Sobotnie wieczory z filmem na antenie Telewizji Republika trwają w najlepsze. Październikowe kino otwiera film dokumentalny pt. „Reduta PWPW” w reżyserii Ewy Żmigrodzkiej i Krzysztofa Zwolińskiego oraz „Przemilczana tragedia” Ślązaków w niesamowitym dokumencie w reżyserii Adama Turuli.
„Reduta PWPW” w reżyserii Ewy Żmigrodzkiej i Krzysztofa Zwolińskiego
Bohaterska akcja załogi Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych w Warszawie, przeobrażonej w czasie okupacji w konspiracyjny odział 17/S, bez wątpienia na stałe zapisała się na kartach historii Polski. „Reduta” PWPW to nostalgiczne wspomnienie powstańców – byłych pracowników wytwórni, którzy swoje życie poświęcili na walkę z okupantem. Film opowiada o codziennym funkcjonowaniu wytwórni pod nieustannym ostrzałem Niemców. Dokument jest także historią o ludzkim poświęceniu i solidarności, a przede wszystkim o woli walki i harcie ducha.
„Wytwórnia ze względu na swoje położenie była narażonym takim bastionem powstańczej Starówki, północno-wschodnim narożnikiem. Położenie jej powodowało, że była na pierwszej linii obrony, a jednocześnie Niemcy mając za plecami Cytadelę mieli możliwości intensywnie atakować ten gmach. To była Reduta – powstańcza Reduta (...)” - Juliusz Kulesza, strzelec, PWB/17/S.
2 sierpnia 1944 r. atakiem żołnierzy z Armii Krajowej na Niemców broniących zakładu od środka, budynek został szturmem odbity z rąk oprawców. Reduta przeszła do historii jako centralny punkt zbrojny, a zarazem najważniejszy punkt obrony Starego Miasta w czasie Powstania Warszawskiego. W ciągu 27 dni walki na terenie wytwórni zginęło co najmniej 100 powstańców walczących o wolność kraju.
„To był bój, który przypominał najcięższe boje o Stalingrad (…)” - tymi słowami zdobycie gmachu PWPW przy ul. Sanguszki w Warszawie relacjonowały ówczesne niemieckie media.
REDUTA PWPW – scenariusz i reżyseria – Ewa Żmigrodzka, Krzysztof Zwoliński ; czas trwania – 25'39''; Rok produkcji – 2015; Zdjęcia: Marek Tokarski; Zdjęcia lotnicze: Łukasz Kasprzycki, Grzegorz Marciniak; Montaż: Dariusz Migalski; Dźwięk: Marek Tokarski; Producent wykonawczy – Łukasz Kasprzycki; Producent: Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych.
„Przemilczana tragedia” Ślązaków w niesamowitym dokumencie w reżyserii Adama Turuli
Pomijana w podręcznikach naukowych historia tragicznych wydarzeń, które rozegrały się na Górnym Śląsku tuż po zakończeniu II Wojny Światowej stała się inspiracją do powstania filmu „Przemilczana tragedia.”
Film w reżyserii Adama Turuli zrealizowany na zlecenie IPN jest niedocenionym świadectwem nieszczęścia, jakie spotkało Górnoślązaków deportowanych do radzieckich łagrów. To Oni po wkroczeniu do kraju Armii Czerwonej masowo padli ofiarą wysiedleń wskutek weryfikacji narodościowej.
“ -Zbrodnie te są porównywalne do zbrodni nazistowskich. Nie przypuszczałem, że ludzie ludziom zgotowali taki los” - takimi słowami Mirosław GOLONA z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu komentuje wydarzenia z 1945 r.
Zebrane dokumenty, listy oraz relacje świadków występujących w filmie umożliwiły rekonstrukcję przebiegu akcji deportacyjnej, a także warunków pracy, w których egzystowali deportowani z Górnego Śląska. Dzięki ich opowieściom udało się również przybliżyć obraz powrotów wysiedlonych do kraju.
Zakłada się, że ponad 30 tys. mieszkańców tego regionu zostało brutalnie wywiezionych do obozów pracy Związku Radzieckiego. „Przemilczana tragedia” Górnoślązaków nie ujrzałaby nigdy światła dziennego, gdyby nie polityczne przemiany w Polsce po 1989 r.
PRZEMILACZANA TRAGEDIA– reżyseria – Adam Turula; czas trwania – 27'41''; Rok produkcji – 2004; Zdjęcia, montaż, oprawa muzyczna – Ryszard Siarkowski; Oświetlenie i dźwięk – Piotr Gburek; Kierownik produkcji – Alodia Ostroch; Realizacja na zlecenie IPN Katowice.
