Przejdź do treści
21:42 Tarnów: strażacy zakończyli dogaszanie i rozbiórkę spalonych elementów hurtowni zniczy w Tarnowie. W nocy będą nadzorować pogorzelisko
21:17 Kijów: prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski zapowiedział, że w piątek jego przedstawiciele spotkają się w Nowym Jorku z zespołem prezydenta Donalda Trumpa, z którym omawiać będą kwestie bezpieczeństwa Ukrainy
20:21 Rzecznik prezydenta Rafał Leśkiewicz: Karol Nawrocki 5 września - podczas powrotu z wizyty w Waszyngtonie - spotka się z papieżem Leonem XIV i premier Włoch Giorgią Meloni
19:02 Ordo Iuris: trzyletnia Lena, siostra zmarłego w maju w rodzinie zastępczej Oskara, wraca do swojego rodzinnego domu. Decyzję o uchyleniu pieczy zastępczej podjął Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe
18:12 USA: w ataku na kościół przy szkole katolickiej w Minneapolis zginęło dwoje dzieci, a 17 osób, w tym 14 dzieci zostało rannych. Napastnik, który miał ok. 20 lat, popełnił samobójstwo
17:58 Prezydent Karol Nawrocki zawetował nowelizację ustawy o zapasach ropy i gazu, a także nowelizację ustawy o środkach ochrony roślin
17:43 Siedlce: były minister zdrowia Adam Niedzielski trafił do szpitala w Siedlcach. Według pierwszych ustaleń miał zostać pobity. Jego życiu nie zagraża niebezpieczeństwo
16:40 Łódzkie: policjanci z Łodzi zatrzymali na autostradzie A2 pod Łowiczem dwóch Rosjan podejrzanych o zabójstwo w Belgii. W czwartek prokuratura w Łodzi przedstawi im zarzuty i skieruje do sądu wniosek o tymczasowe aresztowanie
16:28 Sondaż Research Partner: na PiS chce zagłosować 31,4 proc. Poza Sejmem znalazłyby się Konfederacja Korony Polskiej, partia Razem, Polska 2050 i PSL, a KO nie może liczyć na większość w żadnym z wariantów koalicyjnych
Wydarzenie Klub „Gazety Polskiej” Białystok Centrum zaprasza na obchody 79. rocznicy zamordowania Danuty Siedzikówny „Inki” w czwartek, 28 sierpnia, o godz. 17:00 do Kościoła pw. Zwiastowania NMP przy ul. Chętnika 80 w Białymstoku
Wydarzenie Klub „Gazety Polskiej” Częstochowa zaprasza do składania podpisów pod wnioskiem o referendum ws. nielegalnej migracji przez cały sierpień od 12-tej do 17-tej pod Jasną Górą przy wjeździe na parking od ul.Klasztornej
Wydarzenie W czwartek 28 sierpnia 2025r. o godzinie 16:00, w auli Wyższej Szkoły Ekonomicznej, przy ul. Zwycięstwa 14 w Białymstoku odbędzie się spotkanie z Prezesem PiS Jarosławem Kaczyńskim
Wydarzenia Klub "Gazety Polskiej" w Piotrkowie Tryb., zaprasza na PIOTRKOWSKI MARSZ PATRIOTYCZNY 1.09 godz. 18:00. Rozpoczęcie: skrzyżowanie ulicy Słowackiego z Kostromską
Wydarzenie Klub "Gazety Polskiej" Gorzów Wielkopolski zaprasza na "Marsz ponad podziałami w obronie granic", 29 sierpnia (piątek), g. 16, z pl. Grunwaldzkiego, zakończenie przy Katedrze.Gorzów Wlkp.
Wydarzenia Klub "Gazety Polskiej" w Sydney zaprasza na manifestację wspierającą żądania Polski o należne reparacje za straty II Wojny Światowej, przed Konsulatem Niemiec, 29 sierpnia (piątek), g. 1-3 pm., 100 William Street, Woolloomooloo, Sydney
Wydarzenie Klub „Gazety Polskiej” we Wrocławiu zaprasza na demonstrację pt. ”Żądamy należnych Polsce Reparacji od Niemiec”, 1 września (poniedziałek), g. 12 pod Urzędem Wojewódzkim, Wrocław
Wydarzenie Klub „Gazety Polskiej” w Poznaniu zaprasza w 86. rocznicę wybuchu II WŚ na demonstrację w sprawie wypłacenia Polsce reparacji przez Niemcy, 1 września (poniedziałek), g. 12, Konsulat Honorowy Republiki Federalnej Niemiec ul. Iłłakowiczówny 11 P
Wydarzenie Klub „Gazety Polskiej” w Krakowie, Ryszard Majdzik oraz m.in. Barbara Nowak, organizacje patriotyczne zapraszają na manifestację ws. reparacji wojennych, 1 września, g. 18, przed Konsulatem Niemieckim, ul. Stolarska, Kraków
Wydarzenie Klub "Gazety Polskiej" w Łukowie zaprasza na powiatowe obchody 86. rocznicy wybuchu II Wojny Światowej, 1 września, g. 17, Cmentarz Św. Rocha, Łuków
Wydarzenie Klub Gazety Polskiej w Zielonej Górze i poseł Jerzy Materna zapraszają 5 września o g. 18:00, na spotkanie z dr Józefem Orłem, prezesem Klubu Ronina oraz Markiem Budziszem, ekspertem "Strategy and Future". Miejsce: Centrala Studio Al. Zjednoczenia 92
Wydarzenie Kluby "Gazety Polskiej" USA zapraszają na spotkanie z Tomaszem Sakiewiczem, red. nacz. "Gazety Polskiej", prezesem TV Republika, 6 września (sobota), g. 7 PM. Parafia Matki Boskiej Częstochowskiej w Bostonie, 655 Dorchester Avenue, Boston, MA 021127
Wydarzenie Kluby "Gazety Polskiej" USA zapraszają na spotkanie z Tomaszem Sakiewiczem, red. nacz. "Gazety Polskiej", prezesem TV Republika, 7 września (niedziela), g. 1:00 PM. (po Mszy Św.- g. 11.00 AM) Parafia Św. Kazimierza, 91 Pulaski St., Newark, NJ
Wydarzenie Klub Gazety Polskiej w Bytomiu zaprasza 8 września na spotkanie z Jakubem Maciejewskim, Anną Zyzek oraz Pawłem Piekarczykiem. Restauracja "W Starym Kinie", ul. Alojzjanów 27. Początek godz. 18:00.
Wydarzenie Klub "GP" w Aleksandrowie Łódzkim zaprasza 9 września na spotkanie z Piotrem Nisztorem. Hotel i Restauracja Pelikan, ul. Wierzbińska 58 Aleksandrów Łódzki. Godz. 18.00
Portal tvrepublika.pl informacje z kraju i świata 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Nie zasypiamy nigdy. Bądź z nami!

„Kresy wewnętrzne”. Męczeństwo unitów i neounitów podlaskich

Źródło: Fot. pl.wikipedia.org

W leżącym niedaleko miejsca, gdzie mieszkam, Brześciu nad Bugiem, zawarto w 1596 r. unię kościelną, która połączyła z Kościołem katolickim (Powszechnym) znaczną część prawosławnych Rzeczypospolitej. Jednając się z katolicyzmem i podporządkowując papieżowi, nie stali się oni częścią Kościoła rzymskokatolickiego, ale stworzyli Kościół grekokatolicki, z zachowaniem odrębnego obrządku i struktur kościelnych. Dla mnie był to piękny przykład katolickiej jedności w różnorodności.

Kiedy wschodnie ziemie Rzeczypospolitej znalazły się pod zaborem rosyjskim, grekokatolicy, zwani też unitami lub uniatami, stali się solą w oku moskiewskiego imperium i podporządkowanej mu ściśle moskiewskiej cerkwi prawosławnej. Na terenach włączonych bezpośrednio do Rosji, w tym na obszarze dzisiejszego województwa podlaskiego, już w roku 1839 skasowano unię i podporządkowano Unitów moskiewskiej cerkwi prawosławnej. Wywołało to sprzeciw tutejszych Unitów, stanowiących wtedy większość mieszkańców tej ziemi. Jednym z księży unickich, sprzeciwiających się kasacji unii brzeskiej był unicki ksiądz Antoni Pańkowski, proboszcz parafii w Nowoberezowie. Był to raczej miękki sprzeciw i w końcu ksiądz Pańkowski jak i inni kapłani, broniący Unii, podporządkowali się cerkwi prawosławnej.

Znacznie bardziej dramatycznie było w podporządkowanym Rosji kongresowym Królestwie Polskim, gdzie unię zlikwidowano w roku 1875. W południowej części Podlasia wielu wiernych Unitów poniosło śmierć męczeńską w obronie swoich cerkwi i swojej wiary. Pratulin i Drelów to najbardziej znane miejsca męczeństwa unitów. W obu zginęła symboliczna liczba osób – przywódca protestu plus dwunastu towarzyszy. Sprzeciw unitów został utopiony we krwi a Kościół grekokatolicki został wchłonięty przez moskiewską cerkiew prawosławną, będącą narzędziem w rękach caratu.

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, próbowano odtworzyć unię na Kresach. Powstało trochę parafii tzw. neounickich, ale potomkowie dawnych Unitów w większości pozostali przy prawosławiu. Przeważnie byli już urodzeni i wychowani w prawosławiu a poza tym dla niektórych Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny nie wywoływał już takiego sprzeciwu jak moskiewska cerkiew.

Męczeństwo podlaskich Unitów w XIX wieku jest tematem coraz bardziej znanym. Mniej znani uniccy i neouniccy męczennicy byli też w XX wieku, zwłaszcza na początku II wojny światowej, kiedy sowiecki okupant zajął Kresy. W 1939 sowieccy enkawudziści wypytywali przede wszystkim o dwie grupy – polskich oficerów i o „uniatów”. W moich Zubaczach mieszkał wówczas jeden uniat. Szybko po niego przyjechali i gdzieś wywieźli. I więcej nikt już nie słyszał o zubackim uniacie a jego imienia nie zdołałem do dziś ustalić.

portal TVRepublika

Wiadomości

Niemcy zainwestują w Rumunii

Tak Tusk załatwia Polskę. Niemiecki gigant inwestuje w Rumunii

AKTUALIZACJA

Rosja bombarduje Kijów. Stolica Ukrainy w ogniu rakiet

Szef dyplomacji Izraela: nie będzie państwa palestyńskiego

Ryanair zaostrza politykę bagażową

Debata u Ewy Bugały. Mocne słowa o deficycie i złamanych obietnicach rządu Tuska

Rzecznik prezydenta: finanse publiczne w złym stanie, rząd nie dał odpowiedzi

Adam Niedzielski wydał oświadczenie po brutalnym ataku. Dziękuje za wsparcie

Niemiecka gazeta szkaluje Nawrockiego. Padają słowa o zdradzie i nienawiści i podłości

Fogiel krytykuje umowę z Mercosur. Zwracał uwagę na działania prezydenta Nawrockiego i manipulacjach koalicji 13 grudnia

Ważne weto prezydenta Nawrockiego do ustawy o zapasach ropy i gazu. Jakie pułapki zawierała?

Deficyt i dziura budżetowa Tuska tematami Rady Gabinetowej

Michalik odleciała po wyborach: „Ja naprawdę się zaczynam zastanawiać, czy rząd nie powinien rządzić przez dekrety”

Niemcy muszą na niego mocno naciskać. Tusk deklaruje, że ominie weto prezydenta ws. wiatraków

IPN: 17 września odbędzie się pogrzeb piętnastu ofiar zbrodni katyńskiej

Dobrzyński odchodzi z MSWiA. Wiadomo już, kto go zastąpi

Najnowsze

Niemcy zainwestują w Rumunii

Tak Tusk załatwia Polskę. Niemiecki gigant inwestuje w Rumunii

Republika Wieczór

Debata u Ewy Bugały. Mocne słowa o deficycie i złamanych obietnicach rządu Tuska

Rafał Leśkiewicz

Rzecznik prezydenta: finanse publiczne w złym stanie, rząd nie dał odpowiedzi

Adam Niedzielski

Adam Niedzielski wydał oświadczenie po brutalnym ataku. Dziękuje za wsparcie

Karol Nawrocki

Niemiecka gazeta szkaluje Nawrockiego. Padają słowa o zdradzie i nienawiści i podłości

atak na Ukrainę

AKTUALIZACJA

Rosja bombarduje Kijów. Stolica Ukrainy w ogniu rakiet

Gideon Sa'ar

Szef dyplomacji Izraela: nie będzie państwa palestyńskiego

bagaż lotniskowy

Ryanair zaostrza politykę bagażową