Zapraszamy do udziału w obchodach 160. rocznicy Bitwy pod Waliłam. Uroczystości zaplanowano na 29 kwietnia 2023 r., dokładnie w 160. rocznicę wydarzeń, na terenie Puszczy Knyszyńskiej w uroczysku Piereciosy.
W programie obchodów przewidziano m.in. odsłonięcie odnowionego pomnika Powstańców Styczniowych, odczytanie Apelu Poległych, uroczystą Mszę Świętą pod przewodnictwem Jego Ekscelencji Księdza Biskupa dr hab. Henryka Ciereszko oraz inscenizację bitwy pod Waliłami. Organizowana przez Nadleśnictwo Waliły rekonstrukcja historycznych wydarzeń ma na celu kształtowanie postaw patriotycznych, poszerzenie wiedzy o historii regionu, a także rozwijanie aktywnego udziału w życiu społeczności lokalnej i państwowej.
Wydarzenie będzie miało charakter otwarty dla mieszkańców regionu, którzy oprócz udziału w uroczystości i obejrzeniu inscenizacji, będą mogli wysłuchać koncertu utworów patriotycznych oraz zwiedzić obóz powstańców styczniowych. Przewidziano również liczne stoiska informacyjne i promocyjne.
Powstanie Styczniowe było największym zrywem narodowowyzwoleńczym przeciwko zaborcy rosyjskiemu. W ciągu prawie dwóch lat trwania powstania stoczono ponad tysiąc bitew i potyczek. Jedna z nich, zwana bitwą pod Waliłami, miała miejsce w uroczysku Piereciosy, w Nadleśnictwie Waliły.
Historycznie teren Nadleśnictwa Waliły, jest mocno związany z powstaniem styczniowym 1863 r. W ówczesnym czasie kompleks Puszczy Knyszyńskiej był schronieniem dla nowo powstałego oddziału powstańczego dowodzonego przez Onufrego Duchyńskiego oraz Walerego Wróblewskiego. Lasy Nadleśnictwa Waliły były świadkiem dramatycznych wydarzeń. 29 kwietnia 1863 r. pod wsią Waliły doszło do pierwszej i największej na terenie Puszczy Knyszyńskiej bitwy powstańców z wojskami rosyjskimi. Polski oddział liczący ok. 300 osób założył obóz w ostępie zwanym Komotowszczyzna. Jednak Rosjanom udało się ich wytropić. Po trwającej około godziny bitwie, polski oddział został rozproszony. Na placu boju poległo 32 powstańców, których pochowano w istniejącej do dziś mogile. Bitwa z 29 kwietnia zakończyła się porażką powstańców. Jednakże chrzest bojowy pod Waliłami grupy Wróblewskiego miał zasadnicze znaczenie. Przyczyny niepowodzenia tkwiły wyłącznie w niekompletnym i niesprawnym uzbrojeniu. Wojska carskie były pod tym względem o wiele lepiej przygotowane. Z bitwy wyciągnięto pozytywne wnioski. Powstańcy okazali się zdecydowani do podjęcia walki w razie spotkania z nieprzyjacielem, a przy tym wykazali duży hart bojowy.
Organizatorami wydarzenia są: Nadleśnictwo Waliły, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Białymstoku oraz Ekologiczne Forum Młodzieży. Patronat nad wydarzeniem objęło Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Partnerem Strategicznym Bitwy pod Waliłami jest Województwo Podlaskie.