Przejdź do treści
19:41 Egipt: Izrael i Hamas rozpoczęły rozmowy na temat planu pokojowego dla Gazy
19:11 Naczelna Rada Lekarska zaapelowała do premiera o pilną poprawę finansów systemu ochrony zdrowia
18:27 Wołodymyr Zełenski: ponad 100 tysięcy zagranicznych komponentów znajdowało się w uzbrojeniu, którym Rosja w nocy z soboty na niedzielę zaatakowała Ukraina
14:40 Słowenia: Trzej Chorwaci zginęli w lawinie w Alpach Julijskich
14:26 Premier Litwy: nie zniesiemy sankcji na Rosję aż do pełnego przywrócenia integralności Ukrainy
13:53 Śląskie: Ośmiu pseudokibiców aresztowanych za brutalne pobicie w Jaworznie
Republika Kasprowy, Giewont i Rysy - takie nazwy wybraliście Państwo dla naszych kamer w studiu Republiki
Wydarzenie Protest "Dość Współpracy z Rosją". Poniedziałek 6.10, godz. 16.00. Ministerstwo Spraw Zagranicznych, przy Al. Jana Szucha 23 w Warszawie
Wydarzenie Otwarte spotkanie z Robertem Bąkiewiczem w Jaworze. 8 października, godz. 18.00. Restauracja Kameleon, przy ul. Kuzienniczej 4 w Jaworze
Wydarzenie Klub "Gazety Polskiej" Kielce-Centrum zaprasza na spotkanie z Tomaszem Sakiewiczem, prezesem TV Republika, 10 października, g. 17, Wojewódzka Biblioteka Publiczna, ul. Ściegiennego 13, Kielce
Wydarzenie 10 października o godz. 19:00 odbędzie się spotkanie z Przemysławem Czarnkiem i Danielem Obajtkiem. Miejsce: Lubelskie Centrum Konferencyjne, Lublin
Wydarzenie Klub GP Gdańsk II zaprasza na spotkanie z Robertem Bąkiewiczem, założycielem Ruchu Obrony Granic, 14 października, g. 18.00, Sala BHP, Gdańsk
Wydarzenie Klub „Gazety Polskiej” Starogard Gdański zaprasza na spotkanie z posłem na Sejm RP Markiem Jakubiakiem, 20 października, g. 18, Starogardzkie Centrum Kultury al. Jana Pawła II 3, Starogard Gdański
Wydarzenie Klub "Gazety Polskiej" Aleksandrów Łódzki zaprasza na spotkanie z b. prezydentem RP - Andrzejem Dudą. 20 października, godz. 18:00 Hotel Restauracja "Pelikan", ul, Wierzbińska 58, Aleksandrów Łódzki
Portal tvrepublika.pl informacje z kraju i świata 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Nie zasypiamy nigdy. Bądź z nami!
NBP Zarząd NBP, z inicjatywy Prezesa NBP prof. Adama Glapińskiego, zdecydował o zwiększeniu udziału złota w rezerwach do 30 proc. Obecnie NBP ma ponad 515 ton złota o wartości 200 mld zł (ok. 22 proc. rezerw). Łączne rezerwy dewizowe przekraczają 953 mld zł.

73 lata od Arsenału. Akcji, która uświadomiła wszystkim Polakom, że "Jeszcze nie zginęła"

Źródło: screen

26 marca 1943 roku harcerze Grup Szturmowych Szarych Szeregów w samym sercu okupowanej stolicy przeprowadzili brawurową akcję odbicia więźniów pod Arsenałem, „jedną z pierwszych walk zbrojnych z okupantem, walkę, która uświadomiła wszystkim Polakom, że "Jeszcze nie zginęła".

Akcja o kryptonimie Meksyk II była konsekwencją dwóch aresztowań. Do pierwszego doszło w nocy z 18 na 19 marca 1943 r., w mieszkaniu przy ul. Osieckiej na stołecznym Grochowie. Gestapo aresztowało wówczas Henryka Ostrowskiego "Heńka" - dowódcę hufca plutonu „Praga” Grup Szturmowych Szarych Szeregów. W wyniku rewizji znaleziono u niego materiały szkoleniowe i wywiadowcze oraz notatki. Wśród nich adres Jana Bytnara "Rudego" dowódcy Hufca „Sad” – Południa Grup Szturmowych, który kilka dni później również został aresztowany. Odbicie nastąpiło z inicjatywy serdecznego przyjaciela "Rudego", dowódcy GS Chorągwi Warszawskiej Tadeusza Zawadzkiego „Zośki”, który akcję zaplanował, zorganizował i dowodził sekcją „atak” w czasie jej realizacji.

Aresztowanie Janka

Janek Bytnar został aresztowany wraz ze swym ojcem Stanisławem we wtorek 23 marca 1943 r. O godz. 4.30 rano do mieszkania przy al. Niepodległości 59 weszło sześciu Niemców. Z wymierzonym PM-em szukali Bytnara, wołając „Janek”, „Janeczek”. Po wyprowadzeniu Janka i jego ojca z mieszkania żandarmi kontynuowali rewizję. W należącej do Bytnarów  piwnicy znaleziono m.in. zerwane niemieckie flagi, konspiracyjną prasę, afisze i ulotki oraz stempel do malowania znaku Polski Walczącej.

"Ty polski bandyto"

Do pierwszego przesłuchania Janka doszło w kilkanaście minut po przybyciu na miejsce. Zaczęło się od bicia, bito pejczem i kijami, mówili do niego „ty polski bandyto”, „przecież to twarz urodzonego bandyty”.

Szczegóły przesłuchania znamy dziś dzięki Tadeuszowi Zawadzkiemu, który po rozmowach z Jankiem i jego śmierci spisał relację, która stała się dla Aleksandra Kamińskiego podstawą do napisania "Kamieni na szaniec".

Janek był zdrowy lecz chudy i dość drobny: już pierwsze bicia doprowadzane były do utraty przytomności. Gdy chciał zemdleć, by nie czuć, nadstawiał głowę pod kije i mdlał. Zemdlonego budzono do życia kopaniem w brzuch i deptaniem rąk, wierceniem butami między nogi – czytamy w relacji Tadeusza. "Zośka" dodaje, że przesłuchania była tak brutalne, że już pierwszego dnia musiano Janka nosić na noszach lub ciągać za ręce omdlałego, włócząc głową i nogami po schodach. Drugiego dnia po aresztowaniu z ciężkimi obrażeniami ciała i pierwszymi objawami mocznicy trafił do szpitala więziennego na Pawiaku.

To straszna była dla mnie chwila...

„Zośka” robił wszystko, aby akcję odbicia przeprowadzić jeszcze tego samego dnia, w którym aresztowano „Rudego”. Przygotował plan akcji, zorganizował ludzi. To straszna była dla mnie chwila. Coś się urwało, skończyło, uleciało w powietrze. Powstała pustka. Lecz łzy w oczach powstrzymywało natychmiast myśl: jeszcze nie koniec, jeszcze jest szansa, dziś jeszcze atakujemy samochód i odbijamy Janka – pisał Tadeusz. Pierwsza próba odbicia "Rudego", której nadano kryptonim Meksyk I, została w ostatniej chwili odwołana.

"Trzaskać"

Ostatecznie została przeprowadzona 26 marca. Ze względu na emocjonalne zaangażowanie Tadeusza dowództwo nad nią objął Komendant Chorągwi Warszawskiej, Stanisław Broniewski „Orsza”. Operacja rozpoczęła się o godz. 17.30, gwizdem „Stefana Orszy” poprzedzonym machaniem rękami przez jednego z chłopców, zwiastującym nadjeżdżającą więźniarkę.

Biegnę środkiem ulicy do butelkarzy wyjmując z kieszeni pistolety - pisał "Zośka" - (...). W tym momencie trzask butelek, słup ognia z szoferki. Samochód w miejscu skręca i toczy się w Długą (…) zatrzymuje się na środku ulicy 50 metrów za Arsenałem. Cały atak znajduje się pod arkadami. Oglądam się – na ulicy leży 4-5 postaci, jedni z nich palą się płomieniem. Zza arkad trudno wyjść, kule walą po murze. (…) Słoń nie może sobie dać rady ze zdenerwowania ze Stenem, odbezpieczam mu broń. Wychyla się i wali seriami. "Naprzód" skaczemy przez druty kolczaste. (…) Dobiegam do samochodu, patrzę za wóz – nikogo (…). Cofam się do tyłu wozu: oniemieli w pierwszej chwili ludzie zaczynają się wysypywać jedni przez drugich. Po prawej stronie siedzi martwy Niemiec, którego zabiłem jeszcze dobiegając do wozu. Nareszcie wszyscy się wysypali – w tyle wozu ukazuje się Janek.

Janek zmarł 30 marca. W tym samym dniu zmarł również ranny w akcji Maciej Aleksy Dawidowski. 2 kwietnia na wieczną wartę odszedł inny jej uczestnik - Tadeusz Krzyżewicz "Buzdygan".

W wyniku Akcji pod Arsenałem uwolniono, oprócz katowanego przez trzy dni Bytnara, jeszcze 20 innych więźniów przewożonych z siedziby Gestapo przy al. Szucha na Pawiak. Był wśród nich również Henryk Ostrowski.

Wydarzenie to upamiętnił w swoim filmie „Akcja pod Arsenałem” Jan Łomnicki. Premiera tego dramatu wojennego miała miejsce w roku 1977. Przed dwoma laty historię chłopców z Szarych Szeregów nieudolnie zaprezentował Robert Gliński w filmie, który niestety nosi tytuł "Kamienie na szaniec"...

 

telewizjarepublika.pl

Wiadomości

Świat wstrzymał oddech. Ruszyły rozmowy Izraela i Hamasu

Lubelski Ratusz chroni deweloperów? Miasto rezygnuje z milionów z podatku od pustostanów

Zielińska chwali system kaucyjny i zapowiada powrót do PRL-u. "Nikt z tego wtedy nie robił problemu"

Manowska: Powoli zbliżamy się do destrukcji i rozmontowania wymiaru sprawiedliwości

Skandal w Brandenburgii. BSW zaprasza rosyjskiego ambasadora na wystawę "Wojna i pokój"

Demonstracja przed MSZ. "Jesteśmy tutaj, aby bronić polskiej racji stanu i polskich interesów"

Polscy obywatele z flotylli Sumud już bezpieczni. Wiemy, gdzie trafili

Kolejne wzmocnienie wschodniej flanki NATO. Norweskie myśliwce F-35 przyleciały do Polski

Kamiński ostrzega przed planami rządu Tuska. Po likwidacji CBA nastąpi też paraliż ABW

Kaczyński odpowiada na manipulacje Merkel: wojna na Ukrainie jest prowadzona za niemieckie pieniądze

Fedorska: Niemcy zmieniają swoją politykę energetyczną, wracają do ery Merkel

Jest coraz gorzej na rynku pracy. Kolejne fatalne informacje

Totalna klęska Nowackiej. Nawet rodzice w Warszawie nie chcą jej "edukacji zdrowotnej"

Koszykówka: Legia Warszawa zaczyna walkę w Lidze Mistrzów

Jest uzasadnienie po umorzeniu sprawy Sławomira Nowaka. Co zrobi prokuratura?

Najnowsze

Świat wstrzymał oddech. Ruszyły rozmowy Izraela i Hamasu

Skandal w Brandenburgii. BSW zaprasza rosyjskiego ambasadora na wystawę "Wojna i pokój"

Demonstracja przed MSZ. "Jesteśmy tutaj, aby bronić polskiej racji stanu i polskich interesów"

Polscy obywatele z flotylli Sumud już bezpieczni. Wiemy, gdzie trafili

Kolejne wzmocnienie wschodniej flanki NATO. Norweskie myśliwce F-35 przyleciały do Polski

Lubelski Ratusz chroni deweloperów? Miasto rezygnuje z milionów z podatku od pustostanów

Zielińska chwali system kaucyjny i zapowiada powrót do PRL-u. "Nikt z tego wtedy nie robił problemu"

Manowska: Powoli zbliżamy się do destrukcji i rozmontowania wymiaru sprawiedliwości