Premier uczestniczył w konferencji prasowej związanej z ogłoszeniem zwycięzców prestiżowego konkursu Teaming for Excellence w ramach europejskiego programu Horyzont 2020. Odbyła się ona we wtorek w siedzibie Narodowego Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) w Otwocku-Świerku.

Łącznie w ramach konkursu Teaming for Excellence w ramach programu Horyzont 2020, przyznano 13 grantów o łącznej wartości 195 mln euro. Trzy instytucje koordynujące granty znajdą się na terenie Polski. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego poinformowało, że granty dla trzech polskich projektów sięgną łącznie 45 mln euro.

"Te trzy granty, które polskim instytutom badawczym, polskim uczelniom udało się pozyskać to jest przełom, ponieważ w obszarze tego programu (...) Horyzont 2020 nie mieliśmy takich sukcesów jak ten, kiedy trzy jednostki - z Uniwersytetu Warszawskiego, z Narodowego Centrum Badań Jądrowych i Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie - wraz ze współpracującymi jednostkami pozyskały znaczące granty na nowoczesne badania naukowe" - podkreślił premier Mateusz Morawiecki.

Premier ocenił również, że "stajemy się taką częścią, takim bardzo ważnym ogniwem łańcucha badawczego bardzo wielu instytutów z całego świata".

Równocześnie ostrzegł, że "w świecie zewnętrznych zastosowań mamy do czynienia z ogromną konkurencją. Ta konkurencja bardzo mocno drenuje nasze mózgi, drenuje nasze możliwości - tak wygląda świat". W związku z tym polski rząd chce, aby grantów takich jak Teaming "było jak najwięcej i żeby w polskich instytutach odbywały się badania, które potem będą sprzedawane poprzez ich zastosowania, wdrożenia na całym świecie".

Obecny na konferencji wicepremier i minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin powiedział, że każdy z trzech polskich projektów nagrodzonych w europejskim programie Teaming for Excellence daje szansę na przełomowe odkrycia naukowe i jest dowodem, że polska nauka ma potencjał na poziomie światowym.

Jarosław Gowin przypomniał, że konkurs miał na celu wyłonić centra doskonałości naukowej, które oferują badania dające szansę na komercjalizację.

"To największe granty badawcze, jakie polscy naukowcy kiedykolwiek uzyskali. (...) To środki, które (...) pomogą nie tylko w unowocześnieniu infrastruktury, nie tylko w stworzeniu i rozbudowie znakomitych polskich zespołów naukowych, ale także pomogą nam w czymś, na czym nam bardzo zależy - pomogą w odwróceniu wektora drenażu mózgów" - powiedział Jarosław Gowin. Zwrócił uwagę, że projekty te są rozwijane we współpracy z wiodącymi instytucjami w Europie.

"Każdy z tych projektów daje szansę na odkrycia naukowe o charakterze naprawdę przełomowym i jest dowodem, że polska nauka ma potencjał na poziomie światowym" - powiedział Jarosław Gowin.

Wśród wybranych polskich inicjatyw znalazł się NOMATEN - Centre of Excellence in Multifunctional Materials for Industrial and Medical Applications, koordynowane przez NCBJ. W projekcie biorą też udział francuski Commissariat a l'energie atomique et aux énergies alternatives oraz fiński VTT Technical Research Centre of Finland. Grupy badawcze będą się tam zajmowały m.in. materiałami odpornymi na ekstremalne warunki, np. dla przemysłu jądrowego, w tym dla reaktorów IV generacji. Będą tu też realizowane badania nad materiałami niezbędnymi dla wysokowydajnych instalacji chemicznych oraz syntezą nowych leków, w szczególności radiofarmaceutyków.

"Ten grant to jest rzeczywiście przełom związany z tym, że jest to prawie siedmioletnie zapewnienie finansowania zespołu kilkudziesięciu naukowców, którym można wreszcie godziwie zapłacić i którzy widzą przed sobą perspektywę rozwoju” - podkreślił dyrektor NCBJ prof. Krzysztof Kurek mówiąc o grancie przyznanemu projektowi NOMATEN.

Dodał, że projekt realizowany w kierowanej przez niego instytucji dotyczy materiałów szczególnych, bo poddanych ekstremalnym warunkom: bardzo wysokim ciśnieniom, bardzo wysokiej radiacji, w bardzo złośliwym i agresywnym środowisku chemicznym. “Tego typu materiały spotyka się w technologiach jądrowych, ale nie tylko” - dodał. Podkreślił, że grantu w ramach konkursu Teaming nie udałoby się uzyskać gdyby nie dobra współpraca z MNiSW, FNP, KPK i z NCBR. "Myśmy ten grant przygotowywali cztery lata, ale warto było” - dodał.

Drugi z dofinansowanych ośrodków to Sano: Centre for New Methods in Computational Diagnostics and Personalised Therapy. Członkami konsorcjum są Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Klaster LifeScience w Krakowie, Niemieckie Towarzystwo Fraunhofera Wspierania Badań Stosowanych - i Forschungszentrum Jülich GmbH oraz brytyjski Uniwersytet w Sheffield. Centrum zajmować się ma badaniami dot. zaawansowanych symulacji komputerowych i innowacyjnych metod diagnostyki medycznej i zindywidualizowanej terapii.

Trzecia inicjatywa to ENSEMBLE3 - Centre of Excellence for nanophotonics, advanced materials and novel crystal growth-based technologies. W jego skład wchodzą: Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych, Uniwersytet Warszawski, NCBR, włoski Sapienza Universita di Roma, niemiecki Karlsruher Institut für Technologie oraz zlokalizowany w Hiszpanii nanoGUNE Cooperative Research Center. Będzie to jednostka badawcza wykorzystująca technologie dotyczące wzrostu kryształów i nowych materiałów funkcjonalnych o innowacyjnych właściwościach elektromagnetycznych. Znajdą one zastosowanie w nanofotonice, optoelektronice i medycynie.

Wicepremier Gowin zaznaczył podczas konferencji prasowej, że od trzech i pół roku rząd robi wszystko, żeby zbudować pomost między światem nauki a gospodarki. "Kolejne przęsła powstają” - powiedział. Wymienił, że przęsłami tymi są dwie ustawy o innowacyjności, Innovation Box, program doktoratów wdrożeniowych i powstanie Sieci Badawczej Łukasiewicz. „To wszystko działania obliczone na to, by wydobyć jak największy potencjał tkwiący w polskim świecie naukowym” – skomentował minister nauki.