Przejdź do treści
12:22 Rosja: W sierpniu rosyjsko-chińskie manewry morskie w rejonie Władywostoku
11:32 Ukraina: Rosjanie zastosowali w nocnych atakach drony odrzutowe
11:07 Pomorskie: Po usunięciu skutków ulewy częściowo wznowiony ruch pociągów Żuławskiej Kolei Dojazdowej
09:43 IMGW: spadła liczba stanów alarmowych na rzekach
09:40 Rosja: Fale tsunami o wysokości do 5 m uderzyły w Siewiero-Kurilsk
09:10 Portugalia: Policja zatrzymała dwóch mężczyzn podejrzanych o spowodowanie kilku pożarów w lasach w środkowej i północnej części kraju
08:51 Ukraina: Rosjanie zaatakowali wojskowy ośrodek szkoleniowy. Trzech zabitych, 18 rannych żołnierzy
Wydarzenie Klub "Gazety Polskiej" w Piotrkowie Trybunalskim zaprasza na sprzątanie grobów Uczestników Powstania Warszawskiego, 31 lipca 2025 r. (czwartek), g. 18, przy bramie starego cmentarza ul. Cmentarna
Wydarzenie Klub "Gazety Polskiej" w Brzozowie zaprasza na uczczenie „Godziny -W-” w 81. Rocznicę Wybuchu Powstania Warszawskiego, 1 sierpnia 2025 r. (piątek), g. 17, Cmentarz Komunalny w Brzozowie – KRZYŻ z Tablicą Sokoła i Powstania Warszawskiego
Wydarzenie Klub Gazety Polskiej w Jastrzębiu-Zdroju zaprasza na obchody 81. rocznicy Powstania Warszawskiego, 1 sierpnia 2025 r. (piątek), g. 17, przy tablicy rtm. Witolda Pileckiego.
Wydarzenie Klub „Gazety Polskiej” Nowy Sącz im. Jana Olszewskiego zaprasza na rocznicę Powstania Warszawskiego, 1 sierpnia 2025 r. (piątek), g. 17, przy Pomniku Polskiego Państwa Podziemnego
Wydarzenie Klub "Gazety Polskiej" Skarżysko-Kamienna zaprasza na wydarzenie pt. Skarżysko Śpiewa piosenki Powstania Warszawskiego, 1 sierpnia 2025 r. (piątek), g. 18, Ośrodek Patriotyczno-Społeczny, ul. Kościuszki 38, Skarżysko-Kamienna
Wydarzenie Klub "Gazety Polskiej" w Ciechocinku, zaprasza do wspólnego śpiewania piosenek powstańczych, 1 sierpnia 2025 r. (piątek), g. 17, przy ul. Żelaznej 5, przed budynkiem Miejskiego Centrum Kultury
Wydarzenie Spotkanie z posłami PiS z Mariuszem Błaszczakiem, Jackiem Sasinem i Sebastianem Łukaszewiczem. Niedziela, 3 sierpnia 2025, godz. 12:30 w Starostwie Powiatowym w Sokółce, ul. Piłsudskiego 8
Wydarzenie Klub „Gazety Polskiej” Wejherowo zaprasza na Obchody Narodowego Dnia Pamięci Powstania Warszawskiego, 1 sierpnia 2025 r. (piątek), g.16.50, przy Bramie Piaśnickiej, - g. 17.30 Różaniec w Kościele Chrystusa Króla
Zaproszenie Klub „Gazety Polskiej” Milanówek zaprasza na obchody 81. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, 2 sierpnia 2025 r. (sobota), g. 15.00-Msza św. w kościele pw. Matki Bożej Bolesnej ul. Szkolna 7. Po Mszy św. uroczystość na cmentarzu w Milanówku
Zaproszenie Klub „Gazety Polskiej” Sydney zaprasza na uroczystą Mszę Św. z okazji 81. rocznicy Wybuchu Powstania Warszawskiego, 3 sierpnia 2025 r. (sobota), 12, Kościół pw. Św. Vincenta, 7 Bland St., Ashfield
Wydarzenie Klub Gazety Polskiej Aleksandrów Łódzki zaprasza na wspólne śpiewanie piosenek powstańczych w dniu 3.08. po mszy świętej o godzinie 12:00 w kościele pw. Świętych Archaniołów Michała, Gabriela i Rafała w Aleksandrowie Łódzkim
Zaproszenie Klub „Gazety Polskiej” w Perth Australia zaprasza na obchody 81. rocznicy Powstania Warszawskiego, 10 sierpnia 2025 r. (niedziela), g. 9.30 Msza św. - g. 10.45projekcja filmu „Sierpniowe Niebo. 63 Dni Chwały”, 35 Eighth Ave, Maylands
Portal tvrepublika.pl informacje z kraju i świata 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Nie zasypiamy nigdy. Bądź z nami!

Prof. Kaleta: Szympansy potrafią zmieniać koalicję, żeby obalić dominanta

Źródło: Telewizja Republika

O politycznych zachowaniach zwierząt i tym, czy rzeczywiście szympansy są szlachetne, a lemury podstępne rozmawiamy z dr hab. Tadeuszem Kaletą, prof. SGGW, specjalizującym się w badaniu zachowań zwierząt.

TelewizjaRepublika.pl: Ostatnio w Sejmie dużo mówiło się o wściekłych małpach, ale także szlachetnych szympansach i podstępnych lemurach. Czy te gatunki rzeczywiście prezentują sobie takie akurat cechy

Dr hab. Tadeusz Kaleta, kierownik Katedry Genetyki i Ogólnej Hodowli Zwierząt SGGW, specjalizujący się w badaniu zachowań zwierząt: Porównywanie ludzi do małp ma bardzo długa tradycję w kolorycie politycznym, nawet cała ewolucja została sprowadzona do opozycji człowiek-małpa. Opinia o podstępnych lemurach wzięta jest chyba z filmu „Madagaskar”. Tak określać zwierząt nie można. Nie można oceniać ich w kategoriach etyczno-moralnych. Szympansy zwyczajne za to są mniej sympatyczne niż się wydaje, bo to jedyny gatunek poza człowiekiem, u którego opisano wybijanie jednej systematycznej grupy przez drugą. Wyglądają owszem sympatycznie, są bardzo inteligentne, natomiast jest to też zwierzę bardzo agresywne. Lemury raczej szczególnie agresywne nie są, co potwierdza przykład, że trzymane są w parkach np. w Anglii.

Należy jednak podkreślić, że taka skala nie może być przykładana do zwierzęcia. Z punktu widzenia biologa nie można mówić, że zwierzę jest szlachetne.

Czy można powiedzieć, że zwierzęta uprawiają coś na kształt polityki, jaką opanował człowiek?

- Tak, jest to widoczne u szympansów. Ich political behavior opisane zostało w zoo w Arnhem - w jaki sposób szympansy zmieniają koalicje, żeby obalić dominanta. W grupach naczelnych występują takie zachowania, że osobnik musi się odpowiednio ustawić i znać układ podporządkowania i dominacji, musi wiedzieć, na które osobniki trzeba uważać. Różne są jednak te układy, bo przykładowo u niektórych naczelnych dominuje całe potomstwo samicy dominującej. Opisywane są również przypadki, jak interweniuje strona trzecia i rozdziela walczących.

Trójpodział władzy?

Stronę prawną dyktuje jednak tutaj biologia i władza ustawodawcza zależy od dominanta. Władza wykonawcza jest różna, może to być dominująca grupa, para, albo pojedynczy dominant. Badana jest prymatologia u koczkodanów, makaków, gdzie panują bardzo złożone stosunki. Małpy kojarzymy jako zwierzęta poczciwe, a to dalekie od rzeczywistości. Mają zachowania, które mogą zaskakiwać w sposób negatywny. Przykładowo orangutany gwałcą, goryle popełniają często dzieciobójstwo – samce zabijają młode od innych samic. Dużo takich przypadków opisuje książka „Demoniczne samce”.

Czy istnieją w świecie zwierząt gatunki, w których decyduje pewna zbiorowość, a nie pojedyncze osobniki?

Znam takie grupy, gdzie nie ma wyraźnej hierarchii i występują one wśród niektórych gatunków zwierząt kopytnych. Następuje wśród nich wiele reakcji zbiorowych, gdzie nie ma określonej decyzji dominanta.

Czy występują u zwierząt jakieś inne zachowania, które możemy znać z naszych społeczności, także ze sceny politycznej?

U małp jest tak, że rewanżują się zarówno pozytywnie, jak i negatywnie. Jeśli osobnik uczynił pewną usługę, to może liczyć na polityczny rewanż, ale to samo nastąpi, gdy popełni jakąś czynność negatywną. Można przez to powiedzieć, że u małp jest pewne poczucie sprawiedliwości. Podobnie pewną sprawiedliwość obserwujemy u kapucynek - gdy podawano pokarm jednej, a drugiej nie, to dzieliły się pokarmem. Niektórzy uważają, że etyka i prawo opiera się na zachowaniach zwierzęcych, w szczególności naczelnych. Naczelne przykładowo inaczej odnoszą się do kalek zwierzęcych, wiedzą, że pewien osobnik czegoś nie może i traktują go ulgowo.

Polityka socjalna?

Coś takiego, ale tylko u niektórych gatunków, zbliżonych najbardziej do człowieka. Na pewno pomagają sobie i to jest fenomen. Pomoc wzajemna występują również u słoni, wśród których panuje matriarchat. Małpy jednak są człowiekowi najbliższe i najłatwiej różnego rodzaju podobieństwa stwierdzić.

Czy modele rządzenia zmieniają się w obrębie jednego gatunku? Czy konkretne gatunki mogą w określonych sytuacjach zmieniać model rządzenia np. z pojedynczego dominanta na dominującą grupę?

U małp jest to raczej stabilne. Najbardziej złożona struktura społeczna jest u szympansów, gdzie jest model fission-fusion, który polega na tym, że samice żyją w małych grupkach rodzinnych z młodymi, natomiast samce stanowią zwartą grupę chroniąca terytorium i panuje w niej określona hierarchia. System taki na ogół jest stabilny. U goryli istnieją np. struktury haremowe, gdzie dominantem jest silverback, czyli największy goryl w stadzie. U innych zwierząt struktury te mogą się jednak zmieniać w zależności od różnych czynników – wewnętrznych i zewnętrznych.

Rozmawiał Michał Dzierżak

telewizjarepublika.pl

Wiadomości

Papież do młodych Polaków: niech spotkanie z Jezusem umocni waszą wiarę

Książka „Upadek. Jak straciliśmy Pierwszą Rzeczpospolitą” wśród czterech najpopularniejszych książek historycznych 2025 roku

Artykuł sponsorowany

Dwukrotna mistrzyni olimpijska zaginęła w górach Karakorum

Richardson nie odpuszcza po stracie pupila. "Lobby weterynaryjne mnie atakuje"

Fogiel: ta pseudo-rekonstrukcja to jest rozdawanie stanowisk koalicjantom i pęd na stołki

HIT DNIA

HIT! Koalicjantka Giertycha przypomniała, że to on "wiódł prym" w ofensywnej narracji ws. wyborów

Kazik walczy o życie. Potrzebuje naszej pomocy!

Serie A wprowadza rewolucję w terminarzu

Formela: w nowym systemie "nie widać pacjenta"

Przedstawiamy aktualne notowania cen ropy w USA

Ciało 16-latka, który utonął w Bałtyku, zostało odnalezione

TRZEBA ZOBACZYĆ!

Bąkiewicz odpowiedział Szłapce. Zapowiedział... kroki prawne

Doda do astronauty: „Teraz gwiazda jest jedna!” – upomniała go na oczach tłumu!

Maciejewski: Tusk pogodził się z opcją, że nie uda się Polską rządzić, to trzeba podpalić

Rozbito gang, który wyłudził 82 mln zł tytułem refundacji leków!

Najnowsze

Papież do młodych Polaków: niech spotkanie z Jezusem umocni waszą wiarę

Fogiel: ta pseudo-rekonstrukcja to jest rozdawanie stanowisk koalicjantom i pęd na stołki

HIT DNIA

HIT! Koalicjantka Giertycha przypomniała, że to on "wiódł prym" w ofensywnej narracji ws. wyborów

Kazik walczy o życie. Potrzebuje naszej pomocy!

Serie A wprowadza rewolucję w terminarzu

Książka „Upadek. Jak straciliśmy Pierwszą Rzeczpospolitą” wśród czterech najpopularniejszych książek historycznych 2025 roku

Artykuł sponsorowany

Dwukrotna mistrzyni olimpijska zaginęła w górach Karakorum

Richardson nie odpuszcza po stracie pupila. "Lobby weterynaryjne mnie atakuje"