Tego dnia zwodowano okręt podwodny ORP „Sęp”; obraz Jana Matejki „Bitwa pod Grunwaldem” został wydobyty z ukrycia i zwrócony do Muzeum Narodowego; pod Kielcami otwarto naziemną stację łączności satelitarnej; na stadionie Wembley piłkarska reprezentacja Polski zremisowała z drużyną Anglii 1:1; ze stanowiska I. sekretarza rezygnację złożył Stanisław Kania; Sejm uchwalił tzw. Małą Konstytucję; weszła w życie nowa Konstytucja RP. Urodzili się m. in. Władysław Bełza, Wiktor Gomulicki, Lucjan Żeligowski, Franciszek Wład, Juliusz Wiktor Gomulicki. Tadeusz Chciuk-Celt, Henryk Gulbinowicz, Jerzy Cnota, Adam Michnik, Maciej Berbeka, Antoni Dudek. Zmarli natomiast: Fryderyk Chopin, Michał Bałucki, Zenon Przesmycki, Franciszek Piesik, Jerzy Braun, Alina Pieńkowska, Maria Kwaśniewska-Maleszewska, Ryszard Kowalczyk oraz Zbigniew Bernolak.
1655 - Wojska szwedzkie wkroczyły do Krakowa.
1676 - Rzeczpospolita i Turcja podpisały pokój w Żurawnie.
1680 - W Depenau urodziła się Anna Konstancja Cosel, hrabina, faworyta Augusta II. Mocnego, króla Polski i elektora Saksonii; więziona na zamku Stolpen od 1716 r. aż do śmierci w 1765 r.; bohaterka powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego „Hrabina Cosel”, sfilmowanej w 1968 r. przez Jerzego Antczaka, tytułową rolę zagrała w filmie Jadwiga Barańska.
1696 - W Dreźnie urodził się przyszły król Polski August III. Wettin (1733-1763).
1777 - Armia Stanów Zjednoczonych przyjęła kapitulację wojsk brytyjskich rozbitych w bitwie pod Saratogą. Dużą rolę w walkach pod Saratogą odegrał Tadeusz Kościuszko, odpowiedzialny za budowę amerykańskich fortyfikacji.
1781 - Początki Starego Teatru w Krakowie: Mateusz Witkowski uzyskał od krakowskiego magistratu zgodę na wystawianie spektakli, które odbywały się w Pałacu Spiskim przy Rynku Głównym.
1830 - Po zwycięstwie rewolucji w Belgii i Francji cesarz Mikołaj I. Romanow rozkazał przeprowadzenie mobilizacji w armii Królestwa Polskiego.
1847 - W Warszawie urodził się Władysław Bełza, poeta, autor utworów patriotycznych, m.in. „Katechizmu polskiego dziecka”; współzałożyciel Macierzy Szkolnej i Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza.
1848 - W Ostrołęce urodził się Wiktor Gomulicki, poeta, powieściopisarz, eseista, varsavianista, redaktor wielu warszawskich pism.
1849 - W Paryżu zmarł Fryderyk Chopin, kompozytor, pianista; następnego dnia po jego śmierci Cyprian Kamil Norwid napisał w nekrologu w „Dzienniku Polskim”: „Rodem Warszawianin, sercem Polak, a talentem - świata Obywatel, Fryderyk Chopin, zeszedł z tego świata”; Chopin został pochowany na paryskim cmentarzu Pere-Lachaise, jego siostra, Ludwika Jędrzejewiczowa, zabrała serce kompozytora do Warszawy, gdzie umieszczono je w kościele Świętego Krzyża.
1850 - W pierwszą rocznicę śmierci na paryskim cmentarzu Pere-Lachaise odsłonięto mogiłę Fryderyka Chopina wraz ze znajdującym się na niej pomnikiem.
1863 - Romuald Traugutt objął urząd dyktatora Powstania Styczniowego; w kwietniu 1864 r. został aresztowany przez władze carskie, skazany na karę śmierci i stracony na stokach Cytadeli Warszawskiej.
1865 - W Oszmianie urodził się Lucjan Żeligowski, generał WP; w czasie I. wojny światowej dowódca dywizji w I. Korpusie Polskim; podczas wojny polsko-bolszewickiej dowódca Frontu Litewsko-Białoruskiego, później Grupy Operacyjnej; w październiku 1920 r. na czele 1. DP Litewsko-Białoruskiej zajął Wilno i Wileńszczyznę, proklamując utworzenie Litwy Środkowej; Inspektor Armii w Warszawie (1921-1925); minister Spraw Wojskowych (1925-1926); poseł na Sejm (1935-1939); w czasie II. wojny światowej członek Rady Narodowej RP w Londynie.
1877 - Urodził się Władysław Bełza, poeta neoromantyczny, piszący w duchu patriotycznym, nazywany piewcą polskości. Publicysta, animator życia kulturalnego, oświatowego i prasowego, współzałożyciel polskiej organizacji oświatowej Macierz Polska.
1888 - W Otyni niedaleko Stanisławowa urodził się Franciszek Wład, generał WP; w kampanii 1939 r. dowódca 14. Wielkopolskiej Dywizji Piechoty, zmarł w wyniku ran odniesionych w bitwie nad Bzurą 18. wrzenia 1939 r.
1901 - W Krakowie popełnił samobóstwo Michał Bałucki, komediopisarz, prozaik.
1909 - W Warszawie urodził się Juliusz Wiktor Gomulicki, historyk literatury, varsavianista, znawca twórczości Cypriana Kamila Norwida; żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego.
1916 - W Drohobyczu urodził się Tadeusz Chciuk-Celt, cichociemny, kurier rządu RP na uchodźstwie; redaktor i zastępca dyrektora Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, ostatni prezes PSL na uchodźstwie.
1923 - W Wilnie urodził się Henryk Gulbinowicz, kardynał, arcybiskup metropolita wrocławski w latach 1976-2004.
1938 - W stoczni Rotterdamsche w Rotterdamie zwodowano okręt podwodny ORP „Sęp”.
1942 - W Jastrzębiu-Zdroju urodził się Jerzy Cnota, aktor.
1944 - W Warszawie zmarł Zenon Przesmycki, ps. Miriam, Jan Żagiel, poeta, krytyk literacki, tłumacz, wydawca, jeden z twórców programu Młodej Polski.
1944 – Obraz Jana Matejki „Bitwa pod Grunwaldem”, który w czasie II. wojny światowej ukryty był w podlubelskiej wsi, został przekazany kierownikowi resortu kultury i sztuki przy PKWN. We wrześniu 1939 r. dzieło zostało zapakowane w skrzynie i wywiezione na powozie konnym przez malarzy: S. Ejsmonda i B. Surałło. Obraz ukryto na Zamku w Lublinie. Ejsmond i Surałło zginęli podczas bombardowania.
1946 - W Warszawie urodził się Adam Michnik, historyk, eseista, publicysta, działacz opozycji antykomunistycznej; członek Komitetu Obrony Robotników; doradca Zarządu Regionu Mazowsze NSZZ „Solidarność” (1980-1981); internowany w stanie wojennym, a następnie więziony; uczestnik obrad Okrągłego Stołu; od 1989 r. redaktor naczelny „Gazety Wyborczej”.
1954 - W Zakopanem urodził się Maciej Berbeka, himalaista, zdobywca pięciu ośmiotysięczników; zaginął na stokach Broad Peak w Karakorum, po pierwszym zimowym wejściu na jego wierzchołek 5. marca 2013 r.
1966 - W Krakowie urodził się Antoni Dudek, politolog, historyk, profesor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego; członek Rady Instytutu Pamięci Narodowej (2011-2016); autor książek „Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988-1990”, „Historia polityczna Polski 1989-2005”, „PRL bez makijażu”, „Instytut. Osobista historia IPN”.
1967 - Podczas próby ucieczki do Berlina Zachodniego utonął w jeziorze Nieder Neuendorfer See 24-letni Franciszek Piesik, jedyna polska ofiara Muru Berlińskiego.
1971 - W Watykanie papież Paweł VI. beatyfikował o. Maksymiliana Kolbego.
1973 - Na stadionie Wembley piłkarska reprezentacja Polski zremisowała z drużyną Anglii 1:1, awansując tym samym po raz pierwszy po II. wojnie światowej do finałów mistrzostw świata.
1973 - Po otwarciu grobu i przeprowadzeniu badań naukowych w Kaplicy Świętokrzyskiej na Wawelu odbył się ponowny pogrzeb królowej Polski i wielkiej księżnej litewskiej Elżbiety Rakuszanki.
1974 - W miejscowości Psary-Kąty pod Kielcami otwarto naziemną stację łączności satelitarnej.
1975 - W Rzymie zmarł Jerzy Braun, pisarz, działacz polityczny, w czasie okupacji niemieckiej przedstawiciel Stronnictwa Pracy w Radzie Jedności Narodowej, ostatni Delegat Rządu RP na Kraj; w latach 1948-1956 więziony przez władze komunistyczne.
1980 - Elżbieta II. jako pierwszy w historii brytyjski monarcha została przyjęta w Watykanie przez papieża Jana Pawła II.
1981 - W czasie IV. plenum KC PZPR rezygnację ze stanowiska I. sekretarza złożył Stanisław Kania.
1983 - Premiera filmu „Klakier” w reżyserii Janusza Kondratiuka.
1988 - Premiera filmu sensacyjnego „Trójkąt bermudzki” w reżyserii Wojciecha Wójcika.
1992 - Sejm uchwalił tzw. Małą Konstytucję - ustawę o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą oraz o samorządzie terytorialnym.
1997 - Weszła w życie nowa Konstytucja RP.
1997 - Prezydent Aleksander Kwaśniewski desygnował prof. Jerzego Buzka na stanowisko prezesa Rady Ministrów.
2002 - W Gdańsku zmarła Alina Pieńkowska, pielęgniarka, działaczka opozycyjna; w latach 70. organizowała Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża, w sierpniu 1980 r. była jednym z organizatorów strajku w Stoczni Gdańskiej, a także sygnatariuszem Porozumień Sierpniowych; zasiadała w Senacie II. Kadencji (1991-93).
2007 - W Warszawie zmarła Maria Kwaśniewska-Maleszewska, lekkoatletka, działaczka Polskiego Komitetu Olimpijskiego i Międzynarodowej Federacji Lekkiej Atletyki (IAAF); w 1936 r. podczas igrzysk olimpijskich w Berlinie zdobyła brązowy medal w rzucie oszczepem.
2017 - W Rząśniku zmarł Ryszard Kowalczyk, działacz opozycji antykomunistycznej, jeden z organizatorów nieudanego zamachu bombowego w budynku Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu w 1971 r. Jego celem mieli być funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa tłumiący protesty w Szczecinie w grudniu 1970.
2021 - W Chicago zmarł Zbigniew Bernolak, jeden z prekursorów polskiego big-beatu, basista, członek zespołów „Niebiesko-Czarni”, „Polanie”, „Quorum” i „ABC”.
Źródło: PAP
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.
Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.
