Przejdź do treści
9:02 Gniezno: Policjanci zatrzymali prokuratora Prokuratury Okręgowej w Poznaniu, który kierował pojazdem pod wpływem alkoholu i spowodował kolizję. We wtorek jego sprawą zajmie się Wydział Spraw Wewnętrznych Prokuratury Krajowej w Warszawie
8:11 Tatry: Ratownicy TOPR przy pomocy śmigłowca ewakuowali we wtorek o świcie turystę, który utknął na szczycie Rysów. Mężczyzna, który samotnie zdobył najwyższy szczyt Polski, nie był w stanie samodzielnie zejść i spędził noc na wierzchołku
07:17 Straż Pożarna: nie zmieniła się w nocy z poniedziałku na wtorek powierzchnia pożaru w Biebrzańskim Parku Narodowym; sytuacja trochę się ustabilizowała, ale jest za wcześnie by powiedzieć, że pożar jest dogaszany
07:03 IMGW: ostrzeżenie I stopnia przed burzami dla terenów wschodniej Polski. W prognozie silne opady deszczu i porywy wiatru
Debata Republiki Kolejna debata kandydatów na Prezydenta RP, której organizatorem będzie Telewizji Republika już 9 maja – proszę śledzić naszą antenę, portal i media społecznościowe
Wydarzenie 27 kwietnia 2024 r. (niedziela) o godz. 12:00, w hali EXPO Łódź, Aleje Politechniki 4 w Łodzi, odbędzie się konwencja kandydata na Prezydenta RP Karola Nawrockiego
Spotkanie 29 kwietnia o godz. 18:00 odbędzie się spotkanie z publicystą TV Republika - Jakubem Maciejewskim. Miejsce: Wojewódzka Biblioteka Publiczna, ul. Ściegiennego 13, Kielce
Republika Uwaga, lokalne muxy nie nadają od 1 kwietnia Republiki. Chcąc oglądać naszą stację trzeba przejść na Mux 8
Republika Solidarni z Republiką! Każda wpłata od Państwa jest dla nas ogromnym wyrazem wsparcia. Wpłaty można dokonać, wykonując przelew: Fundacja Niezależne Media, nr konta: 78 1240 1053 1111 0010 7283 0412, dopisek: Darowizna na wolne media
Radio Republika Zachęcamy do słuchania naszego internetowego Radio Republika na stronie radiotvrepublika.pl
NBP NBP informuje: Narodowy Bank Polski działając niezależnie od nacisków politycznych, zapewnia stabilność cen i wspiera zrównoważony rozwój gospodarki. Niezależność banku centralnego to fundament silnej gospodarki. NBP działa na rzecz dobrobytu Polaków

Ustawowy zawrót głowy. Jest pytanie. Czy Polska zdąży uporać się z plastikiem?

Źródło: Telewizja Republika

Pod koniec września Komisja Europejska upomniała się o dyrektywę plastikową, wzywając 11 państw Unii Europejskiej, w tym Polskę, do przyspieszenia prac nad tą regulacją. Dyrektywa weszła w życie 3 lipca 2019 r., a państwa członkowskie miały dwa lata na wprowadzenie jej przepisów do prawa krajowego. Teraz Polska ma miesiąc na udzielenie odpowiedzi i wprowadzenie niezbędnych zmian. W przeciwnym razie Komisja może podjąć decyzję o skierowaniu sprawy do Trybunału Sprawiedliwości UE, z wnioskiem o nałożenie m.in. na nasz kraj, kar finansowych.

To jeszcze jeden z argumentów na konieczność pilnego uchwalenia zaległych ustaw, w tym rozszerzonej odpowiedzialności producentów (ROP) i nowego systemu kaucyjnego.

Dyrektywa w sprawie produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych ma na celu zmniejszenie negatywnego wpływu tych surowców na środowisko i zdrowie ludzi. Jest również flagowym elementem szerszej strategii Komisji Europejskiej w zakresie ograniczania produkcji tworzyw sztucznych oraz dążenia do funkcjonowania gospodarek o obiegu zamkniętym.

Wszystkie te działania łącznie mają stymulować produkcję unijną w kierunku bardziej zrównoważonej i alternatywnych źródłach energii, a także zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń. Dyrektywa plastikowa, o której mowa powyżej, ma ograniczyć ilość odpadów z tworzyw sztucznych w szczególności – w morzach, o co najmniej 50 proc. do 2030 r.
Cel numer jeden – walka z plastikiem 

Zgodnie z dyrektywą plastikową, państwa członkowskie muszą wprowadzić szereg zmian w obrocie produktami z tworzyw sztucznych. Wśród nich są takie obowiązki jak: ograniczenie zużycia pojemników na żywność, a także kubków na napoje oraz promowanie alternatyw wielokrotnego ich użytku; ustanowienie systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta w odniesieniu do produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych.

Dzięki ROP producenci będą pokrywali koszty zbierania, gromadzenia danych i sprawozdawczości oraz sprzątania odpadów powstałych w wyniku stosowania tych produktów. A także – istotne z punktu widzenia dyskusji wokół budowy systemu kaucyjnego w Polsce – wymogi zbierania do 2029 r. 90 proc. butelek na napoje z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku, m.in. za pośrednictwem systemów zwrotu kaucji.

W tym zakresie, Komisja Europejska postawiła przed państwami UE konkretne cele. Do nich należą: po pierwsze – obowiązek selektywnej zbiórki butelek plastikowych do 2025 r. na poziomie 77 proc., a do 2029 r. do 90 proc. Drugim, równie ważnym jest wymóg większego niż dotychczas udziału recyklatu w produkcji butelek z tworzyw sztucznych – od 2025 r. butelki PET na napoje powinny zawierać 25 proc. tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu, a od 2030 r. wszystkie plastikowe butelki na napoje powinny zawierać 30 proc. tworzyw sztucznych z recyklingu.

Zgodnie z traktatami UE, jeśli państwo członkowskie opóźnia wdrażanie postanowień unijnych i nie dostosowuje prawa krajowego do tych przepisów, naraża się na sankcje. Tak w tym przypadku – niewdrożenie dyrektywy plastikowej przez Polskę i 10 innych państw członkowskich (m.in. Belgię,  Estonię, Francję, Łotwę czy Finlandię) – jest podstawą dla Komisji do podjęcia działań prawnych przeciwko państwom, które nie zapewniają terminowej i prawidłowej transpozycji dyrektyw do prawa krajowego.

Zdążyć z legislacją 
Dwuletnie vacatio legis ujęte w projekcie ustawy o systemie kaucyjnym, oznacza konieczność przyjęcia tej regulacji jeszcze w tym roku. Ustawa ma umożliwić zbiórkę butelek PET na poziomie oczekiwanym przez Unię Europejską. Już od 2025 r. Polska będzie musiała udowodnić, że wywiązuje się z narzuconego progu na poziomie 77 proc. dla butelek z tworzyw sztucznych. Bez efektywnie działającego systemu kaucyjnego, uzyskanie takiego wyniku będzie praktycznie nierealne. 

Jak informował już Instytut ESG, każdego roku na polski rynek trafia około 240 tys. ton butelek PET, ale tylko blisko połowę z nich udaje się ponownie zebrać i poddać recyklingowi. System depozytowy z sukcesem działa już u naszych sąsiadów, np. w Niemczech, Słowacji czy Litwie. Dane z tych państw pokazują, że sprawna organizacja tego systemu pozwala na zbiórkę na poziomie powyżej 85 proc. By tak się stało, wszystkie podmioty uczestniczące w systemie kaucyjnym – producenci napojów, placówki handlowe, recyklerzy – muszą mieć czas na dostosowanie swojej działalności do nowych warunków. 

Według Instytutu ESG kluczowym zadaniem dla administracji państwowej i samorządów w ciągu najbliższych dwóch lat jest także edukowanie społeczeństwa, na jakich zasadach będzie działać system kaucyjny, jakie butelki podlegają kaucji, jaka jest wysokość kaucji na daną butelkę i gdzie de facto można ją odnieść, by odzyskać kwotę tytułem kaucji?

W projekcie zapisano, że systemem kaucyjnym mają być objęte: butelki PET do 3 l, butelki szklane wielorazowego użytku do 1,5 l oraz aluminiowe puszki do 1 l. Z korzyścią dla funkcjonowania całego systemu kaucyjnego, o co zabiegał też Instytut ESG, odstąpiono od wcześniejszych zapowiedzi medialnych dotyczących włączenia do systemu jednorazowych butelek szklanych. Butelki szklane tego typu już teraz odzyskuje się w znacznych ilościach poprzez zbiórkę pojemnikową w ramach gminnego odbioru odpadów komunalnych. 

Przychylono się także do objęcia obowiązkowym udziałem w systemie sklepów o większej powierzchni (od 200 mkw., wcześniej było to 100 mkw.). W projekcie podtrzymano również zapis, że będzie wielu operatorów systemu. Tym samym zrezygnowano z opcji jednego zarządcy trzymającego pieczę nad systemem, co może skomplikować procedurę odbioru frakcji z perspektywy placówek handlowych. 
Każda zmiana, która wymaga aktywnego zaangażowania przede wszystkim ze strony konsumentów, wymaga czasu niezbędnego na adaptację do nowych warunków oraz wypracowania i utrwalenia właściwych nawyków. Skuteczność działań edukacyjnych widoczna jest w danych Eurostatu. Dla przykładu, na przestrzeni ostatnich 10 lat poziom recyklingu w Polsce zdecydowanie poprawił się – w 2010 r. wystartował z poziomu 16,3 proc, osiągając w 2020 r. wartość 38,7 proc. Na efekty kampanii edukacyjnych potrzeba zatem więcej czasu. 
Póki co rynek niecierpliwie dopytuje o prace legislacyjne związane z ustawą o systemie kaucyjnym. Uzgodnienia międzyresortowe i konsultacje publiczne trwały wiele miesięcy. Jednak to parlamentarzyści ostatecznie zdecydują o ostatecznym kształcie systemu. Próżno jednak doszukiwać się terminu wejścia ustawy na wokandę. Czasu jest coraz mniej, presję ze strony polskiego rynku spotęgują już niedługo możliwe sankcje ze strony Komisji Europejskiej i Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. 
 
Autorem tekstu jest Damian Kuraś, dyrektor Instytutu ESG.
Dział Projektów Specjalnych/Telewizja Republika

Wiadomości

W ratowaniu Biebrzańskiego Parku Narodowego biorą udział śmigłowce, które wcześniej krytykowała NIK

Prokurator, który uciekał będąc pod wpływem alkoholu, został zatrzymany przez policję

Daniel Martyniuk o ślubie z Eweliną - „To był najgorszy dzień w moim życiu”

Silne opady deszczu i porywy wiatru. IMGW ostrzega przed burzami w tej części Polski

Polak nie wystąpi w walce wieczoru. Znamy nowy main event gali we Francji

Papieskie rekordy! Najstarszy zmarł mając 93 lata

Ci kardynałowie z listy następców sami się skreślają

Taki pogrzeb papieża odbył się ostatnio niemal pół wieku temu

Tak Donald Tusk sprawdza się w sytuacjach kryzysowych

Damięcka znów uderza w Kościół? W dniu śmierci papieża opublikowała wymowną grafikę

O której godzinie najlepiej pić kawę? Dietetyk wyjaśnia, kiedy filiżanka działa na naszą korzyść

Mówią, że ktoś z nich zostanie papieżem...

Siostra papieża nie przyjedzie na jego pogrzeb

Dziś pierwsza Kongregacja Kardynałów po śmierci papieża Franciszka

Kreml o udziale Trumpa w paradzie 9 maja na Placu Czerwonym

Najnowsze

W ratowaniu Biebrzańskiego Parku Narodowego biorą udział śmigłowce, które wcześniej krytykowała NIK

Polak nie wystąpi w walce wieczoru. Znamy nowy main event gali we Francji

Papieskie rekordy! Najstarszy zmarł mając 93 lata

Ci kardynałowie z listy następców sami się skreślają

Taki pogrzeb papieża odbył się ostatnio niemal pół wieku temu

Prokurator, który uciekał będąc pod wpływem alkoholu, został zatrzymany przez policję

Daniel Martyniuk o ślubie z Eweliną - „To był najgorszy dzień w moim życiu”

Silne opady deszczu i porywy wiatru. IMGW ostrzega przed burzami w tej części Polski