Przejdź do treści
Republika Uwaga, lokalne muxy nie nadają od dziś (1 kwietnia) Republiki. Chcąc oglądać naszą stację trzeba przejść na Mux 8
Republika Solidarni z Republiką! Każda wpłata od Państwa jest dla nas ogromnym wyrazem wsparcia. Wpłaty można dokonać, wykonując przelew: Fundacja Niezależne Media, nr konta: 78 1240 1053 1111 0010 7283 0412, dopisek: Darowizna na wolne media
Radio Republika Zachęcamy do słuchania naszego internetowego Radio Republika na stronie radiotvrepublika.pl
Spotkanie 2 kwietnia o godz. 16:30 na rynku w Suchej Beskidzkiej (Małopolska) odbędzie się spotkanie otwarte dla mieszkańców z kandydatem na prezydenta RP dr. Karolem Nawrockim
Spotkanie Klub Gazety Polskiej Łuków zaprasza 2 kwietnia, o godz. 18:40, na spotkanie z Adamem Borowskim. Odbędzie się ono w Sali Konferencyjnej Budynku Poklasztornego przy Parafii Podwyższenia Krzyża Świętego, ul. Ks. kard. Stefana Wyszyńskiego 41 w Łukowie
Wydarzenie Bydgoski Klub Gazety Polskiej w imieniu Bydgoskich Patriotów zaprasza 2 kwietnia na Bydgoski Marsz Pamięci Jana Pawła II. Początek zgromadzenia o godz. 19 na Starym Rynku (marsz wyruszy o godz. 20)
Wydarzenie Klub "Gazety Polskiej" Gorzów Wielkopolski zaprasza na uroczystość upamiętnienia 20 rocznicy śmierci Św. Jana Pawła II, 2 kwietnia 2025 (środa), godz. 20.30, na Wzgórzu Papieskim przy Placu Jana Pawła II
Spotkanie Klub „Gazety Polskiej” Bełchatów zaprasza na koncert z Bardem Strefy Wolnego Słowa Pawłem Piekarczykiem, 3 kwietnia (czwartek), g. 18.00, Oratorium Jana Pawła II ul. Kościuszki 2, Bełchatów
Wykład Klub „Gazety Polskiej” Gdańsk II zaprasza wykład pt. "Techniczne aspekty tragedii nad Smoleńskiem" dr hab. inż. Jerzy Głuch, 9 kwietnia (środa), godz. 18:00, Sala Akwen, Budynek NSZZ Solidarność, ul. Wały Piastowskie 24
Wydarzenie W sobotę (05.04) o godz. 12:00 w Opocznie (Szkoła nr 3, ul. Armii Krajowej 1) odbędzie się konwencja rolna, z udziałem Karola Nawrockiego - obywatelskiego kandydata na prezydenta RP
Protest Protest przeciw masowej migracji do Polski! 5 kwietnia, godz. 12:00, Gubin, wjazd na most graniczny z ul. Bolesława Chrobrego
Spotkanie Posłowie PiS: Mateusz Morawiecki, Maciej Małecki i Robert Telus zapraszają na spotkanie 7 kwietnia o godz. 18. Spotkanie odbędzie się w Czerwińsku nad Wisłą - w Domu Weselnym Siódme Niebo, ul. Jagiełły 1a
Wydarzenie XXV Ogólnopolska Droga Krzyżowa Ludzi Pracy: 11 kwietnia, godz. 18:00, Parafia Rzymskokatolicka św. Stanisława Kostki ul. Hozjusza 2 w Warszawie. Początek: Eucharystia o godz. 17:00
Wydarzenie 12.04 o 12.00 w Warszawie odbędzie się Marsz z Okazji 1000-lecia Królestwa Polskiego oraz bicie rekordu w liczbie par tańczących jednocześnie poloneza

Prof. Szyjewski, religioznawca: Każda kultura posiada swoje własne mity i symbole związane z księżycem | NASZ WYWIAD

Źródło: twitter @dojadaoud

O roli księżyca w religiach i wierzeniach rozmawialiśmy z prof. dr hab. Andrzej Szyjewski, religioznawcą, etnologiem religii z Uniwersytetu Jagiellońskiego.

TelewizjaRepublika.pl: Czy księżyc ma to samo znacznie symboliczne w różnych miejscach globu, w różnych religiach ?

Prof. dr hab. Andrzej Szyjewski: Naturalnie każda kultura posiada swoje własne mity, idee czy symbole związane z księżycem. Istnieją również elementy uniwersalne. One poniekąd są wymuszone samym istnieniem księżyca i wiążą się z jego działaniami - z wodami, z roślinnością, z kobietami. To wątki uniwersalne – księżyc jako ten, który przyciąga wody, wywołuje pływy, wobec tego wiąże się z opadami, może je zamykać lub otwierać. Analogicznie może wciągać w specjalny zbiornik dusze ludzkie. Może też być związany z kobiecością, ze względu na to, że cykl księżycowy pokrywa się ze standardowym cyklem menstruacyjnym. W konsekwencji księżyc rządzi menstruacją.

Czy w którejś religii księżyc odgrywa szczególną rolę?

Nie widzę takiej religii, która by była przede wszystkim na księżycu skupiona. To jest problem raczej drugorzędnej symboliki.

A nasze tereny? Jaka była rola księżyca wśród Słowian?

O Słowianach mamy niewiele wiadomości, trudno na to odpowiedzieć z dozą pewności. Oczywiście można stawiać hipotezy. Księżyc pojawia się jako młody i stary, istniejący w trzech formach, w trzech postaciach. To wynika z tekstów folkloru. Czyli jest związany z młodością i starzeniem się. Jednocześnie księżyc jest najprawdopodobniej takim ciałem, które byłoby związane z czarami, ciemnością, nocą, tym co straszne. Wydaje się, że była to jedna z form przejawiania się takiej postaci jak Weles albo Wołos, który był bogiem czarów. Co zresztą jest podparte przez inne społeczności indoeuropejskie, można tak podejrzewać. Mamy jeden tekst, a mianowicie „Słowo o wyprawie Igora”, gdzie się mówi o księciu Wszesławie, który w postaci wilkołaka zabiegał drogę księżycowi nazywanemu Chors. Stąd podejrzenia o to, że księżyc był związany z przemianą postaci w wilka.

Czyli to, że dzisiaj w popkulturze księżyc kojarzy się z wampirami, wilkołakami i potworami różnej maści to efekt dziedzictwa dawnych wierzeń?

Księżyc głównie świecie w nocy, rzadko pojawia się w dzień. Te dni są inaczej traktowane, gdy widać równocześnie dwa ciała niebieskie, jako albo feralne, albo szczęśliwe. W każdym razie księżyc jest związany z nocą, a noc to wiadomo jest czas dziwny, niepewny, kiedy rożne złe istoty mogą się pojawiać. Ten związek jest uniwersalny na całym świecie.

Można powiedzieć, że oswoiliśmy noc? Noc tysiąc lat temu, a noc dzisiaj…

Oczywiście. Mamy sztuczne światło. Od momentu, kiedy da się przeżyć noc nie tkwiąc w ciemności, to w zasadzie została ona poniekąd oswojona. Chociaż oczywiście nie wszędzie da się te światło zanieść. Jeślibyśmy wzięli pewien przykład relacji – wiejską chatę. Kiedy było światło w postaci świecy, to było jedno światło w domu, które stawiało się na stole. Wszędzie wokół, pod progiem, za kominem, w tych miejscach czaiły się niezwykłe, groźne siły. To była strefa mroku, gdzie światło nie sięgało. Można to samo mówić o całej rzeczywistości.

A takie zjawisko jakie mamy dzisiaj ? Księżyc jest o 14 proc. większy i świeci o 30 proc. jaśniej. Czy to mogło być wykorzystywane przez kapłanów? Odczytywane jako zbliżająca się apokalipsa, jakieś zmiany?

Trudno odpowiedzieć. Zmiany świetlistości księżyca nie rzucają się nigdzie w oczy, nie spotkałem się z czymś takim. Jeśli mówimy o podobnych działaniach, to kwestia dotyczy raczej zaćmień, kiedy księżyc znika albo zaćmienia słońca. Kiedy jasność zanika, to jest to zapowiedź klęski. Pomniejsze zmiany jasności najpewniej nie wywoływały takiego wrażenia.

 

 prof. dr hab. Andrzej Szyjewski(ur. 1963) – religioznawca, etnolog religii. Zajmuje się teorią mitu, szamanizmem, religiami Australii i Oceanii, problemem przemian zachodzących w religiach plemiennych. Do głównych zainteresowań naukowych należą: religie społeczności tradycyjnych, teoria mitu, symbol religijny, antropologia religii, etnologia religii, metodologia religioznawstwa. Obecnie jest dyrektorem Zakładu Fenomenologii i Antropologii Religii Instytutu Religioznawstwa Wydziału Filozoficznego UJ. 

Najważniejsze publikacje:
Symbolika kruka (Kraków 1991), Religie Australii (Kraków 1998), Etnologia religii (Kraków 2001), Religia Słowian (Kraków 2003)
Od Valinoru do Mordoru; świat mitu a religia w dziele Tolkiena, (Kraków 2004), Szamanizm (Kraków 2005), Religie Czarnej Afryki (Kraków 2005), Mitologia australijska jako nośnik tożsamości (Kraków 2014)

 

Rozmawiał: Mateusz Kosiński 

Usunięto obraz.

Telewizja Republika

Wiadomości

Musk o atakach: To "działania terrorystyczne na dużą skalę"

Rosyjska ofensywa. Straty większe niż możliwości produkcji

Tam przejdą burze wielokrotne. Grożą powodziami błyskawicznymi

USA wysyłają potężne jednostki na Bliski Wschód

Amerykański senator 14 godzin na mównicy. Pobił rekord?

MSZ Niemiec Annalena Baerbock o tym co z Nord Stream 2

"Ani jednego znaku, że Rosja czyni wysiłki w kierunku pokoju”

Prawdopodobna przyczyna potężnego trzęsienia ziemi w Myanmarze

Pożar komisu i piekarni w Górkach Wielkich na Śląsku

Chcą kary śmierci dla zabójcy dyrektora UnitedHealthcare

Ukraińcy zaatakowali rosyjski bunkier. Celowali w dowództwo

"Gdyby nie Republika - nikt by się o zwolnieniu Cyby nie dowiedział" - mówi Marek Jakubiak

Cyba, migranci, aborcja - najważniejsze to kłamać | Codziennie Burza

Polski Związek Podnoszenia Ciężarów w żałobie

Obrońca Anny W.: ewidentnie sygnał jest taki – zabierzemy ci dziecko

Najnowsze

Musk o atakach: To "działania terrorystyczne na dużą skalę"

Amerykański senator 14 godzin na mównicy. Pobił rekord?

MSZ Niemiec Annalena Baerbock o tym co z Nord Stream 2

"Ani jednego znaku, że Rosja czyni wysiłki w kierunku pokoju”

Prawdopodobna przyczyna potężnego trzęsienia ziemi w Myanmarze

Rosyjska ofensywa. Straty większe niż możliwości produkcji

Tam przejdą burze wielokrotne. Grożą powodziami błyskawicznymi

USA wysyłają potężne jednostki na Bliski Wschód