Przejdź do treści
17:44 Włochy: Ambasada RP oburzona profanacją pomnika Jana Pawła II
17:14 Ukraina: Jedna osoba zginęła w ataku Rosji na pociąg pasażerski w obwodzie sumskim
16:37 Zachodniopomorskie: Po wypadku zablokowana DK31 blisko polsko-niemieckiej granicy
16:33 Pomorskie: Ratownicy SAR zakończyli dwie akcje na Zatoce Gdańskiej
15:37 Prezydent RP, Karol Nawrocki: Wojska Obrony Terytorialnej są istotną częścią Sił Zbrojnych RP
15:26 Czechy: Częściowe wyniki wyborów parlamentarnych wskazują na zwycięstwo opozycyjnego ANO
14:45 Wielkopolskie: Po wypadku, do którego doszło w sobotę w miejscowości Koszuty, zablokowana została droga krajowa nr 11. Utrudnienia w ruchu na odcinku Środa Wielkopolska – Kórnik mogą potrwać kilka godzin
14:15 Prezydent USA Donald Trump przedstawił w poniedziałek plan zakończenia wojny w Strefie Gazy. Propozycję zaakceptował premier Izraela Benjamin Netanjahu, zaś Hamas poinformował, że zaakceptował niektóre punkty planu
Republika Kasprowy, Giewont i Rysy - takie nazwy wybraliście Państwo dla naszych kamer w studiu Republiki
Wydarzenie 10 października o godz. 16:30 odbędzie się spotkanie z Przemysławem Czarnkiem i Danielem Obajtkiem. Miejsce: Centrum Caritas, Rudnik nad Sanem
Wydarzenie 10 października o godz. 19:00 odbędzie się spotkanie z Przemysławem Czarnkiem i Danielem Obajtkiem. Miejsce: Lubelskie Centrum Konferencyjne, Lublin
Portal tvrepublika.pl informacje z kraju i świata 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Nie zasypiamy nigdy. Bądź z nami!
NBP Zarząd NBP, z inicjatywy Prezesa NBP prof. Adama Glapińskiego, zdecydował o zwiększeniu udziału złota w rezerwach do 30 proc. Obecnie NBP ma ponad 515 ton złota o wartości 200 mld zł (ok. 22 proc. rezerw). Łączne rezerwy dewizowe przekraczają 953 mld zł.

Nasz satelita kurczy się. Księżyc jest coraz mniejszy

Źródło: wikipedia.com

W ciągu ostatnich kilkuset milionów lat obwód Księżyca zmniejszył się prawie o 50 metrów. Z tego powodu na naszym naturalnym satelicie pojawiają się ruchy sejsmiczne i uskoki. Stwierdzono je zwłaszcza w rejonie, w którym w 2026 r. ma wylądować załogowy statek NASA.

Srebrny Glob jest coraz mniej widoczny i tendencja ta będzie się pogłębiać. Najpierw, z artykułu opublikowanego w 2022 r., dowiedzieliśmy się, że Księżyc oddala się od Ziemi z prędkością 3,78 cm rocznie. Teraz okazuje się, że nasz naturalny satelita także się kurczy, a to powoduje występowanie na nim wstrząsów sejsmicznych i uskoków.

Obwód Księżyca zmniejszył się w ciągu 800 mln lat o prawie 50 m. Odpowiada za to stałe ochładzanie się jego jądra. Chociaż 50 m to zaledwie ok. 3 promili księżycowej średnicy (1737,4 km), to zjawisko ma zaskakujące konsekwencje dla ludzkości. Proces zmniejszania się Księżyca przypomina kurczenie się winogrona, gdy wyparowuje z niego woda. Elastyczna skórka owocu marszczy się, gdy zmniejsza się jego obwód. Jednak sztywna i krucha powierzchnia kurczącego się satelity pęka, tworząc uskoki.

Szczególne odkształcenia powierzchni Srebrnego Globu autorzy badania opisanego w magazynie „The Planetary Science Journal” (10.3847/PSJ/ad1332) zaobserwowali w regionie bieguna południowego. Właśnie tam znajduje się kilka punktów, które NASA wstępnie wybrała na lądowanie statków misji Artemis. Powstawaniu uskoków spowodowanych kurczeniem się Księżyca często towarzyszy aktywność sejsmiczna, więc ta lokalizacja może wiązać się z zagrożeniem dla przyszłych programów badawczych.

Naukowcy zbadali dane dostarczone przez sondę NASA Lunar Reconnaissance Orbiter oraz informacje z sejsmografów pozostawionych na Księżycu przez astronautów z misji Apollo. W latach 1969-1972 astronauci umieszczali te instrumenty w pobliżu miejsc lądowania. Aparatura przekazywała na Ziemię dane drogą radiową do 1977 r., kiedy została wyłączona. Informacje dostarczone przez księżycowe sejsmografy wciąż służą kolejnym badaczom. „Nasze badanie pokazuje, że w rejonie bieguna południowego Księżyca mogą się pojawiać silne wstrząsy, powstające w wyniku przemieszczania się mas skalnych w istniejących uskokach lub tworzenia się nowych” – powiedział główny autor opracowania, dr Thomas Watters z National Air and Space Museum w Smithsonian Institution. I dodał, że takie ruchy sejsmiczne mogą mieć znaczący wpływ na plany lądowania astronautów w tej części Srebrnego Globu. „Rozmieszczenie młodych uskoków i możliwość powstawania nowych powinna być brana pod uwagę przy planowaniu lokalizacji stałych placówek na naszym satelicie” – uważa dr Watters.

Płytkie wstrząsy występują na Księżycu do głębokości ok. 100 km. Podobne trzęsienia ziemi trwają zwykle kilka sekund lub minut, na Księżycu niektóre z nich ciągnęły się przez wiele godzin. W latach 1972-1977 sejsmografy Apollo zanotowały 28 płytkich wstrząsów, najsilniejszy z nich o magnitudzie 5,3 stopnia w skali Richtera. Autorzy badania połączyli jego wystąpienie z grupą uskoków wykrytych niedawno przez sondę Lunar Reconnaissance. Korzystając z modeli symulacji stabilności zboczy w tym rejonie, badacze odkryli, że niektóre obszary były szczególnie podatne na osuwiska spowodowane wstrząsami sejsmicznymi.

Według dr. Nicholasa Schmerra, geologa z Uniwersytetu Maryland i współautora badania, oznacza to, że wstrząsy mogą być poważnym zagrożeniem dla lądowników, aparatury i pojazdów misji kosmicznych, a także dla ludzkich kolonii, które miałyby powstać w przyszłości na Księżycu. „Przez miliardy lat w powierzchnię Księżyca uderzały asteroidy i komety, uderzenia wyrzucały ostrokrawędziste fragmenty, które opadały na powierzchnię. To luźny materiał z okruchów o wielkości od ułamków milimetra do wielkich głazów. Takie osady sprzyjają występowaniu osuwisk i lawin” – wyjaśnił Schmerr.

Naukowcy kontynuują zdalne badania Księżyca i jego aktywności sejsmicznej. Chcą odkryć kolejne miejsca potencjalnie niebezpieczne dla misji kosmicznych. „W miarę jak zbliżamy się do daty startu załogowej misji Artemis, ważne jest, aby sprzęt, infrastruktura i astronauci byli na Księżycu bezpieczni. Nasza praca pomaga przygotować się na to, co nas tam czeka – niezależnie od tego, czy chodzi o konstrukcje inżynieryjne, które mogą lepiej wytrzymać księżycową aktywność sejsmiczną, czy o ochronę ludzi przed jej konsekwencjami” – powiedział Schmerr.

W ramach programu lotów kosmicznych Artemis, realizowanego przez NASA, Europejską Agencję Kosmiczną i prywatne firmy, ludzie mają ponownie stanąć na Księżycu i założyć tam stałą bazę. Wiosną 2023 r. NASA ogłosiła skład misji Artemis II, w ramach której załogowy statek kosmiczny Orion ma przelecieć obok Księżyca w odległości 10,3 tys. km i wrócić na Ziemię. Załogę mają tworzyć Amerykanie: dowódca Reid Wiseman, pilot Victor Glover i specjalitka Christina Hammock Koch, oraz specjalista Jeremy Hansen z Kanady. Pierwotnie zakładano, że Orion zostanie wystrzelony rakietą Space Launch System (SLS) pod koniec 2024 r., ale 9 stycznia Amerykańska Agencja Kosmiczna oficjalnie przełożyła – z powodu problemów technicznych – termin startu na następny rok. Przesunięto też datę rozpoczęcia misji Artemis III, w ramach której ludzie staną na Księżycu po ponad 50 latach. Wśród astronautów, którzy tego dokonają, mają być pierwsza kobieta i pierwsza osoba o niebiałym kolorze skóry. Lot Artemis III odbędzie się nie wcześniej niż we wrześniu 2026 r.

 

PAP

Wiadomości

Niestety są ofiary po strzelaninie w Nicei!

Pomnik Św. Jana Pawła II w centrum Rzymu zdewastowany. Ostra reakcja premier Meloni

Bezprawie Tuska i Żurka niszczy Polskę. Minister chce usunąć legalnych sędziów

Sasin o sytuacji JSW: Tusk nie ma pomysłu jak zapobiec katastrofie

Hity w sieci. Ziemkiewicz miażdży Giertycha. Kompromitacja Tuska i Hołowni. Odlot Kidawy

Wyścig dookoła Chorwacji: Magnier po raz czwarty zwycięża!

Spotkanie Żurek-Iustitia. Minister od Tuska popełnił wpis o... praworządności

Zakończyło się głosowanie w wyborach do czeskiej Izby Poselskiej. Faworytem ruch ANO byłego premiera Babisza

Co się dzieje w polskich sądach?

SPRAWDŹ TO!

Minister od Tuska atakuje prezydenta Nawrockiego. "Nie ma prawa..."

Prezydent RP Karol Nawrocki: Wojska Obrony Terytorialnej są istotną częścią Sił Zbrojnych RP

Żurek zapowiedział, że prawdopodobnie w przyszłym tygodniu będzie projekt "ustawy praworządnościowej"

Mosiński: Minister sprawiedliwości znów działa wbrew prawu

Pomnik Jana Pawła II w Rzymie został zdewastowany. Sierp i młot oraz obraźliwy napis autorstwa lewicowych ekstremistów

Wracają sędziowie na telefon

Najnowsze

Niestety są ofiary po strzelaninie w Nicei!

Hity w sieci. Ziemkiewicz miażdży Giertycha. Kompromitacja Tuska i Hołowni. Odlot Kidawy

Wyścig dookoła Chorwacji: Magnier po raz czwarty zwycięża!

Spotkanie Żurek-Iustitia. Minister od Tuska popełnił wpis o... praworządności

Zakończyło się głosowanie w wyborach do czeskiej Izby Poselskiej. Faworytem ruch ANO byłego premiera Babisza

Pomnik Św. Jana Pawła II w centrum Rzymu zdewastowany. Ostra reakcja premier Meloni

Bezprawie Tuska i Żurka niszczy Polskę. Minister chce usunąć legalnych sędziów

Sasin o sytuacji JSW: Tusk nie ma pomysłu jak zapobiec katastrofie