Przejdź do treści
Republika W piątek zapraszamy na rozmowy polityczne w Radio Republika. O godz. 6:19 gościć będziemy politologa prof. Jacka Reginia Zacharskiego, o godz. 6:35 - Marka Budzisza, eksperta ds. Rosji, a o godz. 7:10 - europoseł Annę Zalewską, PiS
22:51 Nie żyje Stanisław Soyka, wokalista, pianista, kompozytor i aranżer. Miał 66 lat
22:15 Szefernaker o prezydenckim projekcie ws. cen prądu: być może zostanie przegłosowany wraz z rozwiązaniami rządu
22:04 Nigeria: nielegalne wydobycie złota finansuje terrorystów i kosztuje kraj 9 mld dolarów rocznie
21:23 Świat: Turcja zakazała statkom Izraela wpływania do swoich portów, a tureckim do portów izraelskich
21:00 Trump: „w ciągu dwóch tygodni” będziemy wiedzieć, co dalej z pokojem w Ukrainie
20:51 Szefernaker: 5 września prezydent Nawrocki spotka się z papieżem Leonem XIV w Watykanie
20:36 Gen. Nowak: najprawdopodobniej w przyszłym roku niemiecki komponent wojskowy w Poznaniu
Wydarzenie Kluby GP New York i New Jersey w imieniu organizatorów zapraszają Polonię na: XXXV Memoriał Kazimierza Deyny – turniej polonijnych drużyn: niedziela 24 sierpnia, Garfield High School, Garfield, NJ, początek 8:00 am
Wydarzenie Klub „Gazety Polskiej” Częstochowa zaprasza do składania podpisów pod wnioskiem o referendum ws. nielegalnej migracji przez cały sierpień od 12-tej do 17-tej pod Jasną Górą przy wjeździe na parking od ul.Klasztornej
Wydarzenia Klub "Gazety Polskiej" w Sydney zaprasza na manifestację wspierającą żądania Polski o należne reparacje za straty II Wojny Światowej, przed Konsulatem Niemiec, 29 sierpnia (piątek), g. 1-3 pm., 100 William Street, Woolloomooloo, Sydney
Portal tvrepublika.pl informacje z kraju i świata 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Nie zasypiamy nigdy. Bądź z nami!

Polska 5 lipca – co wydarzyło się tego dnia

Źródło: PAP, dzieje.pl; grafika własna

Tego dnia kanclerz Jan Zamoyski wystawił akt fundacyjny Akademii Zamojskiej; rozpoczęło działalność obserwatorium meteorologiczne na Śnieżce; zakończyło się III. powstanie śląskie; transatlantyk „Batory” wypłynął do Halifax w Kanadzie z ładunkiem brytyjskiego złota; syn polskich emigrantów Francis Gabreski zestrzelił swój 28. niemiecki samolot; KRN wydała dekret o utworzeniu cenzury; w Kazachstanie wylądował Mirosław Hermaszewski; wszedł w życie podatek od towarów i usług VAT. Urodzili się m. in. August Hlond, Ignacy Machowski, Szewach Weiss, Krzysztof Szmagier, Jerzy Kropiwnicki, Małgorzata Walewska. Zmarli natomiast: Michał Dymitr Krajewski, Kazimierz Junosza-Stępowski, Michał Lisowski, Zdzisław Mrożewski, Kazimierz Winkler, Eugeniusz Szumiejko oraz Miriam Aleksandrowicz.

1600 - Kanclerz wielki koronny i hetman Jan Zamoyski wystawił akt fundacyjny Akademii Zamojskiej, ustalający jej organizację, uposażenie i program nauczania.

1607 - Pod Guzowem wojska wierne królowi Zygmuntowi III Wazie, dowodzone przez hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego i hetmana wielkiego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza, pokonały rokoszan.

1626 - Początek kolejnej wojny polsko-szwedzkiej, tzw. wojny o ujście Wisły.

1634 – Papież Urban VIII wydał bullę zatwierdzającą ufundowanie przez króla Władysława IV Orderu Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, który miał być pierwszym polskim odznaczeniem państwowym, lecz na skutek nacisków szlachty, został zlikwidowany w 1638 roku, nie doczekawszy się żadnego odznaczonego.

1665 – W katedrze warszawskiej odbył się oficjalny ślub (po tajnym zawartym 14. maja) przyszłej pary królewskiej Jana Sobieskiego i Marii Kazimiery d’Arquien.

1817 - W Końskich zmarł Michał Dymitr Krajewski, pijar, pisarz, działacz oświatowy, członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

1865 – W Warszawie ukazało się pierwsze wydanie tygodnika „Kłosy. Czasopisma ilustrowanego tygodniowego poświęconego literaturze, nauce i sztuce”. Wśród autorów pisma byli m.in. Józef Ignacy Kraszewski, Kazimierz Kraszewski, Adam Asnyk, Antoni Pietkiewicz, Eliza Orzeszkowa i Maria Konopnicka.

1881 - W Brzęczkowicach, dzielnica Mysłowic, urodził się August Hlond, kardynał, prymas Polski w latach 1926-1948.

1900 - Rozpoczęło działalność obserwatorium meteorologiczne na Śnieżce.

1920 - W Rzeszowie urodził się Ignacy Machowski, aktor, występował m.in. na scenach Teatru Narodowego w Warszawie, Teatru Ateneum i Teatru Polskiego; zagrał w filmach „Eroica”, „Orzeł”, „Popiół i diament”, „Pociąg”, „Marysia i Napoleon”, „Ojciec królowej”, a także w serialu „Stawka większa niż życie”.

1921 - Zakończyło się III. powstanie śląskie.

1927 - W Przemyślu urodził się Edward Wichura, aktor.

1931 – Na lotnisku w Gliwicach zacumował sterowiec Graf Zeppelin.

1935 - W Borysławiu urodził się Szewach Weiss, izraelski polityk, dyplomata, profesor nauk politycznych, przewodniczący Rady Instytutu Pamięci Yad Vashem; w latach 1992-1996 przewodniczący Knesetu, ambasador Izraela w Polsce (2000-2003).

1935 - W Warszawie urodził się Krzysztof Szmagier, reżyser filmowy, twórca seriali „Przygody psa Cywila” i „07 zgłoś się”.

1937 - Bolesław Napierała wygrał IV Tour de Pologne. Rywalizację rozpoczęło 28. kolarzy, a ukończyło 19. Łączna długość wyścigu – 1336 km.

1940 - W lesie w Sitnie koło Radzynia Podlaskiego Niemcy rozstrzelali nauczyciela i harcmistrza Michała Lisowskiego i 15. harcerzy ze zorganizowanej przez niego grupy konspiracyjnej.

1940 - W nocy z 5 na 6 lipca na wzgórzu Gruszka pod Tarnawą Dolną Niemcy rozstrzelali 112. polskich więźniów politycznych z Sanoka.

1940 – Drobnicowiec „Stalowa Wola” dowodzony przez kpt. Jana Strzembosza wydostał się brawurowo z będącego pod kontrolą francuskiego rządu Vichy portu w Dakarze i popłynął do Wielkiej Brytanii.

1940 - Zarekwirowany przez brytyjską Admiralicję transatlantyk „Batory” wypłynął ze szkockiego portu Greenock do Halifax w Kanadzie z ładunkiem brytyjskiego złota, papierów wartościowych oraz 36. skrzyniami z wawelskimi arrasami i innymi precjozami ewakuowanymi z Polski.

1941 – W Londynie doszło do pierwszego spotkania premiera RP na uchodźstwie gen. Władysława Sikorskiego z radzieckim ambasadorem w Wielkiej Brytanii Iwanem Majskim. Negocjacje prowadzone za brytyjskim pośrednictwem doprowadziły do podpisania 30. lipca tzw. układu Sikorski-Majski.

1943 - Po śmierci gen. Władysława Sikorskiego funkcję premiera rządu RP na uchodźstwie objął Stanisław Mikołajczyk; Naczelnym Wodzem mianowany został gen. Kazimierz Sosnkowski.

1943 - Początek bitwy na Łuku Kurskim, największego starcia wojsk pancernych w historii, zakończonego klęską i odwrotem armii niemieckich.

1943 - Komendant Główny Armii Krajowej i Delegat Rządu RP na Kraj utworzyli Kierownictwo Walki Podziemnej.

1943 - W Warszawie przy ul. Poznańskiej śmiertelnie postrzelony został znany aktor Kazimierz Junosza-Stępowski; do zdarzenia doszło w trakcie wykonywania wyroku śmierci na jego żonie, skazanej przez sąd podziemny za współpracę z Niemcami.

1944 - Syn polskich emigrantów Francis Gabreski, najlepszy amerykański as myśliwski w czasie II wojny światowej w Europie, zestrzelił swój rekordowy, 28. niemiecki samolot.

1945 - Stany Zjednoczone uznały Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, cofając uznanie rządowi RP na uchodźstwie; następnego dnia to samo uczynił rząd Wielkiej Brytanii.

1945 - Polska administracja oficjalnie przejęła z rąk sowieckiego komendanta wojennego władzę nad Szczecinem.

1945 - W Łodzi urodził się Jerzy Kropiwnicki, ekonomista; członek Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „S” i Komisji Krajowej, wiceprzewodniczący Zarządu Regionu NSZZ „S” Ziemia Łódzka; po wprowadzeniu stanu wojennego skazany na sześć lat więzienia za kierowanie akcją protestacyjną; w 1984 r. zwolniony na mocy amnestii; w 1989 r. był współzałożycielem ZChN (2002-2006 prezes); poseł na Sejm (1991-1993, 1997-2001); w rządzie Jana Olszewskiego minister pracy i polityki socjalnej, w rządzie Hanny Suchockiej kierował Centralnym Urzędem Planowania, a w gabinecie Jerzego Buzka - Centrum Studiów Strategicznych; prezydent Łodzi w latach 2002-2010.

1946 - Krajowa Rada Narodowa wydała dekret o utworzeniu cenzury - Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk.

1953 – Siły UB i MO rozbiły oddział por. Wacława GrabowskiegoPuszczyka”, ostatniej formacji Narodowego Zjednoczenia Wojskowego działającej na Mazowszu Północnym. Puszczyk znany jest z powiedzenia, że „Oficer Wojska Polskiego nie poddaje się wrogom Polski!”.

1965 - W Warszawie urodziła się Małgorzata Walewska, śpiewaczka operowa, mezzosopranistka; dyrektor artystyczny Międzynarodowego Festiwalu i Konkursu Sztuki Wokalnej im. Ady Sari.

1971 – Podpisano umowę „Ciechu” z „British Petroleum” na budowę rafinerii w Gdańsku i dostawy ropy drogą morską.

1978 - W rejonie miasta Arkałyk w Kazachstanie wylądował Mirosław Hermaszewski - jedyny w Polak, który odbył lot w kosmos na pokładzie statku kosmicznego „Sojuz 30”.

1986 - W Monachium zmarł Jarosław Stećko - jeden z przywódców Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów.

1993 - W Polsce wszedł w życie podatek od towarów i usług VAT.

2002 - W Warszawie zmarł Zdzisław Mrożewski, aktor, związany z Teatrem Polskim w Warszawie, Teatrem Narodowym oraz Teatrem Współczesnym; wystąpił m.in. w filmach „Śmierć prezydenta” i „Polonia Restituta”.

2013 - W Watykanie papież Franciszek zaprezentował swoją pierwszą encyklikę „Lumen fidei”, w której podkreślił indywidualny i społeczny wymiar wiary.

2014 - W Warszawie zmarł Kazimierz Winkler, poeta, autor tekstów popularnych piosenek, m.in. „Czerwony autobus”, „Gdy mi ciebie zabraknie”, „Pierwszy siwy włos” i „O mnie się nie martw”.

2017 – W Rzymie zmarł Joaquin Navarro-Valls, były wieloletni bliski współpracownik Jana Pawła II, rzecznik prasowy Watykanu w latach 1984-2006.

2020 – Zmarł Eugeniusz Szumiejko, działacz opozycji antykomunistycznej, współtwórca struktur NSZZ „Solidarność” na Dolnym Śląsku, po wprowadzeniu stanu wojennego działacz jej struktur podziemnych.

2023 – W Warszawie zmarła Miriam Aleksandrowicz, polska aktorka, reżyserka dubbingu w wielu serialach i filmach animowanych.

PAP

Wiadomości

Donald Trump

Prezydent Trump wyznacza termin dla szans na pokój w Ukrainie

Amerykański senator grozi Kremlowi. Postawił ultimatum

Raków blisko awansu! By zwyciężyć wystarczył jeden gol

Legia pokonuje Hibernian w Edynburgu! Rewanż za tydzień

Konińska onkologia znowu przyjmuje pacjentów

Kompromitacja w Poznaniu! Lech przegrywa 1:5 z KRC Genk

Nie żyje Stanisław Soyka. Miał 66 lat

„Słowik” znowu ogląda świat zza krat

Jagiellonia zwyciężyła i przybliżyła się do fazy grupowej Ligi Konferencji

Przełom igrzysk olimpijskich! W Los Angeles obiekty zachowają nazwy sponsorów

Sandra Kubicka narzeka na śniadania w Grecji! „Budzik nastawiony, żeby zdążyć zjeść w spokoju”

Matysiak: to co dzieje się teraz w szpitalu w Koninie, będzie się działo niebawem w całej Polsce

Netanjahu zapowiada negocjacje z Hamasem w sprawie zakładników i ofensywę na Gazę

Zapłacimy więcej za alkohol. Rząd Tuska zapowiedział dwie podwyżki akcyzy, ale to nie wszystko

Trump zapowiada decyzję stron ws. pokoju na Ukrainie w ciągu dwóch tygodni

Najnowsze

Donald Trump

Prezydent Trump wyznacza termin dla szans na pokój w Ukrainie

Konińska onkologia znowu przyjmuje pacjentów

Kompromitacja w Poznaniu! Lech przegrywa 1:5 z KRC Genk

Nie żyje Stanisław Soyka. Miał 66 lat

„Słowik” znowu ogląda świat zza krat

Putin

Amerykański senator grozi Kremlowi. Postawił ultimatum

Raków blisko awansu! By zwyciężyć wystarczył jeden gol

Legia pokonuje Hibernian w Edynburgu! Rewanż za tydzień