualna Paczka Historyczna, w której znajdą się materiały do pobrania i samodzielnego wydrukowania będzie niebawem dostępna na stronie www.pamiec.pl dla wszystkich.

W Warszawie 13 grudnia o 17:00 Instytut Pamięci Narodowej i Teatr Kamienica zapraszają na przedstawienie w reżyserii Emiliana Kamińskiego pt. „Teatr Domowy" opowiadające o wydarzeniach z lat 80. i spotkaniach z pierwszoplanowymi postaciami epoki, jak bł. ks. Jerzy Popiełuszko. Aktorzy pokażą też fenomen okresu stanu wojennego, jakim była podziemna twórczość teatralna. Darmowe wejściówki na spektakl dostępne są w kasie teatru (Al. Solidarności 93).

Elementem przybliżania młodym realiów czasu pierwszej połowy lat osiemdziesiątych będzie też przejeżdżający ulicami Warszawy „Autobus stanu wojennego". Na pokładzie młodzież szkolna wysłucha opowieści świadków historii – działaczy „Solidarności" internowanych w stanie wojennym oraz komentarza historyków. Planowany jest też występ Piotra Kajetana Matczuka oraz wspólne śpiewanie opozycyjnych piosenek przy akompaniamencie gitary.