Przejdź do treści
Republika O godzinie 20:20 gośćmi Danuty Holeckiej w programie "Dzisiaj" w Republice będą Rafał Bochenek z Prawa i Sprawiedliwości oraz Bartosz Romowicz z Polski 2050
17:41 Warszawa: sąd przedłużył o sześć miesięcy areszt dla Mieszka R., podejrzanego o morderstwo na Uniwersytecie Warszawskim
17:20 Holenderski kolarz Olav Kooij wygrał w Legnicy pierwszy etap 82. Tour de Pologne
16:19 Mazowieckie: w związku ze z postrzeleniem w Ciechanowie 45-latka policja zatrzymała czterech mieszkańców tego miasta w wieku od 21 do 39 lat
15:47 MSWiA zwróciło się do przewodniczącego PKW o odwołanie z funkcji komisarza wyborczego sędziów, którzy czynnie poparli wybór sędziów do neoKRS oraz brali udział w procedurze nominacyjnej
14:38 Litwa: Prezydent powierzył ministrowi finansów pełnienie obowiązków premiera
14:29 Zachodniopomorskie: Policja opublikowała wizerunki podejrzanych o zabójstwo w Policach
13:54 W. Brytania: Ruszył pierwszy na świecie program szczepień przeciwko rzeżączce
Wydarzenie 6 sierpnia przed Sejmem, przed oraz podczas zaprzysiężenia Karola Nawrockiego, odbędzie się wielkie zgromadzenie Polaków. Później - odbędzie się biało-czerwony Marsz na Plac Zamkowy
Zaproszenie Klub „Gazety Polskiej” w Perth Australia zaprasza na obchody 81. rocznicy Powstania Warszawskiego, 10 sierpnia 2025 r. (niedziela), g. 9.30 Msza św. - g. 10.45projekcja filmu „Sierpniowe Niebo. 63 Dni Chwały”, 35 Eighth Ave, Maylands
Wydarzenie Klub „Gazety Polskiej” Pabianice zaprasza na XI Festyn Patriotyczno-Rodzinny, 15 sierpnia 2025 r. godz. 10:00 Msza Św. Godz. 16:00 - rozpoczęcie, Parafia Św. Maksymiliana Marii Kolbego, ul. Jana Pawła II 46, Pabianice
Portal tvrepublika.pl informacje z kraju i świata 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Nie zasypiamy nigdy. Bądź z nami!

Powstanie Warszawskie: Syrenka zginęła 2 sierpnia

Źródło: Maciej Konrad

Po 63 dniach walk w stolicy ocalał tylko jeden pomnik – Syreny, „zraniony 35 kulami, z przestrzelonym mieczem – przetrwał na posterunku”. Krystyna Krahelska, która do niego pozowała, została śmiertelnie ranna drugiego dnia powstania.

„Jedziemy do pracowni pani Kraskowskiej-Nitzchowej zobaczyć pomnik Syreny, przeznaczony dla Warszawy, ma stanąć nad Wisłą (…). Pozowała do tego pomnika Krystyna Krahelska, córka wojewody. Piękna jak syrena i śpiewa jak syrena” – czytamy w „Dziennikach” Marii Dąbrowskiej notatkę z 21 marca 1937 r. Cytuje ją Barbara Wachowicz w swojej książce „Bohaterki powstańczej Warszawy”, długi rozdział dedykując „mocnej i jasnej Krysi”. Taka właśnie była – solidnie zbudowana i bardzo „słoneczna” w uśmiechu.

„Polska uroda”, „pełnej wdzięku” dziewczyny zachwyciła samego prezydenta Warszawy, wcześniej żołnierza I Brygady Legionów Józefa Piłsudskiego, szefa sztabu 9. Dywizji Piechoty w wojnie polsko-bolszewickiej. Stefan Starzyński, który chciał, „by Warszawa była piękna” akceptował pomysł pomnika – godła stolicy. Wyrzeźbiła go Ludwika Nitschowa, absolwentka warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, uczennica samego Wyczółkowskiego.

Krysia sama sobą się nie zachwycała – ta zresztą postawność sprawi, że stanie się łatwym celem niemieckiego snajpera 2 sierpnia. Nim jednak polegnie na Polu Mokotowskim, między słonecznikami a zagonami warzyw, w swoim 30-letnim życiu wiele dokona.

Urodzona we wsi Mazurki nad dopływem Niemna, Szczarą, w majątku rodziców będzie chłonąć historię tej ziemi, która wydała Romualda Traugutta. To Polesie usiane wówczas mogiłami powstańców 1863 r., opisanych przez Elizę Orzeszkową w nowelach „Gloria victis”. Dziadek Krysi też walczył w powstaniu styczniowym, płacąc za to pięcioma latami Sybiru, ojciec wyrzucany był ze szkół za „przeciwrządową robotę”, ciotka Wanda własnoręcznie ciskała bombę w generał-gubernatora i dowódcę warszawskiego okręgu wojskowego, Georgija Skałona.

Dziewczynka obdarzona była licznymi talentami. Pisała wiersze, jak ten, który wyszedł spod jej pióra w 16 wiośnie życia:

„O prababczynych pantofelkach z liliowego atłasu,

O zamkniętych na strychu starych słuckich pasach,

O strzępach sukien czyichś w blade sztywne róże

O zamurowanym w ścianie powstańczym mundurze

Któż ci powie – wymarli ludzie, dom-sierota?

Wiesz, że o siwy kamień, co leży we wrotach,

Dzwoniły podkowami napoliońskie konie?

Wiesz, że maleńkie twych babek dłonie

Na chorągwiach znaczyły Orła godło święte?”

Krysia chłonęła też lokalny folklor. Obrzędy rodzinnej ziemi opisze w pracy magisterskiej w dopiero co utworzonej Katedrze Etnografii Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Jej makieta przedstawiająca wieśniaków tańczących Lenok będzie święcić triumfy na międzynarodowej wystawie w Paryżu (gdzie Polska otrzyma złoty medal!) i przetrwa wojnę. Można ją dziś oglądać w Muzeum Etnograficznym.

Już wtedy od lat była harcerką Chorągwi Poleskiej Związku Harcerstwa Polskiego. Objawił się kolejny talent Krystyny – śpiew, którym oczarowała wszystkich. Była zapraszana do udziału w koncertach patriotycznych, zaśpiewała m.in. w Wilnie, w mickiewiczowskiej celi Konrada, tam, gdzie bohater III części „Dziadów” mówił swoją improwizację.

Gdy wybuchła wojna, już w grudniu wstąpiła do ZWZ, a następnie AK pełniąc funkcję łączniczki i sanitariuszki, przewożąc broń, amunicję i rozkazy. I pisała piosenki – zarówno słowa, jak i muzykę do nich; miała świetny słuch. Kto wie, że to ona stworzyła marsza „Baszty” – „Hej chłopcy, bagnet na broń”? Zaśpiewała go jeszcze w noc przed powstaniem w gronie koleżanek i kolegów z konspiracji.

1 sierpnia 1944 r., jako sanitariuszka znalazła się w jednej z drużyn, które miały atakować siedzibę znienawidzonej „gadzinówki”, czyli „Nowego Kuriera Warszawskiego”. Mieli stanowiska na Polu Mokotowskim, które nie wyglądało jak dziś – pełne zagonów z warzywami spowalniało bieg, a Krysia była duża, ciężka, kłopoty z sercem utrudniały szybsze poruszanie się. Padła trafiona przez strzelca wyborowego w płuca. Długie godziny leżała z twarzą w ziemi – piekielny ostrzał nie pozwalał do niej podejść. Zmarła 2 sierpnia w punkcie opatrunkowym na Polnej 34. Już nie miała szansy zobaczyć, jak jej marsz, „Hej chłopcy, bagnet na broń” stał się własnością wszystkich oddziałów walczącej Warszawy.

 

 

 

Barbara Wachowicz, Bohaterki powstańczej Warszawy, culture.pl

Polecamy Sejm

Wiadomości

Messi kontuzjowany. Czy Inter poradzi sobie bez lidera?

Prowadząca koncert „Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki” uderzyła w Tomasza Wolnego

Polska Federacja Ruchów Obrony Życia zaapelowała do Prezydenta RP ws. ustawy o prawach pacjenta

Nad Polskę zbliża się wyż Ines. Wraca wakacyjna aura!

Katarzyna Zielińska świętuje 12. rocznicę ślubu! Pokazała prywatne zdjęcia z przedszkola

Wystawił ponad 1700 recept, co umożliwiło lewy handel lekami psychotropowymi

Makabryczna zbrodnia na kampusie UW. Jest decyzja sądu

Czego po prezydencie Nawrockim spodziewają się Polacy? Jest nowy sondaż

Kierwiński chce się przypodobać Tuskowi. Wysyła skandaliczne żądanie do PKW

Manasterski: od 6 sierpnia zacznie się zmiana epoki,to przebudowa polskiej sceny politycznej

Popołudniowe obrady Sejmu. Oglądaj NA ŻYWO u nas!

Po dymisji premiera Paluckasa, jego rząd również ustąpił!

Tour de Pologne 2025 wystartował we Wrocławiu

Czy sędziowie sięgną po broń? Drastyczny scenariusz sędziego

Jest areszt dla podejrzanego o gwałt i porwanie byłej partnerki

Najnowsze

Messi kontuzjowany. Czy Inter poradzi sobie bez lidera?

Katarzyna Zielińska świętuje 12. rocznicę ślubu! Pokazała prywatne zdjęcia z przedszkola

Wystawił ponad 1700 recept, co umożliwiło lewy handel lekami psychotropowymi

Makabryczna zbrodnia na kampusie UW. Jest decyzja sądu

Czego po prezydencie Nawrockim spodziewają się Polacy? Jest nowy sondaż

Prowadząca koncert „Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki” uderzyła w Tomasza Wolnego

Polska Federacja Ruchów Obrony Życia zaapelowała do Prezydenta RP ws. ustawy o prawach pacjenta

Nad Polskę zbliża się wyż Ines. Wraca wakacyjna aura!