Rada Miasta Częstochowy chce, aby archidiecezja częstochowska przekazywała miastu rekompensatę za pielgrzymów przybywających na Jasną Górę w bliżej nieokreślonym „sezonie pielgrzymkowym”. Uchwała została przyjęta z inicjatywy jednego z radnych Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Rekompensata ma związek z obsługą systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Dokument posiada wiele wad i stanowi dyskryminację katolików praktykujących wiarę poprzez udział w pielgrzymkach. Instytut Ordo Iuris przygotował analizę uchwały.
Analiza Ordo Iuris
Media zgodnie odebrały uchwałę jako próbę nałożenia nowego podatku na Kurię. W treści apelu radni miasta stwierdzają, że „w związku z rosnącą liczbą przybywających do Częstochowy pielgrzymów oraz wzrastającymi z tego powodu kosztami obsługi systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w okresie sezonu pielgrzymkowego, mając na uwadze wizerunek mieszkanek i mieszkańców, pątników i pątniczek, pragniemy w ramach ogólnie przyjętych dobrych kanonów dbania o nasze wspólne dobro, małą ojczyznę Częstochowę, zaproponować partycypację w kosztach obsługi ww. systemu śmieciowego”. Archidiecezja miałaby przekazywać 1 zł od każdego pielgrzyma. Jak tłumaczy inicjator apelu, strona kościelna będzie miała pełną dowolność w przekazywaniu tych środków. Jest to już trzecia próba wprowadzenia opłaty od pielgrzymów. Poprzednie próby podejmowane były przez polityków lokalnych w latach 2010 i 2014 (daty te pokrywają się z terminami wyborów samorządowych).
Koncepcja rekompensaty zawiera szereg wad konstrukcyjnych. Ani uchwała, ani sam apel nie wskazuje dat granicznych „sezonu pielgrzymkowego”, nie określają, jak odróżnić pielgrzyma od turysty czy częstochowianina, a także nie precyzuje, czy za osoby mieszkające w Częstochowie i partycypujące już finansowo w kosztach obsługi systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, które uczęszczają na Jasną Górę, również należy się rekompensata.
Ponadto dobrowolność przekazania rekompensaty wskazuje, że w istocie byłaby to darowizna metropolity częstochowskiego abp. Wacława Depo dla miasta. O ile samo przekazanie darowizny gminie jest możliwe, to jednak darowanie sumy pieniężnej w celu pokrycia kosztów gospodarowania odpadami komunalnymi, można uznać za czynność pozorną, a w konsekwencji otrzymane przez miasto świadczenie za nienależne i podlegające zwrotowi.
Zgodnie z Konstytucją władze publiczne nie mogą różnicować sytuacji obywateli ze względu na ich wyznanie. Uchwała stanowi zaś przejaw dyskryminacji osób, które praktykują swoją wiarę poprzez udział w pielgrzymkach na Jasną Górę. Rada Miasta Częstochowy nie kieruje podobnego apelu do turystów odwiedzających Częstochowę, przyjezdnych kibiców, uczestników imprez masowych, tzw. marszów równości czy osób pracujących w Częstochowie lecz niezamieszkujących tam. Wszystkie te grupy wytwarzają odpady komunalne na terenie miasta nie partycypując w kosztach ich usunięcia. Co więcej, apel Rady dotyczy przekazania rekompensaty finansowej dla miasta za obsługę systemu gospodarowania odpadami komunalnymi tylko w okresie sezonu pielgrzymkowego.
„Inicjatorzy apelu chcieli zapewne rekompensaty wyłącznie za osoby pielgrzymujące na Jasną Górę, ponieważ jako tzw. «sezon pielgrzymkowy« określa się zwykle czas wzmożonego pielgrzymowania do jasnogórskiego sanktuarium. Rekompensata finansowa jest zatem ograniczona terytorialnie i czasowo, bowiem nie dotyczy ona co najmniej kilkunastu tysięcy pielgrzymów z całej Polski przybywających do Częstochowy, lecz do innych niż Jasna Góra miejsc kultu, a także tych pielgrzymów jasnogórskich, którzy swe pielgrzymki odbywają nawet kilka razy w roku, ale nie w «sezonie pielgrzymkowym». Trzeba uznać, że podjęcie uchwały było wyłącznie elementem mobilizacji określonego elektoratu w kampanii wyborczej, a nie działaniem na rzecz miasta i jego mieszkańców” – skomentował Łukasz Bernaciński z Centrum Analiz Ordo Iuris.
