W Polsce umieralność wśród mężczyzn jest wyższa niż wśród kobiet, ale skala tego zjawiska jest znacznie większa niż w większości krajów europejskich – czytamy w opublikowanej w środę przez Główny Urząd Statystyczny analizie "Trwanie życia w 2019 r.".

Wskazano w niej, że chociaż w latach 90. różnica między przeciętnym trwaniem życia kobiet i mężczyzn malała (w 1991 r. – 9,2 lat; w 2001 – 8,2 lat), pierwsza dekada XXI wieku przyniosła wzrost tej wartości do 8,7 (w latach 2006-2008). Do 2013 r. spadła ona do poziomu 8,0. Od tego czasu utrzymuje się ona na zbliżonym poziomie, w 2019 r. wyniosła 7,7 lat.

GUS informuje, że wyższa umieralność wśród mężczyzn względem kobiet występuje we wszystkich grupach wieku.

Podaje też, że w 2019 r. najwyższe trwanie życia mężczyzn notowano w makroregionach wschodnim i południowym – odpowiednio 74,5 i 74,4 lat, a wśród kobiet we wschodnim – 82,9 lat. W miastach mężczyźni żyją przeciętnie dłużej niż na wsi. W woj. mazowieckim różnica ta jest największa i wynosi 2,7 lat. Jedynym makroregionem, gdzie przeciętne trwanie życia mężczyzn jest dłuższe na wsi jest makroregion południowy (o 0,3 roku). W makroregionie południowym i centralnym kobiety na wsi żyją dłużej niż mieszkanki miast (o 1,1 lat i 0,8 roku). W pozostałych makroregionach trwanie życia kobiet w miastach jest dłuższe niż na wsi (od 0,1 do 0,8 roku).

Według GUS w ostatnich trzech dekadach obserwowano istotny postęp w wydłużaniu się przeciętnego trwania życia we wszystkich województwach. Szczególnie dotyczy to mężczyzn zamieszkałych w województwie pomorskim, zachodniopomorskim, śląskim, wielkopolskim, kujawsko-pomorskim i opolskim, dla których w latach 1990-2019 średnie trwanie życia wydłużyło się o więcej niż 8 lat.

W okresie tym najniższy wzrost notowano w woj. lubelskim i świętokrzyskim (7,1 lat). Dla kobiet największy przyrost trwania życia zanotowano w woj. opolskim i pomorskim (7,1 lat), a najmniejszy w woj. warmińsko-mazurskim i lubelskim (6 lat).

GUS wskazuje, że w Polsce występuje duże zróżnicowanie przeciętnego trwania życia w przekroju wojewódzkim. W 2019 r. rozpiętość między skrajnymi wartościami wskaźnika dla mężczyzn wynosiła 2,9 lat. Najkrócej żyli mężczyźni mieszkający w woj. łódzkim (72,5 lat), a najdłużej w woj. podkarpackim (75,4 lat). Wśród kobiet zróżnicowanie jest mniejsze i wynosi 2,4 roku. Kobiety żyją najkrócej w województwie lubuskim i śląskim (81 i 80,8 roku). Województwo podkarpackie charakteryzuje się z kolei najdłuższym trwaniem życia – kobiety dożywają tam przeciętnie wieku 83,2 lat.

"Ogólnie można stwierdzić, że we wszystkich województwach leżących na terenach Polski wschodniej i południowo-wschodniej przeciętne trwanie życia kobiet jest wyższe od średniej dla kraju. Wyższa umieralność wśród mężczyzn względem kobiet jest wyraźnie widoczna we wszystkich województwach" – czytamy w analizie. Podano w niej, że w 2019 r. dysproporcja między przeciętnym trwaniem życia mężczyzn i kobiet były największa w podlaskim (8,8 lat), najniższa w pomorskim i śląskim (7 lat).

W 2019 r. rozpiętość między skrajnymi wartościami oczekiwanego trwania życia w polskich podregionach wynosiła 5 lat dla mężczyzn i 3,8 lat dla kobiet. GUS wskazuje, że wśród podregionów na specjalną uwagę zasługują podregiony tworzone przez największe miasta w kraju, skupiające na swoim terenie 6,3 ml mieszkańców (tj. 16,3 proc. ogółu ludności kraju). Należą do nich miasta: Kraków, Łódź, Poznań, Szczecin, Warszawa, Wrocław a także podregiony katowicki i trójmiejski. Spośród nich aż w sześciu podregionach zarówno kobiety, jak i mężczyźni, żyli dłużej niż wynosi średnia ogólnokrajowa.

W ubiegłym roku najdłuższe trwanie życia wśród kobiet zanotowano w Krakowie (83 lata), a najdłuższe trwanie życia wśród mężczyzn zanotowano w Warszawie (76,7 lat). Największa różnicę między trwaniem życia mężczyzn i kobiet zanotowano w Łodzi (7,8 lat). Na tle innych wielkich miast bardzo niekorzystnie wypada podregion katowicki, gdzie przeciętne trwanie życia mężczyzn jest krótsze od średniej krajowej o 1,2 roku, a kobiet o 1,9 roku.

"Mimo pozytywnych zmian przeciętnego trwania życia, Polska nadal wypada niekorzystnie na tle czołówki krajów europejskich" – czytamy w analizie. Na terenie Europy występuje duże zróżnicowanie przeciętnej długości trwania życia. Najdłużej żyją mężczyźni w Szwajcarii – 81,9 lat, najkrócej na Litwie – 70,9 lat. Wśród kobiet najwyższe oczekiwane trwanie życia zanotowano w Hiszpanii – 86,3 lat, najkrótsze w Serbii – 78,4 lat.

GUS zauważa, że w krajach, w których długość trwania życia jest stosunkowo niska, różnica między trwaniem życia mężczyzn i kobiet – poza nielicznymi wyjątkami – jest bardzo duża. Kraje, w których rozpiętość ta jest największa to: Litwa (9,8 roku), Łotwa (9,6 roku), Estonia (8,7 roku) oraz Polska (8 lat).

W Polsce głównymi przyczynami zgonów są choroby układu krążenia, nowotwory oraz choroby układu oddechowego. W 2018 r. stanowiły one 74 proc. wszystkich zgonów (40 proc. – choroby układu krążenia, 26,4 proc. – choroby nowotworowe, 6,7 proc. – choroby układu oddechowego). Zgony spowodowane przyczynami zewnętrznymi (głównie wypadkami i urazami) stanowią 4,9 proc. wszystkich zgonów.