Na pozostałości budowli natrafiono w izraelskim mieście El-Araj na północnym brzegu Morza Galilejskiego. W starożytności była to żydowska wioska rybacka Betsaida, która w I wieku naszej ery weszła we władanie rzymskie i otrzymała nazwę Julias. Sto metrów od budowli odsłonięto ślady żydowskiej wioski rybackiej i rzymskiego polis. 

Profesor Steven Notley z Nyack College powiedział telewizji Fox News, że na pierwsze dowody istnienia kościoła archeolodzy natknęli się w ubiegłym roku. Odkryto wtedy kawałki marmuru, który oddzielał prezbiterium od pozostałej części świątyni, a także małe szklane bloki, które stanowiły elementy mozaiki zdobiącej wnętrze. W tamtych czasach mozaikami były zdobione tylko świątynie.

- Te odkrycia dały nam informacje, że kościół jest w pobliżu - powiedział Steven Notley. Według badaczy mozaika zdobiła posadzkę świątyni. - Zawsze wspaniałe jest oświetlać te piękne zdobione podłogi po 1500-letnim przysypaniu - podkreślił Steven Notley.

Kościół Apostołów był wspominany przez pielgrzymów, którzy w średniowieczu przybywali na biblijne tereny. Wygląd świątyni opisał bawarski biskup Willibald z Eichstatt, który w 725 r. pielgrzymował do Ziemi Świętej. Umiejscowił go między Kafarnaum i Kursi, czyli tam, gdzie odkryto ruiny.

Nyack Digs Into Season 4 of the El-Araj Project in Israel https://t.co/pwPuEqifUN pic.twitter.com/tYeUlkMXQG

— Nyack College (@NyackCollege) 26 lipca 2019

W języku hebrajskim Betsaida oznacza "dom rybaka". Zgodnie z Nowym Testamentem mieli się tam urodzić Andrzej, Piotr, Filip oraz, według tradycji, Jan i Jakub Większy. Święty Marek w Ewangelii zapisał, że w Betsaidzie Jezus Chrystus uzdrowił niewidomego. Zapowiedział też zniszczenie miasta.

Szacuje się, że miejsce to pozostało niezamieszkane w IV i V wieku naszej ery. Miejscowa społeczność zachowała jednak pamięć o starożytnej osadzie. - Odkrycie kościoła daje podstawę, by El-Araj uznać za nowotestamentową Betsaidę-Julias - wyjaśnił prof. Steven Notley. 

W 2017 r. w El-Araj odkryto rzymską łaźnię. Następnie badacze odnaleźli domy i ceramikę z czasów rzymskich, co potwierdziło doniesienia o istniejącej tam wiosce. Archeolodzy są przekonani, że w trakcie prac uda się całkowicie wykopać bizantyjski kościół.

- Dotąd odkryliśmy tylko niektóre południowe pomieszczenia kościoła, prawdopodobnie południową nawę. Dodatkowo odkrywamy mozaiki, najprawdopodobniej z nawy środkowej kościoła - podkreślił Steven Notley.