Jak wykazało badanie (https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/gcb.17366) przeprowadzone przez naukowców z Oregon State University (USA), od około 2000 roku długość ciała szarych wielorybów, żerujących w płytkich wodach u wybrzeży północno-zachodniego Pacyfiku, wyraźnie się zmniejszyła. Zdaniem autorów badań mniejszy rozmiar może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia i sukcesu reprodukcyjnego tych wielorybów, a także budzi obawy co do stanu środowiska, w którym one żyją.

„Może to być wczesny sygnał ostrzegawczy, że liczebność tej populacji zaczyna spadać lub populacja ta nie jest zdrowa. Wieloryby są uważane za strażników ekosystemu, więc jeśli populacja wielorybów nie radzi sobie dobrze, może to wiele powiedzieć o samym środowisku” – podkreślił K.C. Bierlich, współautor badania i adiunkt w Instytucie Ssaków Morskich OSU w Newport.

Badanie dotyczyło Pacific Coast Feeding Group (PCFG), podgrupy około 200 wali szarych będących częścią większej populacji wschodniego i północnego Pacyfiku (ENP), liczącej około 14 500 osobników. Podgrupa ta przebywa u wybrzeży Oregonu, żerując w wodach płytszych i cieplejszych niż morza Arktyki, gdzie przeważająca część populacji wala szarego spędza większość roku. Niedawne badania przeprowadzone przez OSU wykazały, że wieloryby w tej podgrupie są mniejsze i mają ogólnie gorszą kondycję ciała niż ich odpowiedniki z ENP. Obecne badanie pokazuje, że w ostatnich dziesięcioleciach stają się one coraz mniejsze.

Laboratorium Geoprzestrzennej Ekologii Megafauny Morskiej (GEMM) Instytutu Ssaków Morskich bada tę podgrupę wali szarych od 2016 r., wykorzystując między innymi latające nad wielorybami drony w celu pomiaru ich wielkości. Dzięki zdjęciom 130 osobników o znanym lub szacunkowym wieku z lat 2016–2022, badacze ustalili, że dorosły wal szary urodzony w 2020 r. osiągnie długość ciała dorosłego osobnika o 1,65 m krótszą niż wal szary urodzony przed 2000 r. W przypadku wali szarych PCFG, które w pełnej dojrzałości osiągają długość 11,5 do 12,5 metra, stanowi to utratę ponad 13 proc. całkowitej długości ich ciała.

Gdyby ten sam trend miał wystąpić u ludzi, oznaczałoby to zmniejszenie wzrostu przeciętnej Amerykanki ze 162,5cm do 142 centymetrów w ciągu 20 lat. „Generalnie, rozmiar ma dla zwierząt kluczowe znaczenie. Wpływa to na ich zachowanie, fizjologię, historię życia i ma kaskadowe skutki dla zwierząt i społeczności, której są częścią” – podsumowuje Enrico Pirotta, główny autor badania i pracownik naukowy University of St. Andrews w Szkocji. Jak podkreślił Pirotta, młode wieloryby (cielęta), które są mniejsze w wieku zaprzestania karmienia ich mlekiem matki, mogą nie być w stanie poradzić sobie z niepewnością w okresie uczenia się niezależności, co może mieć wpływ na wskaźniki przeżycia. Natomiast w przypadku dorosłych wali szarych jednym z największych problemów jest sukces reprodukcyjny.

„Ponieważ są mniejsze, pojawiają się pytania, jak skutecznie te wieloryby PCFG mogą gromadzić energię i przeznaczać ją na rozwój i utrzymanie zdrowia. Co ważne, czy są w stanie przeznaczyć wystarczającą ilość energii na reprodukcję i utrzymanie wzrostu populacji?” – stawia pytania Bierlich. Zaobserwowane na wielorybach PCFG blizny, powstałe w wyniku uderzeń łodzi i zaplątania się w narzędzia połowowe również budzą obawy zespołu, że mniejszy rozmiar ciała przy niższych rezerwach energii może sprawić, że wieloryby będą mniej odporne na obrażenia.

W tracie badania przeanalizowano także wzorce środowiska oceanicznego, które prawdopodobnie regulują dostępność pożywienia dla wielorybów u wybrzeży Pacyfiku, śledząc cykle „upwellingu” i „relaksacji” w oceanie. Upwelling przenosi składniki odżywcze z głębszych do płytszych regionów, podczas gdy okresy relaksacji pozostawiają te składniki odżywcze w płytszych obszarach, gdzie światło pozwala na rozwój planktonu i innych drobnych organizmów, w tym pokarmu wali szarych. „Bez równowagi między upwellingiem a relaksacją ekosystem może nie być w stanie wyprodukować wystarczającej ilości pożywienia, aby utrzymać duże rozmiary tych wielorybów” – powiedział współautor prof. Leigh Torres, dyrektor laboratorium GEMM w OSU.

Jak wskazał Pirotta, dane pokazują, że wielkość wieloryba zmniejszała się jednocześnie ze zmianami równowagi między upwellingiem a relaksacją. „Nie przyglądaliśmy się konkretnie wpływowi zmian klimatycznych na te wzorce, ale ogólnie wiemy, że zmiany klimatyczne wpływają na oceanografię północno-wschodniego Pacyfiku poprzez zmiany w układzie wiatrów i temperaturze wody” – powiedział Pirotta.

Nadal prowadzone są badania, mające wyjaśnić konsekwencje zmniejszania się ciał wielorybów i czynniki środowiskowe, które się do tego przyczyniają.