Przejdź do treści
Polska 15 października – co wydarzyło się tego dnia
TV Republika

Tego dnia gubernator Hans Frank wydał zarządzenie zabraniające Żydom, pod groźbą kary śmierci, opuszczania gett a Polakom udzielania Żydom schronienia; do zakładów masarskich rozesłano receptury wyrobu wędlin, wg których zwiększono w nich zawartość wody; powstał pierwszy ośrodek „Monaru”; z taśmy montażowej FSM zjechał milionowy Fiat 126p; rozpoczęto produkcję samochodu dostawczego „Lublin”; w wyborach parlamentarnych, przy najwyższej od upadku komunizmu frekwencji (74,38 %) zwyciężyło PiS, lecz władzę przejęła koalicja PO, Trzecia Droga i Lewica. Urodzili się m.in. Konstanty Julian Ordon, Edmund Chojecki, Zygmunt Kaczyński, Bronisław Duch, Jadwiga Jędrzejowska, Witold Sobociński, Marek Kępiński, Ewa Błaszczyk. Zmarli natomiast: Jan Piotr Sapieha, Tadeusz Kościuszko, Michał Kleofas Ogiński, Michał Rola-Żymierski, Michał Rola-Żymierski, Andrzej Wyrobisz oraz Paweł Nowisz.

1243 - W Trzebnicy zmarła Jadwiga Śląska, żona księcia Henryka I. Brodatego; kanonizowana w 1267 r. 

1432 - Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie zawarły unię grodzieńską; układ przywracał władzę zwierzchnią Władysława Jagiełły nad Litwą. 

1611 - W Moskwie zmarł Jan Piotr Sapieha, hetman Dymitra II. Samozwańca, dowódca polskiej załogi na Kremlu. 

1810 - Wojny napoleońskie: Pod Fuengirolą na południe od Malagi oddział 4. pułku piechoty Księstwa Warszawskiego kpt. Franciszka Młokosiewicza odniósł zwycięstwo nad zdecydowanie liczniejszymi wojskami angielsko-hiszpańskimi dowodzonymi przez gen. Andrew Blayneya

1810 - Urodził się Konstanty Julian Ordon, oficer Wojska Polskiego, powstaniec listopadowy. W czasie powstania, podczas obrony Warszawy, dowodził baterią artylerii w reducie nr 54, która została wysadzona w powietrze 6. września 1831. W wierszu „Reduta Ordona” jego rzekomą śmierć opisał Adam Mickiewicz, mimo że podczas wybuchu Ordon został jedynie mocno poparzony. 

1817 - W Solurze w Szwajcarii zmarł Tadeusz Kościuszko, generał, uczestnik wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych oraz wojny polsko-rosyjskiej z 1792 r.; Naczelnik Sił Zbrojnych Narodowych w powstaniu 1794 r. 

1822 - Urodził się pisarz Edmund Chojecki, polski pisarz, dziennikarz, podróżnik, publicysta i poeta, tłumacz polsko-francuski, przedstawiciel narodowego romantyzmu, propagator socjalizmu utopijnego i anarchizmu. 

1833 - We Florencji zmarł Michał Kleofas Ogiński, kompozytor, autor „Pożegnania ojczyzny”; w czasie insurekcji kościuszkowskiej członek Rady Najwyższej Litewskiej; senator rosyjski. 

1861 – W Warszawie wojsko rosyjskie rozbiło demonstrację patriotyczną z okazji rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki

1894 - W Kaczynie koło Łomży urodził się Zygmunt Kaczyński, ksiądz, poseł na Sejm (1919-1927), dyrektor Katolickiej Agencji Prasowej (1930-1939), minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego w rządzie RP na uchodźstwie (1943-1944); w 1945 r. powrócił do Polski; założyciel i redaktor „Tygodnika Warszawskiego”; aresztowany przez władze komunistyczne i skazany na 10 lat pozbawienia wolności; zmarł w 1953 r. więzieniu. 

1896 - W Borszczowie na Podolu urodził się Bronisław Duch, gen. WP, dowódca 1. Dywizji Grenadierów we Francji (1940) i 3. Dywizji Strzelców Karpackich (1943-1946). 

1905 - W Mińsku Litewskim Józef Piłsudski został szefem Wydziału Bojowego Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej. 

1912 - W Krakowie urodziła się Jadwiga Jędrzejowska, najwybitniejsza polska tenisistka lat międzywojennych, w drugiej połowie lat 30. należała do ścisłej światowej czołówki; finalistka turnieju wimbledońskiego w 1937 r.; 22-krotnie zdobywała tytuł mistrzyni Polski w grze pojedynczej, pierwszy raz w 1929 r., ostatni w 1964 r. 

1915 - W miejscowości Różana, obecnie na Białorusi, urodził się Icchak Szamir (Jazernicki Icchak); premier Izraela w latach 1983-1984 oraz 1986-1992; w okresie międzywojennym studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim, był członkiem Betaru, młodzieżowej organizacji syjonistyczno-rewizjonistycznej; w 1935 r. wyemigrował do Palestyny. 

1917 - Uroczyście mianowano członków Rady Regencyjnej: arcybiskupa warszawskiego Aleksandra Kakowskiego, prezydenta Warszawy księcia Zdzisława Lubomirskiego i honorowego prezesa Stronnictwa Polityki Realnej hrabiego Józefa Ostrowskiego; siedzibą Rady Regencyjnej stał się Zamek Królewski w Warszawie. 

1920 - Wojna polsko-bolszewicka: Wojska polskie zajęły Mińsk. 

1929 - W Ozorkowie urodził się Witold Sobociński, operator filmowy, wykładowca PWSFTviT w Łodzi; laureat nagrody Orła za Osiągnięcia Życia, przyznawanej przez Polską Akademię Filmową; w jego filmografii znalazły się takie dzieła jak „Wesele” czy „Ziemia obiecana” w reż. Andrzeja Wajdy

1933 - Reprezentacja Polski przegrała z Czechosłowacją 1:2 w rozegranym w Warszawie meczu eliminacyjnym do II. Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej we Włoszech. 

1937 - W Warszawie urodził się Marek Kępiński, aktor. 

1939 - W lesie koło wsi Bratian niemieckie oddziały Selbstschutz rozstrzelały ok. 150 przedstawicieli polskich elit Ziemi Lubawskiej. 

1941 - Rozporządzenie generalnego gubernatora Hansa Franka zabraniające Żydom pod groźbą kary śmierci opuszczania wyznaczonych dla nich dzielnic mieszkaniowych i dla Polaków udzielających Żydom schronienia. 

1942 - Powstała piłsudczykowska organizacja konspiracyjna Konwent Organizacji Niepodległościowych. 

1944 - Na warszawskiej Pradze ukazał się pierwszy numer „Życia Warszawy”. Gazeta powstała, według jednych źródeł – z inicjatywy Polskiej Partii Robotniczej, zaś według innych – z inicjatywy Mariana Spychalskiego, pierwszego powojennego prezydenta Warszawy. „Życie Warszawy” było, obok „Trybuny Ludu”, jednym z opiniotwórczych dzienników w PRL. Nazwa gazety miała informować Polskę i świat, że Warszawa żyje

1945 - Została założona Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku. 

1946 - W Norymberdze samobójstwo popełnił Hermann Goering, marszałek Rzeszy, jeden z głównych przywódców nazistowskich Niemiec, skazany przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy na karę śmierci za zbrodnie wojenne oraz zbrodnie przeciwko ludzkości. 

1949 - W Warszawie zakończył się IV. Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina; pierwszą nagrodę ex aequo z reprezentantką ZSRS Bellą Dawidowicz zdobyła Halina Czerny-Stefańska

1950 - Związek Harcerstwa Polskiego został włączony w struktury Związku Młodzieży Polskiej. 

1952 - Przed Najwyższym Sądem Wojskowym w Warszawie stanęło czterech oficerów lotnictwa, z których trzech walczyło w czasie II. wojny światowej w bitwie o Wielką Brytanię; wszyscy oskarżeni zostali przez komunistyczne władze oskarżeni o działalność konspiracyjno-szpiegowską i skazani na karę śmierci. Na ławie oskarżonych zasiedli ppłk Zygmunt Sokołowski (szef Katedry Lotnictwa Akademii Sztabu Generalnego), ppłk Roman Rypson (szef Wydziału Planowania w Dowództwie Wojsk Lotniczych), mjr Konstanty Sabiłło (kierownik Lotniczych Zakładów Remontowych w Łodzi) i mjr Roman Kurkiewicz (inspektor do spraw normalizacji w Dowództwie Wojsk Lotniczych). Wszyscy wyżej wymienieni oficerowie przed wybuchem II. wojny światowej służyli w jednostkach lotniczych Wojska Polskiego. 

1955 - W Warszawie urodziła się Ewa Błaszczyk, aktorka, pieśniarka; wystąpiła m.in. w filmie „Nadzór” oraz w serialach „Dom” i „Zmiennicy”; założycielka fundacji „Akogo?”, która pomaga dzieciom po ciężkich urazach mózgu, przebywającym w śpiączce; dzięki jej staraniom wybudowano Klinikę Budzik przy Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie.

1959 - W Monachium agent KGB zabił Stepana Banderę, lidera ukraińskiego ruchu nacjonalistycznego; Bandera był przywódcą Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN), współodpowiedzialnym m.in. za zbrodnie dokonane przez Ukraińską Powstańczą Armię (UPA) na polskiej ludności na Wołyniu i w Galicji Wschodniej w latach 1943-1944. 

1970 - W Warszawie otwarto kino „Relax”, pierwsze szerokoekranowe kino w Polsce. 

1973 - Do zakładów masarskich rozesłano nowe receptury wyrobów wędlin. Poprzednia obowiązywał niewiele ponad rok, bo od 1. marca 1972 roku. Narzucona przez władze nowa formuła produkcji wędlin powodowała znaczące pogorszenie się ich jakości. Zwiększono bowiem w wyrobach ilość wody, a część mięsa zastąpiono tłuszczem. Na przykład w kabanosach ilość wody wzrosła o 10 %, w kiełbasie jałowcowej o 5 %, krakowskiej suchej o 4 %, myśliwskiej i litewskiej o 6 %. Zwiększając ilość wody w wędlinach, zmniejszono też zawartość mięsa w wyrobach masarskich. Na przykład w mortadeli czy serdelowej ilość mięsa spadła o 7 %, a w zwyczajnej aż o 15 %. 

1975 - Nastąpiło połączenie miast: Koźla, Kędzierzyna, Kłodnicy i Sławięcic oraz 3. wsi (Lenartowic, Miejsca Kłodnickiego i Cisowej) – początek istnienia miasta Kędzierzyn-Koźle. 

1978 - W Głoskowie niedaleko Warszawy pod kierownictwem psychologa Marka Kotańskiego powstał pierwszy ośrodek „Monaru”, zajmujący się m.in. terapią i leczeniem uzależnieniem, a także pomocą dla osób bezdomnych. 

1979 - Premiera filmu „Aria dla atlety” w reżyserii Filipa Bajona

1979 - Centrum Zdrowia Dziecka przyjęło pierwszego pacjenta. 

1981 - Z taśmy montażowej Fabryki Samochodów Małolitrażowych zjechał milionowy Fiat 126p. 

1989 – W Szczecinie odsłonięto pomnik „Tym, którzy nie powrócili z morza”. 

1989 - W Warszawie zmarł Michał Rola-Żymierski (pierwotnie Łyżwiński), żołnierz Legionów Polskich, generał WP; w 1927 r. skazany za nadużycie finansowe, zdegradowany i wydalony z wojska; po wyjściu z więzienia nawiązał współpracę z sowieckim wywiadem; od 1943 r. doradca wojskowy Sztabu Głównego GL, następnie dowódca AL (1944); w latach 1944-1947 naczelny dowódca WP; od 1945 r. marszałek Polski; w 1946 r. stanął na czele Państwowej Komisji Bezpieczeństwa, koordynującej działania przeciwko środowiskom niepodległościowym. W 1953 r. aresztowany; w 1955 r. zwolniony z więzienia. 

1990 - Premiera filmu „Ucieczka z kina Wolność” w reżyserii Wojciecha Marczewskiego

1993 - Rozpoczęto produkcję samochodu dostawczego „Lublin”. 

2004 - Premiera filmu „Wesele” w reżyserii Wojciecha Smarzowskiego

2006 - Odbył się ostatni seans filmowy w warszawskim kinie „Relax”. 

2018 – W Warszawie zmarł prof. Andrzej Wyrobisz, badacz późnego średniowiecza i dziejów nowożytnych, autor wielu prac poświęconych dziejom społeczno-gospodarczym i historii kultury materialnej XV-XVII w. 

2021 – W Skolimowie zmarł Paweł Nowisz, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny znany m.in. z ról w filmach „Kiler”, „Fuks”, „Chłopaki nie płaczą”. Występował na scenach wielu polskich teatrów. 

2023 - W wyborach do Sejmu RP przy najwyższej od upadku komunizmu frekwencji (74,38 proc.) zwyciężyło Prawo i Sprawiedliwość, lecz większość mandatów poselskich zdobył blok trzech komitetów: Koalicji Obywatelskiej (wspólnej listy PO, „Nowoczesnej” i „Zielonych”), koalicji „Trzecia Droga Polska 2050 – Polskie Stronnictwo Ludowe” oraz Nowej Lewicy. W rezultacie rządzące Polską przez osiem poprzednich lat PiS straciło władzę. Blok ugrupowań opozycyjnych wobec PiS zdobył również większość mandatów w przeprowadzonych tego samego dnia wyborach do Senatu RP. 

źródło: PAP 

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.

Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.

Wiadomości

Odsłonli pomnik Prigożyna, założyciela zbrodniczej Grupy Wagnera

Rosja z odmową od Bośni i Hercegowiny. Nie wydadzą tej kobiety

4 mld pożyczki dla Polski na zakup sprzętu wojskowego

Poślizg misji kosmicznej. Za trzecim razem lądowanie na księżycu

Odwołali dyrektor muzeum bo... kupiła sztućce od rodziny

Nowelizacja ustawy o prawie autorskim. Duże zmiany od nowego roku

Witek: jeśli koalicja będzie majstrować przy wyborach prezydenckich, ludzie tego nie wytrzymają

Fogiel: to będzie brutalna kampania wyborcza, Platforma Obywatelska inaczej nie potrafi

Zdewastował samochód ministra. Działał na zlecenie GRU

Manny Pacquiao w Bokserskiej Galerii Sław

Miliarderzy powiększyli swoje fortuny ... dwukrotnie!

Bogucki: Tuskowi i Trzaskowskiemu strach zajrzał w oczy, stąd te ataki na Karola Nawrockiego

Trzęsienie ziemi wstrząsnęło obszarem Zatoki San Francisco. Ostrzeżenia przed tsunami

Ultimatum szefa MKOl w sprawie boksu

Ziobro konkretnie: Przyjdzie czas, kiedy to my będziemy rozliczać obecnie rządzących!

Najnowsze

Odsłonli pomnik Prigożyna, założyciela zbrodniczej Grupy Wagnera

Odwołali dyrektor muzeum bo... kupiła sztućce od rodziny

Nowelizacja ustawy o prawie autorskim. Duże zmiany od nowego roku

Witek: jeśli koalicja będzie majstrować przy wyborach prezydenckich, ludzie tego nie wytrzymają

Fogiel: to będzie brutalna kampania wyborcza, Platforma Obywatelska inaczej nie potrafi

Rosja z odmową od Bośni i Hercegowiny. Nie wydadzą tej kobiety

4 mld pożyczki dla Polski na zakup sprzętu wojskowego

Poślizg misji kosmicznej. Za trzecim razem lądowanie na księżycu