17 września 1939 roku, łamiąc polsko-sowiecki pakt o nieagresji, Armia Czerwona wkroczyła na teren Rzeczypospolitej Polskiej, realizując ustalenia zawarte w tajnym protokole paktu Ribbentrop-Mołotow. Konsekwencją sojuszu dwóch totalitaryzmów był IV rozbiór Polski.
W nocy z 16 na 17 września 1939 roku o godz. 3.00 w Ludowym Komisariacie Spraw Zagranicznych Związku Sowieckiego przedstawiono polskiemu ambasadorowi Wacławowi Grzybowskiemu notę informującą o upadku państwa polskiego, nieistnieniu najwyższych organów władzy i wynikającej stąd konieczności ochrony życia i mienia ludności Zachodniej Ukrainy i Białorusi. Polski dyplomata odmówił przyjęcia tego dokumentu. W ciągu następnych kilku godzin oddziały Armii Czerwonej przekroczyły granicę z Polską.
Inwazję poprzedziło szczegółowe wywiadowcze rozpoznanie potencjału militarnego polskich sił wojskowych i przygotowanie zakrojonych na szeroką skalę aresztowań polskiej elity państwowej. Po dokonaniu napaści na Polskę władze sowieckie aresztowały ponad 200 tys. Polaków - oficerów, policjantów, ziemian i prawników. Obywateli II Rzeczpospolitej zmuszono do przyjęcia obywatelstwa radzieckiego. Masowe wywózki na Syberię objęły około 1 mln 350 tys. Polaków, zaś około 22,5 tys. oficerów i policjantów zamordowano w Katyniu, Charkowie i Twerze.
28 września 1939 r. w Moskwie III Rzesza i Związek Sowiecki podpisały traktat o granicach i przyjaźni. Do ZSRR włączono wschodnie obszary Polski, z wyjątkiem części Wileńszczyzny. Na mocy układu podpisanego 10 października 1939 r. ZSRR przekazał Litwie Wilno i Wileńszczyznę. Pozostałe tereny, na prośbę delegatów Zgromadzenia Ludowego Zachodniej Białorusi i Zgromadzenia Ludowego Zachodniej Ukrainy – na piątej, nadzwyczajnej Sesji Rady Najwyższej ZSRS w dniach 1–2 listopada 1939 roku, zostały włączone do Związku Sowieckiego.
Źródło: IPN, Dzieje.pl
