Przejdź do treści
Polska 12 października – co wydarzyło się tego dnia
TV Republika

Tego dnia zwodowano żaglowiec „Dar Pomorza”; w Krakowie odbył się zjazd założycielski Polskiego Komitetu Olimpijskiego; Rada Ligi Narodów podjęła decyzję o podziale Górnego Śląska; dekret Adolfa Hitlera o utworzeniu Generalnego Gubernatorstwa; pierwsza masowa dezercja w LWP; FSC w Lublinie rozpoczęła seryjną produkcję transportera opancerzonego SKOT; Sejm powołał Straż Graniczną. Urodzili się m. in. Michał Jerzy Poniatowski, Helena Modrzejewska, Franciszka Siedliska, Edyta Stein, Irena Orska, Andrzej Krzysztof Kunert. Zmarli natomiast: Zygmunt Kamiński, Stefan Knapp oraz Mirosława Dubrawska.

1736 - W Gdańsku urodził się Michał Jerzy Poniatowski, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski, młodszy brat Stanisława Augusta

1794 - Po klęsce bitwy pod Maciejowicami i dostaniu się do niewoli rosyjskiej Tadeusza Kościuszki naczelnikiem insurekcji został Tomasz Wawrzecki

1840 - W Krakowie urodziła się Helena Modrzejewska, jedna z najwybitniejszych polskich aktorek; wśród jej najlepszych kreacji wymienia się szekspirowskie role Ofelii, Julii i Lady Makbet

1842 - W Roszkowej Woli koło Rawy Mazowieckiej, urodziła się Franciszka Siedliska, zakonnica, założycielka zgromadzenia nazaretanek; beatyfikowana w 1989 r. 

1844 – Wmurowano kamień węgielny pod budowę dworca Kraków Główny. Uroczyste otwarcie dworca nastąpiło 13. października 1847 roku. 

1891 - We Wrocławiu urodziła się Edyta Stein, filozofka, teolożka, pochodzenia żydowskiego, karmelitanka - imię zakonne Teresa Benedykta od Krzyża; zamordowana w niemieckim obozie zagłady Auschwitz-Birkenau w 1942 r.; kanonizowana w 1998 r. 

1901 - W Warszawie wmurowano kamień węgielny pod budowę kościoła Najświętszego Zbawiciela. 

1909 – Zwodowano żaglowiec „Dar Pomorza” (jako statek szkolny niemieckiej marynarki handlowej „Prinzess Eitel Friedrich”). 

1915 - W Krakowie urodziła się Irena Orska, aktorka. 

1918 - Rada Regencyjna Królestwa Polskiego wprowadziła nową rotę przysięgi i przejęła władzę nad Polską Siłą Zbrojną. 

1919 - W Hotelu Francuskim w Krakowie odbył się zjazd założycielski Polskiego Komitetu Olimpijskiego. 

1920 - Gen. Lucjan Żeligowski proklamował powstanie Litwy Środkowej, nad którą sprawował władzę jako naczelny dowódca. 

1920 - Wojna polsko-bolszewicka: W Rydze delegacje polska i sowiecka podpisały preliminaria pokojowe oraz umowę rozejmową. 

1921 - Rada Ligi Narodów podjęła decyzję o podziale Górnego Śląska. Polska otrzymała 29 proc. spornego terytorium, na którym znajdowało 50 proc. hut i 76 proc. górnośląskich kopalń węgla. 

1931 - W Rio de Janeiro odsłonięto znany na całym świecie 38-metrowy pomnik Chrystusa Odkupiciela; monument zaprojektował francuski rzeźbiarz polskiego pochodzenia Paul Landowski

1935 - Premier Walery Sławek podał się do dymisji. 

1939 - Okupacja niemiecka: Dekret Adolfa Hitlera o utworzeniu Generalnego Gubernatorstwa. 

1942 - W okupowanej przez Niemców Warszawie kilkanaście organizacji konspiracyjnych założyło Społeczną Organizację Samoobrony (SOS), działającą we współpracy z Kierownictwem Walki Cywilnej. 

1943 – 1, Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki rozpoczęła bój pod Lenino; w walkach zginęło ponad pół tysiąca żołnierzy polskich, a prawie 1800. odniosło rany, co stanowiło ok. 20 proc. stanu osobowego formacji. 

1944 - Pierwsza masowa dezercja w LWP: W nocy z 12. na 13. października z 31. pułku piechoty 7. Dywizji Piechoty zdezerterowało 636. żołnierzy (1/4 stanu dywizji). 

1952 - W Warszawie urodził się Andrzej Krzysztof Kunert, historyk, publicysta, w latach 2010 - 2016 r. sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. 

1953 - Uwięziony przez władze komunistyczne prymas Stefan Wyszyński został przewieziony z Rywałdu do Stoczka koło Lidzbarka Warmińskiego. 

1961 - Premiera filmu „Ogniomistrz Kaleń” w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich

1963 - Rada Państwa mianowała Mariana Spychalskiego marszałkiem Polski. 

1963 - W Warszawie odsłonięto Pomnik Żołnierza 1. Armii Wojska Polskiego. 

1963 - Fabryka Samochodów Ciężarowych w Lublinie rozpoczęła seryjną produkcję transportera opancerzonego SKOT opracowanego wspólnie przez CSRS i PRL na przełomie lat 50. i 60. Do wczesnych lat 70. wyprodukowano około 4500 egzemplarzy w wielu wariantach, z czego ok. 2500 dla Wojska Polskiego a resztę dla Czechosłowackiej Armii Ludowej. 

1964 - W Düsseldorfie rozpoczął się pierwszy proces załogi niemieckiego obozu zagłady w Treblince; na ławie oskarżonych zasiadł m.in. Kurt Hubert Franz - zastępca komendanta obozu Franza Stangla

1968 - W Meksyku rozpoczęły się XIX. Letnie Igrzyska Olimpijskie. Polacy zdobyli na nich 18 medali, w tym 5 złotych (Waldemar Baszanowski – podnoszenie ciężarów, waga lekka; Jerzy Kulej – boks, waga lekkopółśrednia; Jerzy Pawłowski – szermierka, szabla indywidualnie; Irena Szewińska – bieg na 200 m; Józef Zapędzki – strzelectwo, pistolet sylwetkowy), 2 srebrne oraz 11 brązowych. 

1968 - Premiera filmu sensacyjnego „Ostatni po Bogu” w reżyserii Pawła Komorowskiego

1969 - W Warszawie zmarł Zygmunt Kamiński, malarz i grafik, twórca obowiązującego wzoru godła Polski. Wykonał również ilustracje do powieści Stefana Żeromskiego i Władysława Reymonta

1976 - Oddano do użytku trasę Warszawa-Katowice, tzw. gierkówkę

1980 – Odsłonięto Pomnik Artylerii Polskiej w Toruniu. 

1990 - Sejm powołał Straż Graniczną. 

1996 - Zmarł Stefan Knapp, malarz, którego prace zdobią między innymi londyńskie lotnisko Heathrow, siedzibę ONZ w Genewie, centrum handlowe Aleksander’s w Paramus, New Jersey. 

2010 - W Warszawie zmarła Mirosława Dubrawska, aktorka teatralna, telewizyjna i filmowa. 

źródło: PAP 

Wiadomości

Problemy Jelcza: Spadek produkcji i straty na kontraktach dla wojska

Marcin Romanowski nie stawił się w sądzie. Powodem - poważna operacja

Koalicja Tuska chce wprowadzić nowe opłaty. Uderzą w małe i średnie miasta

13.12.1981 i 13.12.2023 - Dni Hańby Narodowej

Przyłębska: „Trybunał działa i nie ulega presji”

Polska 9 grudnia – co wydarzyło się tego dnia

Koordynator Tuska zamiast robić, szuka winnych. Stara sztuczka

Republika. Poranek i przedpołudnie z red. Adrianem Klarenbachem

Republika. O godz. 9 zapraszamy na najnowszy odcinek W Ruchu

To ona będzie doradcą przyszłego prezydenta USA

Romanowski może trafić do aresztu już dziś

Pułkownik SOP zaatakował ratowników medycznych podczas interwencji

"To wizja wariatów", mówi o dyrektywie budynkowej polska europosłanka i żąda wycofania się z "patologicznych zapisów"

Historyczne upokorzenie Putina. Libia planem "B"?

Polskie cementownie na skraju upadku. Wiadomo kto winien

Najnowsze

Problemy Jelcza: Spadek produkcji i straty na kontraktach dla wojska

Przyłębska: „Trybunał działa i nie ulega presji”

Polska 9 grudnia – co wydarzyło się tego dnia

Koordynator Tuska zamiast robić, szuka winnych. Stara sztuczka

Republika. Poranek i przedpołudnie z red. Adrianem Klarenbachem

Marcin Romanowski nie stawił się w sądzie. Powodem - poważna operacja

Koalicja Tuska chce wprowadzić nowe opłaty. Uderzą w małe i średnie miasta

13.12.1981 i 13.12.2023 - Dni Hańby Narodowej