Przejdź do treści
Polska 10 maja – co wydarzyło się tego dnia
PAP, dzieje.pl; grafika własna

Tego dnia rozpoczął się strajk powszechny na Górnym Śląsku; Zgromadzenie Narodowe ponownie wybrało Ignacego Mościckiego na prezydenta RP; wprowadzona została reglamentacja cukru i słodyczy; powstało Biuro Interwencyjne KSS KOR; odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich. Urodzili się m. in. Stanisław Karnkowski, Zofia Korbońska, Wieńczysław Gliński, Witold Woyda, Piotr Paleczny, Artur Więcek. Zmarli natomiast: Mieszko II, Andrzej Krzycki, Ludwika Maria Gonzaga, Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki, Marian Langiewicz, Juliusz Osterwa, Anna Kamieńska, Bogna Sokorska oraz Andrzej Waligórski.

1034 - Zmarł Mieszko II, król Polski w latach 1025-31; w 1031 r. utracił władzę na rzecz księcia Bezpryma; powrócił na tron w 1032 r., zmuszony był jednak uznać zwierzchnictwo cesarza i zrezygnować z królewskiego tytułu.

1446 – Zmarł kanonik warmiński Arnold Huxer pochodzący z Elbląga, autor pierwszego znanego nam inwentarza biblioteki kapitulnej. W testamencie spisanym pod koniec życia zapisał darowiznę na rzecz fromborskich szpitali św. Ducha i św. Jerzego.

1520 - W Karnkowie koło Włocławka urodził się Stanisław Karnkowski, od 1581 r. arcybiskup gnieźnieński, prymas; jeden z przywódców kontrreformacji w Polsce.

1537 - Zmarł Andrzej Krzycki, poeta, humanista, dyplomata; arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski.

1638 - Przyszły król Polski Jan Kazimierz Waza został aresztowany we Francji pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Hiszpanii. Zwolniono go po interwencji poselstwa Rzeczypospolitej w lutym 1640 roku.

1667 - W Warszawie zmarła Ludwika Maria Gonzaga, polska królowa; w 1646 r. poślubiła Władysława IV Wazę; po jego śmierci w 1649 r. wyszła za mąż za jego brata - Jana II Kazimierza Wazę.

1751 – Odbyła się konsekracja nowego ołtarza głównego katedry fromborskiej, który rok wcześniej wykonany został w pracowni rzeźbiarskiej w Dębniku. Wówczas ołtarz nie był jeszcze kompletny, pozbawiony obrazów i rzeźb, dlatego został powtórnie konsekrowany 19 maja 1752 roku, o czym świadczy inskrypcja na nim umieszczona.

1789 - W Warszawie przy Nowym Świecie wzniósł się pierwszy w Polsce balon z pasażerami, który pilotował Jean Pierre Blanchard; po 45 minutach balon wylądował w Białołęce.

1820 – W Królestwie Polskim zawieszono wolność zgromadzeń i zakazano działalności masonerii.

1846 - W Petersburgu zmarł książę Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki, minister przychodów i skarbu Królestwa Polskiego (1821-1830), inicjator założenia Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego i Banku Polskiego.

1863 - Powstanie Styczniowe: Tymczasowy Rząd Narodowy przekształcił się w Rząd Narodowy; wprowadzono nową pieczęć okrągłą z tarczą herbową z wizerunkiem Orła, Pogoni i Archanioła Michała, zwieńczoną jagiellońską koroną oraz napisem „Rząd Narodowy. Równość Wolność Niepodległość”.

1874 - W Przemyślu urodził się Mojżesz Schorr, historyk, orientalista, rabin; współzałożyciel i rektor Instytutu Nauk Judaistycznych w Warszawie.

1887 - W Stambule zmarł Marian Langiewicz, generał, dyktator Powstania Styczniowego.

1893 – W Krakowie założono pierwszy w kraju klub szachowy.

1915 - W Warszawie urodziła się Zofia Korbońska, żołnierz Armii Krajowej, działaczka Polonii Amerykańskiej; żona Delegata Rządu na Kraj Stefana Korbońskiego.

1919 – Do Białegostoku przyłączono 13 okolicznych wsi.

1920 - Rozpoczął się strajk powszechny na Górnym Śląsku w proteście przeciwko niemieckiemu terrorowi.

1921 - W Astrachaniu urodził się Wieńczysław Gliński, aktor, przez wiele lat związany z Teatrem Polskim w Warszawie oraz Teatrem Narodowym; wystąpił m.in. w filmach „Kanał”, „Kapelusz pana Anatola”, „Orzeł”, „Romans Teresy Hennert”; żołnierz Armii Krajowej, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych.

1922 - W Pucku rozpoczęły działalność Warsztaty Remontowe Marynarki Wojenne, przeniesione w 1927 r. do Gdyni, a następnie przekształcone w Stocznię Marynarki Wojennej.

1926 - Wincenty Witos po raz trzeci objął stanowisko premiera, tworząc centroprawicowy rząd oparty na koalicji PSL „Piast”, Związku Ludowo-Narodowego, Chrześcijańskiej Demokracji i Narodowej Partii Robotniczej; cztery dni później, w konsekwencji zamachu przeprowadzonego przez marszałka Józefa Piłsudskiego, gabinet Witosa ustąpił.

1933 - Zgromadzenie Narodowe ponownie wybrało Ignacego Mościckiego na urząd prezydenta RP.

1933 - Powołano rząd Janusza Jędrzejewicza.

1934 - W Gorkach pod Moskwą zmarł Wiaczesław Menżyński, działacz komunistyczny; od 1923 r. zastępca Feliksa Dzierżyńskiego, po jego śmierci w latach 1924-1934 szef OGPU (Zjednoczonego Państwowego Zarządu Politycznego) - sowieckiej służby bezpieczeństwa.

1939 - W Poznaniu urodził się Witold Woyda, szermierz, zdobywca dwóch złotych medali na igrzyskach olimpijskich w Monachium w 1972 r. - w turnieju indywidualnym i drużynowym; wielokrotny medalista mistrzostw świata.

1940 - Niemcy zaatakowały Holandię, Belgię i Luksemburg; był to początek ofensywy wojsk niemieckich we Francji.

1940 - W Wielkiej Brytanii powołano rząd jedności narodowej z Winstonem Churchillem na czele.

1946 - W Rybniku urodził się Piotr Paleczny, pianista.

1947 - W Warszawie zmarł Juliusz Osterwa, aktor, reżyser i reformator teatru, twórca „Reduty”.

1951 - KC PZPR rozpoczęło tworzenie listy książek przeznaczonych do usunięcia z bibliotek i księgarń, obejmującej pierwotnie ponad 1600 tytułów.

1952 - Wprowadzona została reglamentacja cukru i słodyczy.

1964 - Na terenie byłego niemieckiego obozu zagłady w Treblince odsłonięto pomnik-mauzoleum, upamiętniający blisko 900 tys. Żydów, którzy zostali tam zamordowani przez Niemców.

1967 -W Limanowej urodził się Artur Więcek, reżyser, scenarzysta.

1972 - Podczas obrad V plenum KC PZPR poświęconemu polityce mieszkaniowej I sekretarz Edward Gierek powiedział: „Idzie o wielką sprawę - o to, aby w obrębie jednego pokolenia zbudować drugą Polskę”.

1977 - Powstało Biuro Interwencyjne KSS KOR, które przez ponad cztery lata udokumentowało kilkaset przypadków łamania praw człowieka przez władze PRL; biuro prowadzili Zofia i Zbigniew Romaszewscy.

1981 - Początek wizyty delegacji NSZZ „Solidarność” na czele z Lechem Wałęsą w Japonii.

1981 - Na Politechnice Warszawskiej rozpoczęła się pierwsza wystawa wydawnictw niezależnych.

1986 - W Warszawie zmarła Anna Kamieńska, poetka, pisarka, tłumaczka, autorka książek dla dzieci.

1988 - Strajk w Stoczni Gdańskiej został przerwany - bez zawarcia porozumienia; protestujący w zwartym pochodzie, w milczeniu opuścili stocznię i udali się do kościoła św. Brygidy.

1989 - Lech Wałęsa odebrał w Strasburgu Europejską Nagrodę Praw Człowieka.

1990 - W warszawskim klubie Hybrydy odbył się pierwszy koncert Elektrycznych Gitar.

1992 - W Piastowie zmarła Bogna Sokorska, śpiewaczka.

1992 - We Wrocławiu zmarł Andrzej Waligórski, poeta, satyryk, wieloletni pracownik wrocławskiej rozgłośni Polskiego Radia, jeden z twórców „Studia 202”, współtwórca i autor kabaretu „Elita”.

1996 - Premiera filmu „Pułkownik Kwiatkowski” w reżyserii Kazimierza Kutza.

2015 - Odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich. Kandydat PiS Andrzej Duda zebrał 34,76 proc. głosów, pokonując m.in. ubiegającego się o reelekcję Bronisława Komorowskiego, który uzyskał 33,77 proc. poparcia. Na trzecim miejscu uplasował się Paweł Kukiz z poparciem 20,8 proc. Druga tura odbyła się 24 maja.

2020 – Z powodu trwającej epidemii koronawirusa nie odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich.



PAP

Wiadomości

Mastalerek: w Polsce mamy polityka konsekwentnie proniemieckiego, czyli Donalda Tuska

Izrael nie złamał prawa. USA będzie dalej pomagała

Gdzie i kim jest Bogdan Klich?

Potężne zwolnienia w Grupie Azoty to już pewne. Pracę straci 25 proc. załogi

Ostatni Żyd z Afganistanu dotarł do Izraela

Kaleta: badanie tego, jak powstał ten gigantyczny majątek Gajewskiej, jest misją dziennikarzy

Sikorski punktuje Trzaskowskiego. Obrażony wychodzi ze studia

Bosak: nie dla Trzaskowskiego, nie dla Sikorskiego!

Czapeczki z folii aluminiowej miały chronić przed NATO

Marszałek Szymon Hołownia wygwizdany podczas obchodów Święta Niepodległości!

Trump potwierdza: Mike Waltz zostanie doradcą ds. bezpieczeństwa narodowego

Mrowińska: mąż Kingi Gajewskiej powinien podać się do dymisji!

Jaki o Hołowni: Putina chciał wgniatać w ziemię, a teraz ...

Internet reaguje na tajemnice rodziny Gajewskich

Kuź: zaproszenie na spotkanie z Trumpem, to ogromne wyróżnienie dla prezydenta Andrzeja Dudy

Najnowsze

Republika zdominowała konkurencję w Święto Niepodległości - rekordowa oglądalność i wyświetlenia w Internecie

Potężne zwolnienia w Grupie Azoty to już pewne. Pracę straci 25 proc. załogi

Ostatni Żyd z Afganistanu dotarł do Izraela

Kaleta: badanie tego, jak powstał ten gigantyczny majątek Gajewskiej, jest misją dziennikarzy

Sikorski punktuje Trzaskowskiego. Obrażony wychodzi ze studia

Mastalerek: w Polsce mamy polityka konsekwentnie proniemieckiego, czyli Donalda Tuska

Izrael nie złamał prawa. USA będzie dalej pomagała

Gdzie i kim jest Bogdan Klich?