Przejdź do treści
Polska 17 stycznia – co wydarzyło się tego dnia
facebook.com

Tego dnia w Krakowie rozpoczęły się eksperymenty z balonem na ogrzane powietrze; w Poznaniu ukazał się pierwszy numer „Przewodnika Katolickiego”; Wojsko Polskie rozpoczęło przejmowanie Pomorza Gdańskiego; rozwiązano Szare Szeregi; Niemcy rozpoczęli mordowanie ludzi w więzieniu na Radogoszczu; utworzono FSO w Warszawie. Urodzili się m. in. Józef Sułkowski, Ludwik Mierosławski, Józef Sebastian Pelczar, Aleksander Sewruk, Helena Marusarzówna, Jan Gerhard, Lidia Korsakówna, Jerzy Turek, Sławomir Kulpowicz, Henryk Średnicki. Zmarli natomiast: Tomasz Dolabella, Władysław Taczanowski, Ryszard Bolesławski, Michał Sokolnicki, Grażyna Bacewicz, Aleksander Sewruk, Juliusz Poniatowski, Aleksander Fogiel, Czesław Niemen, Jadwiga Kaczyńśka oraz Lech Raczak.

1649 - W katedrze wawelskiej odbyła się koronacja królewska Jana II Kazimierza Wazy.

1650 - W Krakowie zmarł Tomasz Dolabella, nadworny malarz Wazów, jeden z głównych twórców malarstwa barokowego w Polsce.

1732 - W Wołczynie na terenie dzisiejszej Białorusi urodził się przyszły król Polski Stanisław August Poniatowski.

1734 - Na Wawelu odbyła się koronacja królewska Augusta III Wettina.

1773 - Urodził się Józef Sułkowski, oficer polski i francuski; jakobin, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792 r. i Powstania Kościuszkowskiego; adiutant Napoleona Bonapartego.

1784 - W krakowskiej dzielnicy Wesoła rozpoczęły się eksperymenty z balonem na ogrzane powietrze, których inicjatorami byli krakowscy uczeni: Jan ŚniadeckiJan JaśkiewiczFranciszek Scheidt i Jan Szaster. W ich efekcie 1 kwietnia tego roku balon wzniósł się na wysokość około 4700 m i utrzymywał się w powietrzu przez 33 minuty.

1814 - W Nemours we Francji urodził się Ludwik Mierosławski, uczestnik Powstania Listopadowego; działacz emigracyjny; wódz naczelny oddziałów powstańczych w Wielkopolsce w 1848 r.; dowódca rewolucyjnych wojsk na Sycylii (1849); dyktator Powstania Styczniowego; historyk wojskowości, pisarz.

1831 - Powstanie Listopadowe: gen. Józef Chłopicki złożył rezygnację ze stanowiska dyktatora powstania.

1835 - W Oniksztach na Litwie urodził się Antanas Baranauskas (Antoni Baranowski), biskup sejneński (1897-1902); poeta, badacz języka litewskiego, tłumacz Pisma Świętego na język litewski, autor „Borka Oniksztyńskiego”.

1840 - W Terechowej na Ukrainie urodził się Stefan Bobrowski, członek tajnego Komitetu Centralnego Narodowego; od stycznia 1863 r. właściwy kierownik Powstania Styczniowego, organizator i członek Tymczasowego Rządu Narodowego; zginął w kwietniu 1863 r. w pojedynku sprowokowanym przez jego przeciwników politycznych.

1842 - Urodził się Józef Sebastian Pelczar, biskup ordynariusz diecezji przemyskiej, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, inicjator budowy Collegium Novum, założyciel Zgromadzenia Sióstr Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego. Kanonizowany w 2003 r.

1854 - W Bystrzejowicach na Lubelszczyźnie urodził się Jan Ludwik Popławski, publicysta, współzałożyciel Ligi Narodowej i Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego.

1879 - We Lwowie urodził się Kazimierz Sichulski, malarz, grafik, przedstawiciel nurtu Młodej Polski.

1890 - W Warszawie zmarł Władysław Taczanowski, ornitolog, autor prac opisujących ptaki Królestwa Polskiego, Syberii i Peru.

1895 - W Poznaniu ukazał się pierwszy numer „Przewodnika Katolickiego”. Tygodnik ukazuje się do dziś (z przerwą w latach 1939-1956).

1912 - W Korninie koło Kijowa urodził się Aleksander Sewruk, aktor. Jego imię obecnie nosi Teatr Dramatyczny w Elblągu.

1918 - W Zakopanem urodziła się Helena Marusarzówna, narciarka, wielokrotna mistrzyni Polski; w czasie II wojny światowej działała w konspiracji niepodległościowej, pełniąc funkcję kuriera tatrzańskiego; rozstrzelana przez Niemców w 1941 r. w Tarnowie.

1920 - Wojsko Polskie rozpoczęło przejmowanie Pomorza Gdańskiego oraz wkroczyło do Leszna, Kępna, Rawicza i Zbąszynia, przyznanych Polsce na mocy traktatu wersalskiego.

1921 - We Lwowie urodził się Jan Gerhard, dziennikarz, pisarz, polityk, żołnierz francuskiego ruchu oporu i Ludowego Wojska Polskiego, uczestnik akcji „Wisła”, autor powieści „Łuny w Bieszczadach”, pierwowzoru scenariusza filmu „Ogniomistrz Kaleń”, redaktor tygodnika „Forum”. Zamordowany w sierpniu 1971 roku.

1924 - W Gnieźnie urodził się Włodzimierz Haupe, reżyser filmowy, autor m.in. filmów „Szczęściarz Antoni”, „Głos ma prokurator” i „Doktor Judym”.

1934 - W Baranowiczach koło Nowogródka urodziła się Lidia Korsakówna, aktorka, znana z filmów „Przygoda na Mariensztacie”, „Klub kawalerów”, „Dziewczęta z Nowolipek”, przez lata związana z warszawskim Teatrem Syrena.

1934 - W Tchórzowie koło Węgrowa urodził się Jerzy Turek, aktor, przez wiele lat związany z warszawskim Teatrem Kwadrat; odtwórca wielu ról filmowych, m.in. trenera Wacława Jarząbka w komedii „Miś” Stanisława Barei; wystąpił również w serialu „Alternatywy 4”.

1936 - W Hollywood zmarł Ryszard Bolesławski (właśc. Srzednicki), reżyser filmowy, aktor i reżyser moskiewskiego teatru MChAT, żołnierz Legionu Puławskiego, po pierwszej wojnie wyemigrował do USA, gdzie wszedł do czołówki reżyserów Hollywood. Jego nazwisko widnieje na gwieździe w Hollywood Walk of Fame.

1941 - W Warszawie zmarła Stanisława Wysocka, aktorka, reżyserka teatralna, pedagog; wystąpiła m.in. w filmach „Jaśnie pan szofer”, „Trędowata”, „Dziewczęta z Nowolipek”, „Granica”, „Ludzie Wisły” i „Wrzos”.

1945 - Do zniszczonej niemal doszczętnie Warszawy wkroczyli żołnierze 1 Armii Wojska Polskiego. Walki o opanowanie miasta trwały zaledwie kilka godzin, gdyż dowództwo niemieckie, obawiając się okrążenia, wycofało większość swoich sił ze stolicy.

1945 - Początek Marszów Śmierci - uciekający przed Armią Czerwoną Niemcy ewakuowali pierwszą grupę więźniów KL Auschwitz do obozów położonych w głębi Rzeszy; podczas całej akcji zginęło co najmniej 9 tys. więźniów, a najprawdopodobniej około 15 tys.

1945 - Rozkaz  o rozwiązaniu Szarych Szeregów - konspiracyjnych struktur Związku Harcerstwa Polskiego, działających od 27 września 1939 r.

1945 - W nocy z 17 na 18 stycznia, na kilkadziesiąt godzin przed wkroczeniem Armii Czerwonej do Łodzi, Niemcy rozpoczęli mordowanie ludzi przetrzymywanych w więzieniu na Radogoszczu; wobec oporu podpalili więzienie; w płomieniach zginęło 1500 osób, z masakry uratowało się tylko 25-30 więźniów.

1946 - W Warszawie pod dyrekcją Arnolda Szyfmana rozpoczął działalność Teatr Polski.

1946 - W Londynie pod przewodnictwem Jana Kwapińskiego utworzona została Rada Polskich Stronnictw Politycznych; w jej skład weszły: PPS, SP, SD, SN i SL „Wolność”.

1947 - Zakończyła działalność Krajowa Rada Narodowa, utworzona przez PPR w nocy z 31 grudnia 1943 na 1 stycznia 1944 r. w Warszawie.

1947 - W Borzęcinie urodził się Józef Baran, poeta, publicysta.

1950 - Utworzono Fabrykę Samochodów Osobowych FSO w Warszawie.

1952 - W Warszawie urodził się Sławomir Kulpowicz, pianista jazzowy, kompozytor, twórca zespołów The Quartet i InFormation.

1955 - W Siemianowicach Śląskich urodził się Henryk Średnicki, bokser, złoty medalista mistrzostw świata (1978) i Europy (1977, 1979).

1957 - Premiera filmu „Człowiek na torze” w reżyserii Andrzeja Munka.

1966 - Premiera filmu „Potem nastąpi cisza” w reżyserii Janusza Morgensterna.

1967 - W Ankarze zmarł Michał Sokolnicki, historyk, działacz PPS, bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego; w czasie I wojny światowej w Legionach Polskich, Naczelnym Komitecie Narodowym i Organizacji A; w okresie międzywojennym pracował w dyplomacji; w latach 1936-1946 ambasador RP w Turcji.

1969 - Premiera filmu „Kierunek Berlin” w reżyserii Jerzego Passendorfera.

1969 - W Warszawie zmarła Grażyna Bacewicz, kompozytorka, skrzypaczka.

1970 - Premiera filmu „Jarzębina czerwona” w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich.

1971 – Na antenie Telewizji Polskiej wyemitowano pierwsze wydanie programu przyrodniczego „Z kamerą wśród zwierząt”, prowadzone prowadzony przez małżeństwo Antoniego i Hannę Gucwińskich.

1974 - Z inicjatywy prof. Stanisława Lorentza powstało Towarzystwo Opieki nad Zabytkami.

1975 - We Wrocławiu urodził się Michał Witkowski, pisarz, felietonista; autor książek „Lubiewo”, „Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szczakowej”, „Margot”, „Drwal” oraz „Zbrodniarz i dziewczyna”.

1974 - W Warszawie zmarł Aleksander Sewruk, aktor teatralny i filmowy, żołnierz kampanii polskiej 1939 r., wystąpił m.in. w filmach „Popiół i diament”, „Orzeł”, „Pociąg”.

1975 - W Warszawie zmarł Juliusz Poniatowski, ekonomista, polityk, działacz ruchu ludowego, żołnierz Polskiej Organizacji Wojskowej, sześciokrotny minister w rządach II RP.

1975 - Utworzono przedsiębiorstwa: Elektrownia Bełchatów i Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów.

1976 - Sejm uchwalił nową ordynację wyborczą, zgodnie z którą jedynie Front Jedności Narodowej uprawniony był do ustalania list kandydatów na posłów i radnych rad narodowych.

1976 - W Warszawie rozpoczął działalność Teatr na Woli.

1976 - W Warszawie zginął śmiercią samobójczą Adam Pawlikowski, aktor, dziennikarz, muzykolog; wystąpił m.in. w filmach Andrzeja Wajdy „Popiół i diament” oraz „Lotna” i „Rękopisie znalezionym w Saragossie” Wojciecha Jerzego Hasa.

1976 - W Warszawie zmarł Feliks Żukowski, aktor teatralny i filmowy, reżyser, więzień obozu koncentracyjnego Sachsenhausen-Oranienburg.

1980 - Powstała Komisja Helsińska KSS KOR; w jej skład weszli: Ludwik Cohn, Edward Lipiński, Zbigniew Romaszewski i Aniela Steinsbergowa.

1982 - W Warszawie odbyło się pierwsze po ogłoszeniu stanu wojennego posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu.

1982 - Stan wojenny: Polskie Radio wznowiło nadawanie II Programu.

1982 - Stan wojenny: wznowił działalność warszawski Teatr Wielki.

1985 - W Warszawie na Wybrzeżu Helskim odsłonięto pomnik „Kościuszkowców”.

1985 - W Warszawie zmarł prof. Ludwik Bazylow, badacz dziejów Europy Wschodniej, autor wielu książek poświęconych historii Rosji.

1986 - W Warszawie rozpoczął obrady Światowy Kongres Intelektualistów „W obronie przyszłości pokoju”.

1988 - W Watykanie Jan Paweł II zorganizował pierwszą w historii konferencję prasową papieża.

1993 - W Jeleniej Górze zarejestrowano najwyższą krajową temperaturę w styczniu (+17,0 °C).

1996 - W Łodzi zmarł Aleksander Fogiel, aktor, reżyser, scenograf, dyrektor teatrów; zagrał m.in. w filmach „Baza ludzi umarłych”, „Krzyż walecznych”, „Krzyżacy”, „Sami swoi”, „Nie ma mocnych”, „Kochaj albo rzuć”.

2004 - W Warszawie zmarł Czesław Niemen, jeden z najważniejszych wokalistów i muzyków polskich XX wieku; do jego największych przebojów należą „Sen o Warszawie”, „Pod papugami” i „Dziwny jest ten świat”.

2010 - Prezydent Łodzi Jerzy Kropiwnicki został odwołany w wyniku referendum.

2013 – W Warszawie zmarła Jadwiga Kaczyńska, żołnierz Szarych Szeregów, historyk literatury, matka prezydenta Lecha Kaczyńskiego i premiera Jarosława Kaczyńskiego.

2014 - Premiera filmu Pod Mocnym Aniołem w reżyserii Wojciecha Smarzowskiego.

2020 – We Wrocławiu zmarł Lech Raczak, twórca teatru studenckiego i alternatywnego, współzałożyciel Teatru Ósmego Dnia, działacz opozycji antykomunistycznej, od 1993 do 2012 r. dyrektor artystyczny poznańskiego Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Malta”.



PAP

Wiadomości

Niemieckie SPD idzie w zaparte. Upadł Scholz! Niech żyje Scholz!

Zmiany w życiu potencjalnego kandyata PiS na Prezydenta RP

Czarnek: Hołownia szaleje, nie uznaje Sądu Najwyższego, który zatwierdził go jako posła na Sejm

Bronią swoich! Sejm odrzucił wniosek o uchylenie immunitetu Frysztakowi

Radni chcą skontrolować klub piłkarski WKS Śląsk Wrocław

Ostre słowa Kowalskiego: chce, żeby ten tchórz minister Kierwiński w końcu wyszedł!

Gwiazda NBA LeBron James zawiesza konta w mediach społecznościowych

Ponad 800 osób może zostać zwolnionych w Raciborzu. Rafako dziś podjęło decyzję!

Mocne. Gembicka zgłasza wniosek o przebadanie Kołodziejczaka na obecność substancji psychoaktywnych

Szef SEC zrezygnował, rynek kryptowalut wystrzelił w górę!

Obajtek: paru nieodpowiedzialnych polityków drwi sobie z polskiej gospodarki

Marszałkini potrafi zadbać o swoich ludzi

Sejm prawie jednogłośnie za ułatwieniem udzielenia pomocy powodzianom

Kurski: zamiast pomocy dla ludzi od rządu, ludzie muszą brać kredyty

Coraz więcej firm w Niemczech ogłasza upadłość

Najnowsze

Niemieckie SPD idzie w zaparte. Upadł Scholz! Niech żyje Scholz!

Radni chcą skontrolować klub piłkarski WKS Śląsk Wrocław

Ostre słowa Kowalskiego: chce, żeby ten tchórz minister Kierwiński w końcu wyszedł!

Gwiazda NBA LeBron James zawiesza konta w mediach społecznościowych

Ponad 800 osób może zostać zwolnionych w Raciborzu. Rafako dziś podjęło decyzję!

Zmiany w życiu potencjalnego kandyata PiS na Prezydenta RP

Czarnek: Hołownia szaleje, nie uznaje Sądu Najwyższego, który zatwierdził go jako posła na Sejm

Bronią swoich! Sejm odrzucił wniosek o uchylenie immunitetu Frysztakowi