W 2020 r. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. dostosowały 109 obiektów inżynieryjnych – mostów, wiaduktów, przepustów, do swobodnego poruszania się zwierząt przy liniach kolejowych. To efekt inwestycji z Krajowego Programu Kolejowego. Przejścia dla dużych i małych zwierząt powstały m.in. na trasach Warszawa–Sadowne–Czyżew, Sochaczew–Swarzędz, Warka–Radom, Trzebinia–Oświęcim, Warszawa–Lublin, Trzebinia–Krzeszowice.

Tym, co skaczą i latają

Przebudowane wiadukty pod i nad linią kolejową pozwalają bezpiecznie przekroczyć tory dużym zwierzętom: sarnom, wilkom, łosiom, dzikom czy lisom. Płazy mogą korzystać ze specjalnie dla nich dostosowanych przepustów pod torami. Przepusty i mosty zostały wyposażone w specjalne półki, którymi zwierzęta pełzają, skaczą lub drepczą m.in. nad rzekami.

Na modernizowanej trasie z Warszawy do Poznania przepusty zostały wyposażone w pochylnie dla płazów, które zapewniają zwierzętom przejście przez tory i skarpę. Pomyślano też o nietoperzach. W części przepustów wybudowano domki. Dla latających ssaków stanowią one schronienie w dzień i są miejscem lęgowym.

Ograniczanie do minimum ingerencji w otoczenie zapewnia zwierzętom warunki swobodnej migracji – przechodzenia przez tereny kolejowe. Tam, gdzie występuje prawdopodobieństwo kolizji zwierząt z pociągami, zwłaszcza gatunków chronionych, przygotowywane są specjalne przejścia.

Poznać zwyczaje zwierząt

Dla większości zwierząt linie kolejowe nie stanowią bariery. Potwierdzają to nagrania z fotopułapek i analizy wykonane w ramach monitorowania oddziaływania linii kolejowych na środowisko. Również w ramach przygotowań do inwestycji PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. analizują, jak na środowisko może wpływać korzystanie z linii kolejowej i prowadzenie prac.

Od 2007 r. wybudowano łącznie 123 przejścia dla zwierząt. Najwięcej znajduje się w obszarze korytarzy migracyjnych, np. na liniach: Zielonka–Kuźnica Białostocka, Warszawa–Gdańsk, Kraków–Medyka. Takie obiekty budowane są również na linii z Poznania do Szczecina i trasie Rail Baltica. Stosowane są również dźwiękowe systemy ochrony zwierząt.

Badania terenowe, wykorzystanie kamer i fotopułapek pozwoliły poznać zwyczaje zwierząt i otoczenie linii kolejowych. Filmy pokazują, że sarny, jelenie czy łosie swobodnie czują się przy torach, a uciekają na dźwięk nadjeżdżającego pociągu. Wilki, po sprawdzeniu, ostrożnie i spokojnie przechodzą przez tory. Żaby rzadko przeskakują przez torowisko. Podobnie jak żółwie, mogą korzystać ze szlaków przez specjalnie dostosowane kolejowe przepusty. Zaskrońce przypełzają wygrzewać się koło szyn, do czasu kiedy poczują drgania nadjeżdżającego pociągu. Wówczas znikają w bezpiecznym otoczeniu. Nietoperze w dzień szukają schronienia w kolejowych mostach i przepustach. Nocą bez problemów korzystają z przestrzeni ponad torami i siecią trakcyjną