Przejdź do treści
20:34 Prezydent Karol Nawrocki na wniosek nowego szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego Sławomira Cenckiewicza powołał dwóch zastępców szefa BBN - generałów rezerwy Andrzeja Kowalskiego i Mirosława Brysia. Szefem Departamentu Zwierzchnictwa nad Siłami Zbrojnymi
18:14 Prezydent Karol Nawrocki podpisał inicjatywę ustawodawczą dotyczącą projektu ustawy o CPK
17:33 Izrael: premier Benjamin Netanjahu oświadczył, że jego kraj zamierza przejąć kontrolę wojskową nad całym terytorium Strefy Gazy, lecz ostatecznie przekazać ją pod zarząd "sił arabskich"
17:15 TOPR: turysta, poruszający się samotnie na nieoznakowanym fragmencie grani pomiędzy Wrotami Chałubińskiego a Szpiglasową Przełęczą, zginął po upadku z około 100-metrowej skalnej ściany
16:50 PZU: Andrzej Klesyk odwołany z funkcji prezesa spółki
16:01 Piłka nożna: Robert Lewandowski jest wśród trzydziestu graczy nominowanych w czwartek do nagrody magazynu „France Football” dla najlepszego piłkarza świata. Natomiast w gronie kobiet znalazła się m.in. Ewa Pajor. Oboje reprezentują barwy Barcelony
15:21 USA: Donald Trump polecił przeprowadzenie spisu powszechnego bez uwzględniania nielegalnych imigrantów
Wydarzenie Sejm od kuchni: Spotkanie nad zalewem w Brańsku (woj. podlaskie) z posłami na sejm: R. Foglem, A. Śliwką, J. Sasinem, S. Łukaszewiczem, D. Stefaniukiem i P. Drabkiem. 9 sierpnia (sobota) godz. 18:00
Zaproszenie Klub „Gazety Polskiej” w Perth Australia zaprasza na obchody 81. rocznicy Powstania Warszawskiego, 10 sierpnia 2025 r. (niedziela), g. 9.30 Msza św. - g. 10.45projekcja filmu „Sierpniowe Niebo. 63 Dni Chwały”, 35 Eighth Ave, Maylands
Wydarzenie Klub „Gazety Polskiej” Pabianice zaprasza na XI Festyn Patriotyczno-Rodzinny, 15 sierpnia 2025 r. godz. 10:00 Msza Św. Godz. 16:00 - rozpoczęcie, Parafia Św. Maksymiliana Marii Kolbego, ul. Jana Pawła II 46, Pabianice
Portal tvrepublika.pl informacje z kraju i świata 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Nie zasypiamy nigdy. Bądź z nami!

73 lata od Arsenału. Akcji, która uświadomiła wszystkim Polakom, że "Jeszcze nie zginęła"

Źródło: screen

26 marca 1943 roku harcerze Grup Szturmowych Szarych Szeregów w samym sercu okupowanej stolicy przeprowadzili brawurową akcję odbicia więźniów pod Arsenałem, „jedną z pierwszych walk zbrojnych z okupantem, walkę, która uświadomiła wszystkim Polakom, że "Jeszcze nie zginęła".

Akcja o kryptonimie Meksyk II była konsekwencją dwóch aresztowań. Do pierwszego doszło w nocy z 18 na 19 marca 1943 r., w mieszkaniu przy ul. Osieckiej na stołecznym Grochowie. Gestapo aresztowało wówczas Henryka Ostrowskiego "Heńka" - dowódcę hufca plutonu „Praga” Grup Szturmowych Szarych Szeregów. W wyniku rewizji znaleziono u niego materiały szkoleniowe i wywiadowcze oraz notatki. Wśród nich adres Jana Bytnara "Rudego" dowódcy Hufca „Sad” – Południa Grup Szturmowych, który kilka dni później również został aresztowany. Odbicie nastąpiło z inicjatywy serdecznego przyjaciela "Rudego", dowódcy GS Chorągwi Warszawskiej Tadeusza Zawadzkiego „Zośki”, który akcję zaplanował, zorganizował i dowodził sekcją „atak” w czasie jej realizacji.

Aresztowanie Janka

Janek Bytnar został aresztowany wraz ze swym ojcem Stanisławem we wtorek 23 marca 1943 r. O godz. 4.30 rano do mieszkania przy al. Niepodległości 59 weszło sześciu Niemców. Z wymierzonym PM-em szukali Bytnara, wołając „Janek”, „Janeczek”. Po wyprowadzeniu Janka i jego ojca z mieszkania żandarmi kontynuowali rewizję. W należącej do Bytnarów  piwnicy znaleziono m.in. zerwane niemieckie flagi, konspiracyjną prasę, afisze i ulotki oraz stempel do malowania znaku Polski Walczącej.

"Ty polski bandyto"

Do pierwszego przesłuchania Janka doszło w kilkanaście minut po przybyciu na miejsce. Zaczęło się od bicia, bito pejczem i kijami, mówili do niego „ty polski bandyto”, „przecież to twarz urodzonego bandyty”.

Szczegóły przesłuchania znamy dziś dzięki Tadeuszowi Zawadzkiemu, który po rozmowach z Jankiem i jego śmierci spisał relację, która stała się dla Aleksandra Kamińskiego podstawą do napisania "Kamieni na szaniec".

Janek był zdrowy lecz chudy i dość drobny: już pierwsze bicia doprowadzane były do utraty przytomności. Gdy chciał zemdleć, by nie czuć, nadstawiał głowę pod kije i mdlał. Zemdlonego budzono do życia kopaniem w brzuch i deptaniem rąk, wierceniem butami między nogi – czytamy w relacji Tadeusza. "Zośka" dodaje, że przesłuchania była tak brutalne, że już pierwszego dnia musiano Janka nosić na noszach lub ciągać za ręce omdlałego, włócząc głową i nogami po schodach. Drugiego dnia po aresztowaniu z ciężkimi obrażeniami ciała i pierwszymi objawami mocznicy trafił do szpitala więziennego na Pawiaku.

To straszna była dla mnie chwila...

„Zośka” robił wszystko, aby akcję odbicia przeprowadzić jeszcze tego samego dnia, w którym aresztowano „Rudego”. Przygotował plan akcji, zorganizował ludzi. To straszna była dla mnie chwila. Coś się urwało, skończyło, uleciało w powietrze. Powstała pustka. Lecz łzy w oczach powstrzymywało natychmiast myśl: jeszcze nie koniec, jeszcze jest szansa, dziś jeszcze atakujemy samochód i odbijamy Janka – pisał Tadeusz. Pierwsza próba odbicia "Rudego", której nadano kryptonim Meksyk I, została w ostatniej chwili odwołana.

"Trzaskać"

Ostatecznie została przeprowadzona 26 marca. Ze względu na emocjonalne zaangażowanie Tadeusza dowództwo nad nią objął Komendant Chorągwi Warszawskiej, Stanisław Broniewski „Orsza”. Operacja rozpoczęła się o godz. 17.30, gwizdem „Stefana Orszy” poprzedzonym machaniem rękami przez jednego z chłopców, zwiastującym nadjeżdżającą więźniarkę.

Biegnę środkiem ulicy do butelkarzy wyjmując z kieszeni pistolety - pisał "Zośka" - (...). W tym momencie trzask butelek, słup ognia z szoferki. Samochód w miejscu skręca i toczy się w Długą (…) zatrzymuje się na środku ulicy 50 metrów za Arsenałem. Cały atak znajduje się pod arkadami. Oglądam się – na ulicy leży 4-5 postaci, jedni z nich palą się płomieniem. Zza arkad trudno wyjść, kule walą po murze. (…) Słoń nie może sobie dać rady ze zdenerwowania ze Stenem, odbezpieczam mu broń. Wychyla się i wali seriami. "Naprzód" skaczemy przez druty kolczaste. (…) Dobiegam do samochodu, patrzę za wóz – nikogo (…). Cofam się do tyłu wozu: oniemieli w pierwszej chwili ludzie zaczynają się wysypywać jedni przez drugich. Po prawej stronie siedzi martwy Niemiec, którego zabiłem jeszcze dobiegając do wozu. Nareszcie wszyscy się wysypali – w tyle wozu ukazuje się Janek.

Janek zmarł 30 marca. W tym samym dniu zmarł również ranny w akcji Maciej Aleksy Dawidowski. 2 kwietnia na wieczną wartę odszedł inny jej uczestnik - Tadeusz Krzyżewicz "Buzdygan".

W wyniku Akcji pod Arsenałem uwolniono, oprócz katowanego przez trzy dni Bytnara, jeszcze 20 innych więźniów przewożonych z siedziby Gestapo przy al. Szucha na Pawiak. Był wśród nich również Henryk Ostrowski.

Wydarzenie to upamiętnił w swoim filmie „Akcja pod Arsenałem” Jan Łomnicki. Premiera tego dramatu wojennego miała miejsce w roku 1977. Przed dwoma laty historię chłopców z Szarych Szeregów nieudolnie zaprezentował Robert Gliński w filmie, który niestety nosi tytuł "Kamienie na szaniec"...

 

telewizjarepublika.pl

Wiadomości

Raków zawodzi w ataku. Przegrana przed własną publicznością

Pedofil „ekspertem” w zespole do spraw ochrony dzieci. Co jeszcze zgotuje nam koalicja Tuska!?

Kałużny o groźbach Tuska pod adresem Nawrockiego: będzie postępował bezwzględnie, gdyż to jest najczarniejsza postać w polskiej polityce

Nowacka nie ma wstydu. Atakuje prezydenta Nawrockiego: „Niech skończy gwiazdorzyć”

Przed tym ostrzegaliśmy! Nielegalni imigranci z Afganistanu uciekli z ośrodka w Izdebnie, trwają poszukiwania

Prezydent Nawrocki to twardziel, więc "szuria" będzie uderzać w jego rodzinę [WIDEO]

Specjalni goście z Ameryki Matt i Mercedes Schlapp w Republice!

Złota Piłka 2025: Lewandowski i Pajor wśród nominowanych

Prezydencki minister Marcin Przydacz w Republice: Karol Nawrocki będzie prowadzić asertywną politykę zagraniczną

Jagiellonia wygrywa w Danii i robi krok w stronę IV rundy el. LK

Internauci komentują tłumaczenia Ruchniewicza ws. zwrotu dóbr kultury: „Tej sprawy nie uda wam się wyciszyć”

Legia rozgromiona! AEK Larnaka nokautuje Wojskowych 4:1

Gawkowski chce zapunktować u Tuska i Silnych Razem. Odlicza dni do końca prezydentury Nawrockiego

Koalicja 13 grudnia ma poważny problem. Ten sondaż wskazuje na kontynuację regresu

Kałużny, Kasprzyk, Sośnierz, Lipski, Woch będą gośćmi o godzinie 21:00 Ewy Bugały w programie "Republika Wieczór"

Najnowsze

Raków zawodzi w ataku. Przegrana przed własną publicznością

Przed tym ostrzegaliśmy! Nielegalni imigranci z Afganistanu uciekli z ośrodka w Izdebnie, trwają poszukiwania

Prezydent Nawrocki to twardziel, więc "szuria" będzie uderzać w jego rodzinę [WIDEO]

Matt Schlapp i Mercedes Schlapp w Republice

Specjalni goście z Ameryki Matt i Mercedes Schlapp w Republice!

Złota Piłka 2025: Lewandowski i Pajor wśród nominowanych

Pedofil „ekspertem” w zespole do spraw ochrony dzieci. Co jeszcze zgotuje nam koalicja Tuska!?

Kałużny o groźbach Tuska pod adresem Nawrockiego: będzie postępował bezwzględnie, gdyż to jest najczarniejsza postać w polskiej polityce

Nowacka nie ma wstydu. Atakuje prezydenta Nawrockiego: „Niech skończy gwiazdorzyć”