Przejdź do treści
13:30 Jarosław Kaczyński w Słubicach: Tusk jest przyzwyczajony do podległości Niemcom, Polacy nie
13:41 W Belgradzie trwa zaoczny proces chorwackich pilotów sił powietrznych, oskarżonych o zbrodnie wojenne. W wyniku dokonanego przez lotników, w 1995 r., ostrzału uchodźców w Bośni i Hercegowinie zginęło 13 osób, w tym 6 dzieci
13:21 Władze kraju ołomunieckiego (wschodnie Czechy) ogłosiły stan zagrożenia po katastrofie kolejowej, na skutek której doszło do wycieku trującego benzenu do gleby. Rząd Czech mówi o największym tego typu skażeniu na świecie
13:00 Wrocławscy policjanci zatrzymali mężczyznę podejrzewanego o napaść seksualną na 14-latkę, do której doszło w czwartek. To 30-letni mężczyzna, który był wcześniej karany za podobne przestępstwo
12:21 Piotr Żyła, Aleksander Zniszczoł, Kamil Stoch i Piotr Żyła zajęli 4. miejsce w drużynowym konkursie Pucharu Świata w skokach narciarskich na mamucim obiekcie w słoweńskiej Planicy. Wygrali Austriacy, przed Niemcami i ekipą gospodarzy
12:00 W Watykanie obchodzony jest jubileusz Misjonarzy Miłosierdzia. W wydarzeniu, które potrwa do niedzieli, 30 marca, bierze udział 500 księży – Misjonarzy Miłosierdzia z całego świata
11:50 Polscy żołnierze dołączyli do poszukiwań czterech żołnierzy USA, którzy kilka dni temu zaginęli na litewskim poligonie
PILNE Prokuratora Okręgowa Warszawa-Praga: W śledztwie dot. śmierci Barbary Skrzypek wezwani zostali w charakterze świadków: Jarosław Kaczyński, pełnomocnicy, którzy brali udział w przesłuchaniu Barbary Skrzypek oraz prokurator Ewa Wrzosek
Radio Republika Zachęcamy do słuchania naszego internetowego Radio Republika na stronie radiotvrepublika.pl
Spotkania Dzisiejsze (29.03) konferencje i spotkania polityków PiS w sprawie nielegalnej migracji: Elżbieta Witek i Mateusz Morawiecki, Zgorzelec (przejście graniczne), g. 16.00
Wydarzenie Ruch CitizenGO Polska wraz z innymi ruchami obrony życia, zapraszają w sobotę, 29 marca, na protest pod nielegalną "kliniką" aborcyjną na ul. Wiejskiej 9 w Warszawie. Początek akcji o godz. 16
Spotkanie 30 marca Jarosław Kaczyński spotka się z mieszkańcami Tomaszowa Lubelskiego. Spotkanie rozpocznie się o godz. 16.30 w Tomaszowskim Domu Kultury (ul. Lwowska 72)
Ważne Bazylika pw. Św. Krzyża w Warszawie, 1 kwietnia, godz. 20.00, Msza św. w intencji śp. Barbary Skrzypek
Wydarzenie 12.04 o 12.00 w Warszawie odbędzie się Marsz z Okazji 1000-lecia Królestwa Polskiego oraz bicie rekordu w liczbie par tańczących jednocześnie poloneza
Spotkanie Klub Gazety Polskiej w Piotrkowie Trybunalskim zaprasza 29 marca na spotkanie z Julią Przyłębską. Spotkanie rozpocznie się o godz. 16 w Mediatece 800-lecia, ul. Marii Curie-Skłodowskiej 3
Spotkanie Klub "Gazety Polskiej" Rawa Mazowiecka II zaprasza na spotkanie z posłem Antonim Macierewiczem, 29 marca 2025 (sobota) godz. 16:00. Budynek OSP Nowy Kurzeszyn 24A
Spotkanie Klub Gazety Polskiej Aleksandrów Łódzki zaprasza na spotkanie z Piotrem Kaletą, posłem PiS. Spotkanie odbędzie się 1 kwietnia, o godz. 18:00 - przy ul. Wojska Polskiego 128, Aleksandrów Łódzki
Spotkanie Klub Gazety Polskiej Sadowne zaprasza 30 marca na spotkanie z Adrianem Stankowskim. Spotkanie rozpocznie się o godz. 16:30 w Gminnym Ośrodku Kultury, ul. Kościuszki 35
Protest Klub „Gazety Polskiej” Gdańsk II zaprasza na protest "NIE dla nielegalnej imigracji", 30 marca 2025 (niedziela), godz. 12:00, Wały Jagiellońskie 1, budynek Rady Miasta
Spotkanie Klub Gazety Polskiej Łuków zaprasza 2 kwietnia, o godz. 18:40, na spotkanie z Adamem Borowskim. Odbędzie się ono w Sali Konferencyjnej Budynku Poklasztornego przy Parafii Podwyższenia Krzyża Świętego, ul. Ks. kard. Stefana Wyszyńskiego 41 w Łukowie
Wydarzenie Bydgoski Klub Gazety Polskiej w imieniu Bydgoskich Patriotów zaprasza 2 kwietnia na Bydgoski Marsz Pamięci Jana Pawła II. Początek zgromadzenia o godz. 19 na Starym Rynku (marsz wyruszy o godz. 20)
NBP Mamy 480 ton złota! – poinformował prof. Adam Glapiński, prezes Narodowego Banku Polskiego

"To był krzyk radości" : "Godzina "W" we wspomnieniach bohaterów Powstania Warszawskiego

Źródło: Wikimedia

Wybiła godzina "W". Dziś wspominamy bohaterskie 63 dni niezłomnej walki o wolność – wolność Warszawy i wolność Polski. Nieocenionym źródłem wiedzy o tamtych dniach są bezpośrednie relacje uczestników Powstania Warszawskiego. Część Powstańców odeszła już na wieczną służbę Polsce, część nadal jest z nami.

76. rocznica Powstania Warszawskiego to czas szczególny. Poprzez uświadomienie sobie tragizmu, ale przede wszystkim bohaterstwa żołnierzy i cywilów, którzy byli świadkami i uczestnikami tych wydarzeń, jako wspólnota i jako naród mamy okazję, by lepiej zrozumieć naszą polską historię i nasze losy. Pojawiają się skrajne oceny sensu wybuchu Powstania w Warszawie. Jedno jest jednak pewne – bez oddania głosu uczestnikom tamtych wydarzeń nie jesteśmy w stanie zrozumieć znaczenia bohaterskiego zrywu, którego mit ukształtował i nadal kształtuje kolejne pokolenia Polaków. Oddajmy więc głos świadkom i bohaterom tamtych dni. Jak zapamiętali 1 sierpnia i godzinę „W”? 

Usunięto obraz.

Na kulach do domu

– Był [czas], kiedy budowaliśmy barykady. Mój pierwszy bohaterski czyn, bo myślałem, że będę bohaterem – wspomina Zbigniew Kołodziejak ps. „Kruk”, który podczas Powstania był strzelcem. W czasie rozpoczęcia walk o Warszawę był niespełna osiemnastolatkiem. Miał jeden cel – walczyć o stolicę, walczyć o Polskę.

– Grupa (nas chyba pięciu czy sześciu, już nie pamiętam) pod dowództwem mojego kolegi z pracy, Stefana Bieńkowskiego „Gałązki”, miała za zadanie zniszczyć dwa czołgi, które stały na Piusa róg Marszałkowskiej. Bojowo piwnicami, dachami doszliśmy do miejsca. Jak to wyglądało? Między piwnicami domów były dziury porobione i można było przejść, chodzić z budynku do budynku, jak był blisko. Jak był daleko, to [wchodziliśmy] na dach i z dachu [przechodziliśmy] znowu na następny budynek. Tak wyszliśmy na miejsce, gdzie stały czołgi. Oczywiście w międzyczasie jeden z tych czołgów odjechał. – opowiadał „Kruk”.

– My tu w strachu, bo mamy podwórko, które jest otwarte, a za podwórkiem zaraz stoją Niemcy. Więc taka walka [z samym sobą], że jak zdążysz, to się uratujesz; nie zdążysz, to się nie uratujesz. Wbiegliśmy na któreś piętro, drugie chyba, to było jak najbliżej czołgu i tak na hurra rzuciliśmy butelki. Granatów nie zdążyliśmy rzucić, bo się baliśmy, że jak nie będziemy się mieli czym bronić, to jak nas zaskoczą gdzieś w innym miejscu, jak będziemy uciekali. Butelki zapaliły się na tym czołgu, ale już nie patrzyliśmy, czy on się spalił, czy nie. Uciekliśmy z tego miejsca, to znaczy wróciliśmy na miejsce, skąd nas oddelegowano – mówi Powstaniec.

– Okazało się, że czołg się nie spalił, bo go ugasili. Bohaterami nie zostaliśmy, bo zadania nie wykonaliśmy. Tak to było. Taki był ten mój pierwszy udział w rzeczywistej walce. 

11 września Zbigniew Kołodziejak został ranny i znalazł się w polowym szpitalu. I tam jednak nie brakowało tragicznych scen. Niemcy dobijali część chorych, zwłaszcza tych w mundurach. Osiemnastoletni wówczas chłopak miał więcej szczęścia.

– Pamiętam taki moment, […] że leżę na łóżku i chce mi się wody, pić się chce, bo nogi mam porozwalane w drobiazgi. Podchodzi Niemiec i daje mi tej wody, mówi: „Ja to jestem Polak”. – „Jaki Polak?” – „Bo ja Poznaniak jestem. Ja bym na kuli do domu chciał polecieć”

Usunięto obraz.

Chciałem, żeby Niemiec strzelił.

Pierwszy dzień Powstania wspominał również Marian Karol Rozwenc, starszy strzelec z pułku „Baszta.”

– Nie wiem dokładnie którego lipca, ale może trzydziestego pierwszego przyszedł łącznik i powiedział, gdzie mam się stawić, o której godzinie. Stawiłem się, to było na placu Zbawiciela, dokładnie już też nie pamiętam. To były ostatnie dni lipca, 30 może 31, może 29 lipca. Niestety, nie powiem dokładnie. Tam myśmy byli i nocowaliśmy. Były już łączniczki, sanitariuszki. Jeszcze koledzy. Zaczęło się robić już tak dość dużo tych młodych ludzi. – relacjonował Powstaniec.

Pomimo braków w wyposażeniu i olbrzymiej dysproporcji sił wiara w powodzenie Powstania była ogromna. Udział w zrywie niósł za sobą olbrzymie nadzieje. 

– Jak się okazało 1 sierpnia przed południem przyszła wiadomość-rozkaz: „Stawić się na punkt do natarcia”. Podano godzinę. Dostaliśmy [adres] na Mokotowie, ale dokładnie nie pamiętam, jaka to była ulica, numer… Oczywiście stawiliśmy się, przed godziną [piątą] rozdano broń, powiedzmy broń. Dwa granaty – to każdy dostał, to mieliśmy, ale broń to wyprosiłem. Dali mnie pistolet „szóstkę”, to jest taka damska „szósteczka” do torebeczki, i trzy naboje, z paru metrów to może jeszcze skaleczyć. To było wszystko, z czym się szło na początku. – opowiadał Marian Karol Rozwenc.

Wspominając atmosferę tamtych dni podkreślił, że wolność o jaką walczyli Powstańcy dawała siłę, a nadzieja w powodzenie Powstania sprawiała, że mimo zagrożenia młodzi ludzie czuli radość.

– To był szał optymizmu, to były piękne chwile, jeżeli chodzi od tej strony [emocjonalnej], mimo że krew już się lała.  

Jednym z największych ciosów dla Powstańców była kapitulacja Warszawy. Wraz z upadkiem Powstania zostały pogrzebane nadzieje o dalszej walce. Dalszy los bohaterów stanął pod znakiem zapytania, a udział w walce wpłynął na całe ich dalsze życie.

– To było straszne. Muszę powiedzieć, że to było przeżycie… Nawet był taki moment, że chciałem, żeby Niemiec strzelił. Nie mogłem się pogodzić wewnętrznie, to było straszne. – mówił Marian Karol Rozwenc.

Usunięto obraz.

Nie ma rzeczy straszniejszej niż wojna

Czego uczą rozmowy z Powstańcami Warszawskimi? Czegoś o wiele więcej niż historii. Dają punkt odniesienia do współczesności, pozwalają w szerszym kontekście zobaczyć nie tylko przeszłość, ale może przede wszystkim to, co otacza nas obecnie. Idąc codziennie ulicami Warszawy być może nie myślimy o tym, co widziało to miasto – miasto, które przeżyło własną śmierć.

– Dochodzimy, jesteśmy na miejscu naszego punktu zbornego przed piątą, ale mamy stamtąd już jako patrol, jako grupa przejść na plac Dąbrowskiego. Wychodzimy, ale nie możemy już przejść przez Marszałkowską, bo przed piątą zaczyna się ostrzał od Ogrodu Saskiego na Marszałkowską – opowiada o pierwszym dniu Powstania Warszawskiego Maria Dębska. W powstaniu strzelec i sanitariuszka.

– Naszą grupę cofają. Zostajemy na Zielnej przy Siennej, gdzie widzimy początek Powstania. Bierzemy w tym udział w tym sensie, że jesteśmy po piątej parę minut, jest ostrzał na Marszałkowskiej, pokazuje się flaga w oknie vis-à-vis, z drugiej strony ulicy i biegnie chłopak, już z akowską opaską. Jest straszny krzyk radości, krzyk: „Powstanie się zaczęło, wolność!” – i strzelanina – wspomina.

Co najbardziej zapadło jej w pamięć?

– Popalone ludzkie ciała. – odpowiada.

– Tak widzę, jakbym miała zdjęcie, obraz, że na rogu Zielnej i Siennej była barykada i przy barykadzie leżały dwa ciała, dwa trupy. Trudne były do rozpoznania, dlatego że to byli ludzie, którzy widocznie zostali spaleni napalmem. Nie odróżniało się kończyn, tylko dwa straszne tłumoki. To zostało mi bardzo w pamięci. – opowiada nie bez wzruszenia.

Z wojny wyniosła wiele doświadczeń. Okrucieństwo tego, co zobaczyła na własne oczy młoda wówczas dziewczyna uświadczyło ją w przekonaniu, że już nigdy więcej nie można doprowadzić do czegoś podobnego.

– (...) Nie ma rzeczy straszniejszej niż wojna, (...) ludzkość powinna robić wszystko, aby uniknąć wojny, bo to było straszne: te ofiary… – mówi, urywając zdanie w chwilowej zadumie.

– Mam zawsze uczucie, że jak wymrze już pokolenie, które przeżyło wojnę, to znów będzie jakiś kataklizm, bo ludzie muszą przeżyć to, żeby zrozumieć, jak straszna jest wojna, jak nikt naprawdę nie może nic racjonalnego zrobić, żeby uniknąć tragicznych ofiar. Całe dobro i państwowe, i indywidualne, wszystko zostaje zniszczone. Ruina.

– Należy zrobić największy wysiłek, jaki można, żeby uniknąć konfliktów zbrojnych.ego mnie nauczyła wojna. – apeluje bohaterka.

Usunięto obraz.

 

Wszystkie cytowane fragmenty rozmów z Powstańcami Warszawskimi pochodzą ze zbiorów Archiwum Historii Mówionej. Autorką wywiadów jest Anna Konopka-Nartowska.

Pełne zapisy rozmów znajdziesz poniżej:

Zbigniew Kołodziejak

Marian Karol Rozwenc

Maria Dębska

 

 

 

 

 

Muzeum Powstania Warszawskiego

Wiadomości

Przepadek aut niezgodny z konstytucją? Znamy stanowisko RPO

Hity w sieci | Tusk aktywista! Zajączkowska gasi Śmiszka

Bodnar przed nią drży, Ziobro szanował i stawiał na jej fachowość. Oto żelazna dama zawodów prawniczych

Kaczyński w Słubicach: Tusk jest przyzwyczajony do podległości Niemcom, Polacy nie [WIDEO]

Marie Le Pen może zostać wykluczona z wyborów

Nawrocki w Dębicy: zwołam referendum i powiemy, jak ma wyglądać wymiar sprawiedliwości

Polskie służby pomogą ustalić miejsce pobytu A. Mielnikawej z Rady Koordynacyjnej Białorusi

Bezpieczeństwo Polski zagrożone - pakt migracyjny

Skandaliczny wpis Giertycha o Annie W. Sędziowie RP: "oczekuje się pożądanych zeznań"

Zaćmienie słońca nad Polską w sobotę. Wiemy, gdzie będzie najlepiej widoczne

Gdzie ta kwota wolna od podatku? KO zapomniała o własnych obietnicach! | Przyjaciele Republiki

Mocne spadki na Wall Street po danych o inflacji w USA

Tajemnice Pałacu Prezydenckiego. Co kryje się za drzwiami? | Republika wstajemy!

Fala zwolnień grupowych w Polsce nie ustępuje! Niemal 15 tys. pracowników straci pracę

Biżuteria – luksus czy mądra inwestycja? O tym, co nosisz i na czym zarabiasz

Najnowsze

Przepadek aut niezgodny z konstytucją? Znamy stanowisko RPO

Marie Le Pen może zostać wykluczona z wyborów

Nawrocki w Dębicy: zwołam referendum i powiemy, jak ma wyglądać wymiar sprawiedliwości

Polskie służby pomogą ustalić miejsce pobytu A. Mielnikawej z Rady Koordynacyjnej Białorusi

Bezpieczeństwo Polski zagrożone - pakt migracyjny

Hity w sieci | Tusk aktywista! Zajączkowska gasi Śmiszka

Bodnar przed nią drży, Ziobro szanował i stawiał na jej fachowość. Oto żelazna dama zawodów prawniczych

Kaczyński w Słubicach: Tusk jest przyzwyczajony do podległości Niemcom, Polacy nie [WIDEO]